تصویر یک بطری سرد کوکاکولا در یک روز تابستانی، نمادین است. اما پشت این تصویر، یک بحران رو به رشد قرار دارد. تا سال ۲۰۳۰، ضایعات پلاستیکی کوکاکولا می‌توانند به ۱.۳۳ میلیارد پوند در سال در اقیانوس‌ها و آبراه‌ها برسند.
این رقم تکان‌دهنده از یک تحلیل جدید توسط سازمان غیرانتفاعی Oceana که بر حفاظت از دریاها تمرکز دارد، به دست آمده است. وزن این زباله‌ها معادل پر کردن معده ۱۸ میلیون نهنگ است.
اما دیگر مسئله فقط آلودگی نیست، بلکه نشانه‌ای از رشد بی‌رویه و بی‌توجهی عمیق‌تر به محیط زیست است.
ریزپلاستیک‌ها؛ تهدیدی که دیگر نادیده گرفته نمی‌شود
این گزارش در زمانی منتشر می‌شود که ریزپلاستیک‌ها به بخشی غیرقابل اجتناب از زندگی ما تبدیل شده‌اند. این ذرات کوچک اکنون به اکوسیستم‌ها، آب آشامیدنی و حتی اندام‌های انسانی نفوذ کرده‌اند.
آنچه دانشمندان را شگفت‌زده می‌کند، نه فقط وجود این ذرات، بلکه سرعت گسترش آن‌ها به تهدیدی جهانی است.
خطرات پنهان در هر جرعه
گسترش ریزپلاستیک‌ها پیامدهای جدی برای سلامت انسان دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این ذرات با بیماری‌هایی مانند سرطان، ناباروری و مشکلات قلبی-عروقی مرتبط هستند.
پلاستیک‌ها در اقیانوس‌ها از بین نمی‌روند، بلکه به ذرات کوچکی تبدیل می‌شوند که می‌توانند وارد بدن انسان شوند. زنجیره غذایی دریایی، که از موجودات کوچک آغاز می‌شود، اکنون حامل ردپای انتخاب‌های بسته‌بندی ماست.
مت لیتلجان، مدیر کمپین‌های Oceana علیه آلودگی‌های صنعتی، می‌گوید:
“کوکاکولا بزرگ‌ترین تولیدکننده و فروشنده نوشیدنی در جهان است. به همین دلیل، تأثیر این آلودگی بر اقیانوس‌ها برای این شرکت بسیار مهم است.”
این تأثیر دیگر فقط یک احتمال نیست؛ بلکه یک واقعیت قابل اندازه‌گیری، پیش‌بینی‌پذیر و در حال گسترش است.
کوکاکولا در صدر فهرست آلوده‌کنندگان پلاستیکی
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۴ در نشریه Science Advances منتشر شد، کوکاکولا را به عنوان بزرگ‌ترین آلوده‌کننده پلاستیکی جهان معرفی کرد.
پس از آن، برندهای بزرگی مانند پپسی‌کو، نستله، دنون و آلتریا در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
تحلیل Oceana، بر اساس داده‌های عمومی خود کوکاکولا از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ و همچنین پیش‌بینی‌های فروش آینده، تصویری نگران‌کننده ارائه می‌دهد:
- در صورت ادامه روند فعلی، مصرف پلاستیک کوکاکولا تا ۲۰۳۰ به بیش از ۴.۱۳ میلیون تن متریک در سال خواهد رسید.
- این رقم معادل بیش از ۹.۱ میلیارد پوند پلاستیک در سال است.
- طبق روش‌های علمی مورد تأیید، ۱.۳۳ میلیارد پوند از این مقدار مستقیماً وارد اکوسیستم‌های آبی خواهد شد.
اقدامات ناکافی کوکاکولا برای کاهش آلودگی
بسته‌بندی‌های قابل استفاده مجدد زمانی به عنوان راه‌حل کوکاکولا برای این بحران مطرح شده بودند. در ۲۰۲۲، این شرکت اعلام کرد که بسته‌بندی‌های قابل استفاده مجدد “یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کاهش ضایعات” است.
آن‌ها هدف‌گذاری کردند که تا ۲۰۳۰، ۲۵٪ از تمام بسته‌بندی‌هایشان قابل استفاده مجدد باشد. اما در دسامبر ۲۰۲۴، این تعهد از نقشه راه پایداری این شرکت حذف شد.
به جای آن، استراتژی فعلی کوکاکولا بر بازیافت و جمع‌آوری زباله‌های پلاستیکی تمرکز دارد. هرچند این اقدامات ظاهراً مفید هستند، اما متخصصان محیط زیست آن‌ها را ناکافی می‌دانند.
بازیافت پلاستیک‌های نازک یک‌بارمصرف، اغلب انرژی بیشتری مصرف می‌کند تا اینکه صرفه‌جویی کند. بدتر از آن، مسئولیت را از شرکت‌ها به مصرف‌کنندگان منتقل می‌کند.
مت لیتلجان می‌گوید:
“بازیافت ایده خوبی است، اما اگر از پلاستیک بازیافتی برای تولید پلاستیک یک‌بارمصرف بیشتر استفاده کنیم، به مشکل اضافه می‌شود.”
چرا استفاده مجدد هنوز اهمیت دارد؟
مزیت بسته‌بندی‌های قابل استفاده مجدد در دوام آن‌هاست:
- یک بطری شیشه‌ای را می‌توان تا ۵۰ بار استفاده کرد.
- ظروف پلاستیکی PET ضخیم‌تر تا ۲۵ بار قبل از نیاز به جایگزینی قابل استفاده هستند.
هر بار استفاده مجدد، میزان ضایعات پلاستیکی، انتشار کربن و مصرف انرژی را کاهش می‌دهد. با این حال، برندهای بزرگی مانند کوکاکولا همچنان بازیافت را به عنوان راه‌حل اصلی معرفی می‌کنند.
مصرف پلاستیک کوکاکولا و تغییرات آب‌وهوایی
مشکل پلاستیک فقط به زباله محدود نمی‌شود. پلاستیک یک بحران کربنی نیز هست.
تقریباً تمام پلاستیک‌ها از سوخت‌های فسیلی ساخته می‌شوند. این یعنی هر بطری پلاستیکی، از تولید تا دفع، به تغییرات آب‌وهوایی دامن می‌زند.
با وجود این، کوکاکولا نشان داده که تغییر امکان‌پذیر است. در برخی کشورها، این شرکت سیستم‌های بزرگ بسته‌بندی قابل استفاده مجدد را اجرا کرده است، از جمله:
- برزیل
- آلمان
- نیجریه
- برخی ایالت‌های آمریکا، مانند جنوب تگزاس
آیا کوکاکولا به تعهدات خود عمل می‌کند؟
کوکاکولا ادعا می‌کند که همچنان به استفاده از گزینه‌های بسته‌بندی قابل استفاده مجدد متعهد است. یک سخنگوی این شرکت به خبرگزاری AFP گفت:
“ما همچنان در حال سرمایه‌گذاری و گسترش گزینه‌های بسته‌بندی قابل استفاده مجدد هستیم، و این کار بخشی از استراتژی مشتری‌محور ما باقی خواهد ماند.”
با این حال، منتقدان تردید دارند. بدون تعیین اهداف مشخص و جدول زمانی، این وعده‌ها ممکن است فقط به یک بیانیه تبلیغاتی تبدیل شوند.
مصرف‌گرایی یا تعهد؟
کوکاکولا، به عنوان یک شرکت با نفوذ جهانی، ابزارهای لازم برای ایجاد تغییرات واقعی را در اختیار دارد. این شرکت می‌تواند روندهای زنجیره تأمین، عادات مصرف‌کنندگان و سیاست‌های صنعتی را تحت تأثیر قرار دهد.
اما رهبری واقعی فراتر از بیانیه‌های عمومی است. تصمیمات شجاعانه‌ای لازم است که پایداری بلندمدت را بر سود کوتاه‌مدت اولویت دهد.
بازیافت کافی نیست. راه‌حل در استفاده مجدد، کاهش تولید و بازاندیشی در شیوه بسته‌بندی نوشیدنی‌ها نهفته است.
اکنون که سطح پلاستیک در جهان رو به افزایش و سلامت اقیانوس‌ها رو به کاهش است، کوکاکولا در یک دوراهی قرار دارد.
انتخاب بعدی این شرکت، میراث آن را تعیین خواهد کرد – چه به سمت تغییر مثبت، چه در مسیر ادامه بحران.
