شهرهای ساحلی مملو از زندگی، فرهنگ و تجارت هستند اما در مرز عدم اطمینان قرار دارند. زمزمه آرام امواج ممکن است به زودی به غرش جزر و مدهای پیش‌رونده تبدیل شود، اگر انسان واکنش خود را به تغییرات اقلیمی و افزایش انتشار گازها به تعویق اندازد.
اهمیت زمان در کاهش انتشار کربن
مطالعه‌ای جدید از دانشگاه Cornell نشان می‌دهد که زمان کاهش انتشار به همان اندازه میزان کاهش آن اهمیت دارد. این پژوهش بررسی می‌کند که زمان‌بندی اقدامات جهانی برای کاهش انتشار چگونه بر افزایش سطح دریا و ذوب یخ‌ها تأثیر می‌گذارد و نتایج آن تا سال ۲۲۰۰ پیش‌بینی شده است.
نتایج نشان می‌دهد حتی یک دهه تأخیر می‌تواند احتمال عبور از نقاط بحرانی غیرقابل بازگشت در صفحات یخی گرینلند و جنوبگان را به‌شدت افزایش دهد.
دوران سرنوشت‌ساز بین سال‌های ۲۰۶۵ تا ۲۰۷۵
به گفته پروفسور ویوِک سری‌کریشنان از دانشکده کشاورزی و علوم زیستی کورنل، دهه‌های بین ۲۰۶۵ تا ۲۰۷۵ ممکن است سرنوشت خطوط ساحلی جهان را رقم بزنند.
«به طور تقریبی دریافتیم که از حدود سال ۲۰۶۵ تا ۲۰۷۵، میزان انتشار به عامل اصلی تعیین‌کننده تبدیل می‌شود، همراه با عدم قطعیت‌هایی چون احتمال فروپاشی صفحات یخی جنوبگان.»
او توضیح می‌دهد که از دهه ۲۰۶۰، اقدامات کاهش انتشار امروز، دامنه نتایج احتمالی سطح دریا را مشخص خواهند کرد. پژوهش او یک واقعیت نگران‌کننده را برجسته می‌کند: تأخیرهای کوچک امروز، پیامدهای نمایی فردا را رقم می‌زنند.
سرعت کاهش مهم است اما زمان‌بندی تعیین‌کننده است
هرچند میزان کاهش انتشار اهمیت دارد، این زمان‌بندی است که تعیین می‌کند یخ‌های قطبی با چه سرعتی موجب بی‌ثباتی سطح دریاهای جهان خواهند شد.
چگونه انتشار گازها بر ذوب یخ تأثیر می‌گذارد
دانشمندان مدت‌هاست می‌دانند که افزایش دی‌اکسیدکربن باعث بالا رفتن دما و ذوب یخ‌ها می‌شود، اما هنوز مشخص نیست چه زمانی و چگونه این تغییرات به «ذوب مهارنشدنی» منجر خواهند شد.
صفحات یخی به‌صورت یکنواخت ذوب نمی‌شوند. آن‌ها می‌توانند ناگهان و در پی عبور از آستانه‌های بحرانی فرو بریزند، که پیش‌بینی افزایش سطح دریا را بسیار پیچیده‌تر از صرفاً دمای جهانی می‌سازد.
مدل‌های جدید برای آینده‌ای واقعی‌تر
پیش‌تر، بیشتر مدل‌ها اثر مستقیم انتشار بر گرمایش زمین را در نظر می‌گرفتند و سیستم‌های یخ و اقیانوس را جداگانه بررسی می‌کردند. تیم سری‌کریشنان رویکردی یکپارچه را برگزید.
آن‌ها مدل انتشار اختصاصی خود را ایجاد کردند و با شبیه‌سازی‌های پیشرفته یخچال‌ها و اقیانوس‌ها ترکیب نمودند تا تعامل دما با ذخایر یخ زمین را درک کنند. این روش دیدی واقع‌بینانه‌تر از آینده ارائه می‌دهد، به‌ویژه در تعیین لحظاتی که گرمایش تدریجی به ذوب سریع و غیرخطی تبدیل می‌شود.
تأخیر در کاهش انتشار، افزایش سطح دریا را تشدید می‌کند
نتایج تحلیل‌ها نشان می‌دهد حتی ده سال تأخیر در کاهش انتشار می‌تواند احتمال عبور از آستانه‌های بحرانی سطح دریا را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
اگر جهان تا سال ۲۰۵۰ نتواند انتشار را کاهش دهد، بیش از ۵۰ درصد احتمال دارد که از نقطه‌ای عبور کند که سطح دریاها را تا ۰٫۴ متر بالا می‌برد. در برخی شرایط زمین‌شناسی، این افزایش می‌تواند به ۰٫۵ متر برسد.
شاید نیم متر عدد بزرگی به نظر نرسد، اما تأثیرات آن ویرانگر خواهد بود:
- افزایش ده‌برابری خطر سیلاب در بیشتر مناطق ساحلی
- افزایش صدبرابری خطر در بیش از نیمی از ایستگاه‌های ساحلی
- تهدید جدی برای جزایر کم‌ارتفاع و شهرهایی مانند بمبئی، میامی و جاکارتا
«ارزش صبر کردن برای راه‌حل جادویی را ندارد. هرچقدر زودتر کاهش دهیم، بهتر است اما حتی کاهش جزئی نیز بهتر از هیچ است.» – ویوِک سری‌کریشنان
نقش گرینلند در آینده افزایش سطح دریا
در حالی‌که در حال حاضر تمرکز بر جنوبگان است، پژوهش جدید نشان می‌دهد که در قرن‌های آینده گرینلند می‌تواند نقش اصلی را در افزایش سطح دریا ایفا کند.
به گفته سری‌کریشنان: «حجم بالقوه‌ای که گرینلند می‌تواند به افزایش سطح دریا اضافه کند، بسیار زیاد است و این در مناطق مختلف جهان اهمیت زیادی دارد.»
با ادامه گرمایش، ذخایر عظیم آب شیرین گرینلند می‌تواند سریع‌تر وارد اقیانوس‌ها شود و جریان‌های اقیانوسی را دگرگون کند. این تغییرات تأثیرات زنجیره‌ای بر الگوهای آب‌وهوایی، شیلات و مناطق کشاورزی خواهد داشت.
از مدل‌سازی تا سیاست‌گذاری اقلیمی
فراتر از پیش‌بینی‌ها، این پژوهش چارچوبی ارزشمند برای سیاست‌گذاری اقلیمی معرفی می‌کند. سیستم مدل‌سازی یکپارچه، به دانشمندان و سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا درک کنند تغییر مسیر انتشار تا چه اندازه بر ریسک‌ها و نیازهای سازگاری تأثیر می‌گذارد.
سری‌کریشنان توضیح می‌دهد: «یکی از اهداف ما ساخت ابزاری است که بتوانیم دقیق‌تر ببینیم تغییرات در انتشار گازها – که ناشی از سیاست‌های جدید هستند – چگونه بر ریسک‌های اقلیمی تأثیر می‌گذارند.»
این مدل می‌تواند به دولت‌ها کمک کند تا:
- تأثیر سیاست‌های فعلی را بر آینده بسنجند
- تشخیص دهند که آیا این سیاست‌ها از فاجعه جلوگیری می‌کند یا فقط آن را به تأخیر می‌اندازد
- منابع خود را برای تقویت سازه‌های ساحلی بهینه تخصیص دهند
نشانه‌های هشدار زودهنگام از تغییرات اقلیمی
به گفته سری‌کریشنان، بخشی از چالش در شناسایی ناشناخته‌هاست: «باید بتوانیم عدم قطعیت‌هایی را که قابل اصلاح هستند، بهتر درک کنیم.»
این پژوهش همچنین بر یافتن نشانگرهای هشداردهنده (Signposts) تأکید دارد؛ نشانه‌هایی که به ما می‌گویند زمین در آستانه ناپایداری خطرناک قرار گرفته است. شناسایی به‌موقع این علائم می‌تواند به دولت‌ها و جوامع فرصت واکنش مؤثر بدهد.
«سؤال این است: چه چیزهایی را می‌توانیم مشاهده کنیم که زودتر هشدار دهند تا تصمیم‌گیران بتوانند برنامه‌ریزی لازم را انجام دهند؟ این پرسش‌ها کلیدی هستند.»
اقدام اقلیمی نباید منتظر بماند
هر سال تأخیر، گزینه‌های بشر را محدودتر می‌کند. ریسک‌ها نه تنها نسل‌های آینده، بلکه ساکنان کنونی مناطق ساحلی را نیز تهدید می‌کند.
دریاها به افزایش خود ادامه خواهند داد، اما سرعت و دامنه این افزایش بستگی به تصمیم‌های امروز ما دارد. این مطالعه نشان می‌دهد که زمان‌بندی ممکن است تفاوت میان سازگاری و فاجعه را رقم بزند.
این پژوهش با همکاری دانشگاه‌های استنفورد و Rochester Institute of Technology انجام شده و در نشریه Nature Climate Change منتشر شده است.
پیام نهایی
پیام این پژوهش روشن است: اقدام اقلیمی نباید در انتظار فناوری‌های کامل یا راه‌حل‌های ایده‌آل بماند. هر قدمی در مسیر کاهش انتشار، فرصتی برای حفظ آینده سیاره ماست.
