تصور کنید یک مزرعه دلنشین بلوبری، جایی که بوته‌های سرزنده پر از میوه‌های رنگارنگ و برگ‌های درخشان در نور خورشید می‌درخشند. اما تغییری در راه است.
بوته‌های بلوبری اکنون در معرض تهدید قرار گرفته‌اند؛ ظاهری کدر پیدا کرده و رشدشان به دلیل پوشیده شدن با ماده‌ای سفید و پودری مختل شده است.
عامل این مشکل قارچی به نام Erysiphe vaccinii است که بیماری‌ای به نام کپک پودری را ایجاد می‌کند.
یک مطالعه اخیر از دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی نشان می‌دهد که قارچ Erysiphe vaccinii به شکلی نگران‌کننده در سراسر جهان در حال گسترش است.
کپک پودری باعث کاهش محصول و افزایش وابستگی به قارچ‌کش‌ها می‌شود. این بیماری در حال حاضر تولید بلوبری را در چندین قاره تحت تأثیر قرار داده است.
گسترش جهانی بیماری قارچی بلوبری
طبق این مطالعه، این قارچ در ۱۲ سال گذشته به‌طور جهانی گسترش یافته و خاستگاه آن شرق ایالات متحده بوده است.
مایکل بردشا، استاد یار بیماری‌شناسی گیاهی در دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی می‌گوید:
«ما در حال مشاهده این گسترش جهانی در زمان واقعی هستیم.»
این قارچ با ایجاد لایه‌ای سفید و پودری روی سطح گیاهان آلوده، توانایی گیاه در جذب نور خورشید برای فتوسنتز را مختل می‌کند و همچنین مواد مغذی حیاتی را از بافت‌های گیاه می‌رباید.
نتیجه این است که رشد گیاه کند شده و سلامت کلی آن کاهش می‌یابد؛ به‌طوری‌که گیاه ضعیف‌تر و کم‌بارتر می‌شود.
بردشا افزود:
«کپک‌های پودری مشابهی وجود دارند که گیاهانی مثل توت‌های وحشی یا اکالیپتوس را تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما این قارچ‌ها از نظر ژنتیکی با قارچی که در سراسر جهان روی بلوبری‌ها گسترش یافته است متفاوت هستند.»
پیگیری گسترش کپک پودری
محققان ۱۷۳ نمونه از برگ‌های بلوبری آلوده را برای مطالعه گسترش این بیماری بررسی کردند. این نمونه‌ها شامل نمونه‌های تاریخی از هرباریوم‌ها (برخی مربوط به بیش از ۱۵۰ سال پیش) و نمونه‌های جدیدتر از کشورهای مختلف بودند.
با آزمایش‌های ژنتیکی، تیم تحقیقاتی دریافت که گونه‌های عامل شیوع‌های کنونی کاملاً جدید هستند و با نمونه‌های قدیمی تفاوت دارند. آنها دو مسیر مجزا از ورود قارچ به مناطق کشت جهانی بلوبری را شناسایی کردند.
- یک گونه به چین، مکزیک و کالیفرنیا گسترش یافته است.
- گونه دیگر در مراکش، پرو و پرتغال شناسایی شد.
بردشا گفت:
«احتمالاً انسان‌ها نقش عمده‌ای در گسترش این قارچ از طریق انتقال گیاهان آلوده به مرزها داشته‌اند.»
وی افزود: «وقتی مواد گیاهی را به سراسر جهان ارسال می‌کنید، به احتمال زیاد این قارچ را نیز با خود منتقل می‌کنید.» این موضوع نشان‌دهنده این است که تجارت جهانی گیاهان می‌تواند به‌طور ناخواسته عوامل بیماری‌زا را به مناطق جدید وارد کند.
تأثیر بیماری بر بلوبری‌ها
کپک پودری تأثیر اقتصادی قابل‌توجهی بر صنعت بلوبری دارد و سالانه بین ۴۷ تا ۵۳۰ میلیون دلار هزینه به همراه دارد.
این هزینه‌ها عمدتاً از افزایش استفاده از قارچ‌کش‌ها برای پیشگیری یا مدیریت بیماری و همچنین کاهش احتمالی محصول ناشی می‌شود.
این مطالعه همچنین مناطقی مانند شمال غربی اقیانوس آرام در ایالات متحده را به‌عنوان مناطقی شناسایی کرده که به‌طور خاص در معرض شیوع‌های آینده قرار دارند. این منطقه دارای شرایط محیطی ایده‌آل برای رشد این بیماری است، از جمله ترکیب مناسب دما و رطوبت، اما تاکنون قارچ در اینجا گزارش نشده است.
پایش و مدیریت پیشگیرانه به‌طور فوری برای جلوگیری از گسترش این بیماری در چنین مناطق پرخطر ضروری است.
بردشا اشاره کرد که روش‌های کشاورزی می‌تواند بر شدت بیماری تأثیر بگذارد. وی گفت:
«برخی مناطق که بلوبری‌ها را در تونل‌ها یا مناطق محصور کشت می‌کنند، به نظر می‌رسد نتایج بدتری نسبت به مناطقی دارند که بلوبری‌ها را در فضای باز و بدون پوشش کشت می‌کنند، مانند کارولینای شمالی.»
کمک به کشاورزان برای مدیریت کپک پودری
برای کمک به کشاورزان در مدیریت مؤثرتر کپک پودری، محققان یک پایگاه داده عمومی طراحی کرده‌اند که به شناسایی گونه‌های مختلف قارچ کمک می‌کند. کشاورزان می‌توانند از این ابزار برای وارد کردن داده‌های مربوط به قارچ آلوده‌کننده محصولات خود و تعیین گونه خاص حاضر در مزارعشان استفاده کنند.
این اطلاعات بسیار مهم است زیرا به کشاورزان کمک می‌کند تا ویژگی‌های گونه‌ای که با آن مواجه هستند، از جمله میزان آسیب‌زایی آن (تا چه حد می‌تواند مخرب باشد) و مقاومت احتمالی آن در برابر قارچ‌کش‌های رایج را درک کنند.
با داشتن این جزئیات، کشاورزان می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری درباره چگونگی کنترل بیماری و محافظت از محصولات خود بگیرند.
بردشا توضیح داد:
«درک ژنتیک می‌تواند به کشاورزان هشدار دهد که کدام گونه را دارند، آیا مقاوم به قارچ‌کش است و بیماری چگونه گسترش می‌یابد.»
امید به حفاظت از صنعت بلوبری
این تحقیق بر نیاز فوری برای مقابله با گسترش جهانی کپک پودری تأکید می‌کند. با بهبود استراتژی‌های پایش و کنترل، این مطالعه امید به حفاظت از صنعت بلوبری در برابر این بیماری نوظهور را ارائه می‌دهد.
این تحقیق با حمایت بنیاد ملی علوم (NSF) و بنیاد Novo Nordisk انجام شد.
یافته‌های این پژوهش در مجله New Phytologist منتشر شده است.
