در دنیای مدرن امروز، ضایعات مواد غذایی همچنان یک مشکل اساسی محسوب می‌شود. بر اساس گزارش سازمان غیرانتفاعی ReFed که در زمینه ضایعات غذایی فعالیت می‌کند، در سال ۲۰۲۲، خواربارفروشان آمریکایی به طرز تکان‌دهنده‌ای ۵ میلیون تُن مواد غذایی را دور ریختند.
در نهایت، ۳۵ درصد از این مواد غذایی دورریخته شده به محل‌های دفن زباله ختم شدند. نکته نگران‌کننده‌تر این است که بیش از نیمی از این ضایعات – حدود ۲.۷ میلیون تُن – تنها به دلیل گذشتن از تاریخ انقضای برچسب‌هایشان دور انداخته شدند.
راه‌حل فناورانه برای کاهش ضایعات غذایی
هر مشکلی فرصتی برای نوآوری و یافتن راه‌حل فراهم می‌کند، و ضایعات غذایی نیز از این قاعده مستثنا نیست. تحقیقات جدید از دانشگاه Texas McCombs نشان می‌دهد که راه‌حلی تحول‌آفرین می‌تواند استفاده از برچسب‌های دیجیتال به جای برچسب‌های کاغذی باشد.
این تغییر به سوپرمارکت‌ها اجازه می‌دهد به‌راحتی قیمت محصولات نزدیک به تاریخ انقضایشان را کاهش دهند و آن‌ها را از قفسه‌ها به خانه‌های مشتریان منتقل کنند. این کار ضایعات و انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهد.
یوانیس استاماتوپولوس، دانشیار مدیریت اطلاعات، ریسک و عملیات، درباره مزایای بالقوه برچسب‌های دیجیتال توضیح می‌دهد:
«وقتی قیمت‌گذاری پویا ممکن می‌شود، همه از آن بهره‌مند می‌شوند. ضایعات مواد غذایی کمتر می‌شود و انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از دفن زباله کاهش می‌یابد.»
این فناوری برای خواربارفروشان نیز سودمند است و باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود.
«آن‌ها می‌توانند برچسب‌های دیجیتال – که به آن‌ها برچسب‌های قفسه الکترونیکی نیز گفته می‌شود – را تنها با چند کلیک روی یک تبلت تغییر دهند، در حالی که در روش سنتی باید برچسب‌های فیزیکی چاپ کرده و روی قفسه‌ها بچسبانند.»
برچسب‌های دیجیتال و مدیریت موجودی
برای بررسی تأثیر قیمت‌گذاری پویا، استاماتوپولوس با ناوید چهرازی از دانشگاه واشینگتن در سنت لوئیس و رابرت سندرز از دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیگو همکاری کرد تا دو زنجیره خواربارفروشی اروپایی که برچسب‌های دیجیتال را پذیرفته بودند، تحلیل کنند.
در یکی از زنجیره‌های مستقر در بریتانیا، برچسب‌های دیجیتال برای ۹۴۰ محصول فاسدشدنی معرفی شدند که تخفیف‌ها را با نزدیک شدن محصولات به تاریخ انقضایشان نشان می‌دادند.
این تغییر باعث افزایش ۵۴ درصدی در تغییرات قیمت شد و نشان داد که این فناوری مدیریت موجودی را بهبود می‌بخشد.
افزودن ابعاد بیشتر به بارکدها
یک زنجیره خواربارفروشی دیگر در اتحادیه اروپا نه تنها برچسب‌های الکترونیکی را پذیرفت بلکه با معرفی بارکدهای پیشرفته گامی فراتر برداشت.
این بارکدها، بارکدهای معمولی نیستند و شامل جزئیات مهمی از موجودی، مانند تاریخ بسته‌بندی، شماره سری و تاریخ انقضا هستند.
با نزدیک شدن موجودی به تاریخ انقضایش، فروشگاه می‌تواند قیمت‌ها را کاهش دهد تا مشتریان تشویق به خرید شوند.
اجرای این دو فناوری باعث افزایش شگفت‌انگیز 853 درصدی در فراوانی تغییرات قیمت در فروشگاه‌های اتحادیه اروپا شد.
چالش‌های قیمت‌گذاری پویا
با این حال، با وجود مزایای بلندمدت قیمت‌گذاری پویا، این روش با چالش‌های کوتاه‌مدتی مواجه است. یکی از نگرانی‌های اصلی، مقاومت مشتریان است؛ همان‌طور که در فوریه هنگام اعلام قیمت‌گذاری پویا توسط رستوران‌های Wendy’s واکنش منفی نشان داده شد.
استاماتوپولوس معتقد است که خواربارفروشان با محدودیت‌های خاصی مواجه‌اند:
«برای خرده‌فروشان غیرممکن است که تقاضا را به‌طور دقیق و پویا تخمین بزنند و بر اساس آن عمل کنند تا به سود کامل برسند.»
چالش دیگر هزینه‌های اولیه است. اجرای برچسب‌های دیجیتال، تبلت‌ها و به‌روزرسانی روزانه داده‌ها برای هزاران محصول سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی می‌طلبد.
گذار به برچسب‌های دیجیتال
در حالی که اروپا در پذیرش این فناوری‌ها پیشگام است، ایالات متحده نیز در حال پیشرفت است. Walmart قصد دارد تا سال 2026 برچسب‌های دیجیتال را در 2300 فروشگاه خود اجرا کند و خرده‌فروشانی مانند Amazon Fresh و Schnuck’s نیز به دنبال آن هستند.
استاماتوپولوس برای تسریع پذیرش این فناوری‌ها پیشنهاد یارانه دولتی، مشابه یارانه‌های مربوط به پنل‌های خورشیدی یا خودروهای الکتریکی را ارائه می‌دهد.
«کسی باید این تعادل را بشکند. سپس همه چیز به دوره جدیدی منتقل می‌شود که در آن همه از اطلاعات اضافی استفاده می‌کنند.»
با پذیرش نوآوری دیجیتال، صنعت خواربار می‌تواند ضایعات مواد غذایی را کاهش داده و راه را برای آینده‌ای پایدارتر هموار کند.
مطالعه کامل در ژورنال Marketing Science منتشر شده است.
