با گرم‌تر شدن زمین، حتی به اندازه‌های جزئی، مدت زمان موج‌های گرما با سرعت بیشتری افزایش می‌یابد. بر اساس پژوهشی تازه که توسط دانشگاه UCLA و دانشگاه آدولفو ایبانز شیلی انجام شده، این روند از آنچه مدل‌های اقلیمی سنتی پیش‌بینی می‌کنند، سریع‌تر در حال رخ دادن است.
مدل‌های اقلیمی سنتی چه می‌گویند؟
مدل‌های اقلیمی معمول، شرایط میانگین را در بازه‌های زمانی چند هفته یا چند ماهه شبیه‌سازی می‌کنند. اما این مطالعه تازه، مؤلفه آماری جدیدی را به معادله اضافه کرده است.
تعریف «حافظه گرمایی» در اقلیم
در این تحقیق، از اصطلاحی به نام حافظه گرمایی (Climate Memory) استفاده شده که ارتباط دمای یک روز با روز بعد را بررسی می‌کند. در واقع اگر یک روز بسیار گرم باشد، احتمال دارد که روز بعد هم گرم بماند. این واکنش زنجیره‌ای، پیش‌بینی‌ها را تغییر می‌دهد.
تأثیر حافظه گرمایی بر پیش‌بینی‌ها
زمانی که این بازخورد حرارتی به مدل‌ها اضافه شد، شبیه‌سازی‌ها الگوی روشنی در سطح جهان نشان دادند: موج‌های گرما با هر افزایش کوچک در دمای پس‌زمینه اقلیم، سریع‌تر طولانی‌تر می‌شوند.
دیوید نیلین، استاد برجسته علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه UCLA و نویسنده ارشد این تحقیق می‌گوید:
«این شتاب به این معناست که اگر نرخ گرمایش زمین به همین روال ادامه پیدا کند، روند سازگاری ما باید هرچه سریع‌تر انجام شود، به‌ویژه در برابر شدیدترین موج‌های گرما که با سرعت بیشتری در حال تغییرند.»
کریستین مارتینز-ویلابوبوس، پژوهشگر دانشگاه آدولفو ایبانز و نویسنده اصلی مقاله هم افزود:
«ما متوجه شدیم که طولانی‌ترین و نادرترین موج‌های گرما در هر منطقه — آنهایی که هفته‌ها ادامه دارند — بیشترین افزایش در فراوانی را نشان می‌دهند.»
شتاب‌گیری موج‌های گرما مطابق با پیش‌بینی مدل‌ها
با در نظر گرفتن تغییرات دمای محلی، پژوهشگران دریافتند که طول موج‌های گرما در حال حاضر مطابق با پیش‌بینی‌های مدل‌های اقلیمی، در حال شتاب گرفتن است.
اقلیم گرم‌تر، موج‌های گرمای سریع‌تر
اخبار اخیر نیز این هشدار را تأیید می‌کنند.
- در اواخر ژوئن، یک گنبد گرمایی بخش بزرگی از ایالات متحده را دربرگرفت. این موج، خدمات اضطراری را به چالش کشید و حتی زیرساخت‌هایی مانند یک پل متحرک در ویرجینیا را دچار مشکل کرد.
- اروپا هم در نخستین هفته ژوئیه، رکوردهای دمایی جدیدی را ثبت کرد؛ طوری که برخی بناهای گردشگری موقتاً تعطیل شدند و ویمبلدون عملیات ویژه‌ای به نام حوله یخی را به راه انداخت.
این وقایع، پیامدهای دنیای واقعی این پژوهش را به‌خوبی نشان می‌دهند. موج‌های گرمای طولانی‌تر:
- خطرات بهداشتی را افزایش می‌دهد
- به سیستم‌های برق و آب فشار می‌آورد
- بازدهی محصولات کشاورزی را کاهش می‌دهد
- و تهدید آتش‌سوزی‌های گسترده را افزایش می‌دهد
گرم‌ترین و طولانی‌ترین موج‌های گرما در مناطق استوایی
کجاها بیشترین آسیب را می‌بینند؟
تمام نقاط جهان، این شتاب گرمایی را به یک اندازه احساس نمی‌کنند. در مناطقی که دمای روزانه هم‌اکنون هم بسیار متغیر است، افزایش یک درجه دمای متوسط، نسبت به مناطقی با آب‌وهوای پایدار، فشار کمتری وارد می‌کند.
نیلین در این باره می‌گوید:
«اگر در اقلیم کنونی، نوسانات زیادی وجود داشته باشد، تغییر کسر کوچکی از یک درجه دما، اثر کمتری دارد. اما اگر اقلیم پایدارتر باشد، همان مقدار تغییر، تأثیر بیشتری خواهد گذاشت.»
بنابراین مناطق استوایی — به‌ویژه آفریقای استوایی، آسیای جنوب‌شرقی و شمال آمریکای جنوبی — بیشترین افزایش در مدت زمان موج‌های گرمای شدید را تجربه خواهند کرد.
پیش‌بینی تکان‌دهنده برای آفریقا
بر اساس تحلیل‌ها:
در آفریقای استوایی، موج‌های گرمایی با بیش از ۳۵ روز تداوم، در بازه ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۴ حدود ۶۰ برابر بیشتر از دوره ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۴ اتفاق خواهد افتاد.
کاهش بودجه، مانع پیشرفت علم اقلیم
علاوه بر شناسایی ریسک‌های آینده، این پژوهش چارچوب ریاضی قابل استفاده‌ای ارائه می‌دهد که مهندسان، مدیران سلامت عمومی و مسئولان آتش‌نشانی می‌توانند آن را در ارزیابی‌های ریسک خود به کار بگیرند.
به عنوان نمونه، پیش‌بینی کاهش رطوبت خاک مستقیماً در پیش‌بینی بازده محصولات و شاخص‌های خطر آتش‌سوزی جنگلی کاربرد دارد.
اما مانع بزرگ: کمبود بودجه
نویسندگان هشدار دادند که عملیاتی کردن این یافته‌های جدید، به سرمایه‌گذاری مستمر در مدل‌سازی اقلیمی نیاز دارد.
نیلین می‌گوید:
«پرداختن به این موضوعات، وابسته به مدل‌های آب‌وهوایی و اقلیمی با دقت بالا است. اما بودجه فدرال کنونی در ایالات متحده این ظرفیت را متوقف کرده و نیروهای جوان و توانمند را از این حوزه بیرون می‌راند.»
او ادامه می‌دهد:
«کم‌اهمیت جلوه دادن و کاهش بودجه پژوهش‌های اقلیمی، توانایی ما برای ارائه پیش‌بینی‌های منطقه‌ای را محدود می‌کند. بدون این پیش‌بینی‌ها، در زمانی که باید برنامه‌ریزی‌های سازگاری را سرعت بدهیم، توانایی ما برای انطباق کمتر می‌شود.»
موج‌های گرما نیازمند اقدام فوری‌تر
این تحقیق یک واقعیت تلخ را روشن می‌کند:
برنامه‌ریزی برای سازگاری با گرمایش زمین باید کوتاه‌تر شود، چون با هر افزایش کوچک در دما، سرعت افزایش طول موج‌های گرما بیشتر می‌شود.
پیامدهای فوری برای مدیران شهری و سلامت
- برنامه‌های مقابله با موج گرما که امروزه نوشته می‌شوند، باید زودتر از موعد بازنگری شوند.
- مدیران برق نمی‌توانند رشد مصرف را خطی فرض کنند.
- مسئولان سلامت عمومی باید برای دوره‌های اضطراری چند هفته‌ای بیشتر آماده شوند.
همه این اقدامات، به پیش‌بینی‌های اقلیمی دقیق و به‌روز وابسته است؛ همان حوزه‌ای که کاهش بودجه‌های اخیر آن را تهدید می‌کند.
آینده در گروی اراده سیاسی
اینکه جوامع بتوانند با این خطر شتاب‌گرفته همگام شوند، به همان اندازه که به اراده سیاسی برای حمایت از علم اقلیم وابسته است، به فرآیندهای فیزیکی و ترمودینامیکی جو هم وابسته است.
این مطالعه در مجله معتبر Nature Geoscience منتشر شده است.
