قلعه کرک (Kerak Castle) یکی از بزرگترین قلعه‌های ساخته شده توسط صلیبیون در خاورمیانه بوده است و از آن به عنوان مرکز فرماندهی استفاده می‌شد. این قلعه در بالای تپه و در موقعیتی استراتژیک در مسیری اصلی از اورشلیم قرار دارد و با استحکامات دفاعی خودش، در دفاع از این مسیر نقشی حیاتی داشته است.
در کشور اردن سه قلعه مهم صلیبیون وجود دارد که یکی از آن‌ها همین قلعه کرک است و دو تای دیگر نیز قلعه آجلون (Ajloun) و قلعه شوبک (Showbak) هستند. در مقایسه با این دو قلعه، کرک به شکل بهتری تا به امروز حفظ شده و استحکامات گسترده آن هنوز هم چشمگیر و تماشایی هستند. امروزه گردشگران بسیار زیادی از این قلعه دیدن می‌کنند که در بزرگراه پادشاه بین پترا (Petra) و ماابا (Madaba) قرار دارد.
تاریخچه قلعه کرک
قدمت قلعه کرک حداقل به دوره کالکولیتیک باز می‌گردد و در بالای تپه‌ای مشرف به مسیر تجاری باستانی‌ای قرار داشته است که امروزه به عنوان بزرگراه پادشاهی شناخته می‌شود و همین موقعیت برجسته آن نیز سبب شده تا برای کنترل منطقه بسیار حیاتی باشد. البته باید گفت که از زمان عصر آهن نیز در اینجا استحکاماتی دفاعی وجود داشته است.
با این وجود، قدمت قلعه‌ای که امروزه در اینجا دیده می‌شود به قرن دوازدهم میلادی باز می‌گردد که توسط صلیبیون در راستای ایجاد خط دفاعی آن‌ها ساخته شده است. صلیبیون در قلعه کرک، ناحیه اداری خودشان در این منطقه را اداره می‌کردند.
یکی از بدنام‌ترین ساکنین این قلعه نیز رینالد شاتیلون بوده که در سال ۱۱۷۶ میلادی به عنوان حاکم کرک انتخاب شد و بیشتر برای رفتار زننده‌اش با زندانیان و همچنین پرت کردن آن‌ها از بالای دیوارهای قلعه به پایین شهرت داشت.
او آتش‌بس میان پادشاه اورشلیم و صلاح‌الدین را نادیده گرفت و از موقعیت استراتژیک این قلعه برای حمله به کاروان‌های عرب و بدست آوردن ثروت بسیار برای خودش استفاده کرد. در نهایت نیز صلاح‌الدین این قلعه را محاصره و او را از قدرت خلع کرد.
در طی حمله صلاح‌الدین، قلعه کرک آسیب چندانی ندید اما بعدا و در طی نبرد هاتین در سال ۱۱۸۷ میلادی، رینالد سرانجام کشته شد. اما صلاح‌الدین به این امر بسنده نکرد و برای یک سال دیگر نیز این قلعه را محاصره کرد به طوریکه ساکنین آن مجبور به خوردن سگ و اسب شدند تا اینکه در نهایت همسر رینالد این قلعه را در سال ۱۱۸۸ به صلاح‌الدین تسلیم کرد.
بخش شمالی حیاط فوقانی قلعه کرک
پس از عبور از پلی بر فراز خندقی خشک، از طریق دروازه‌ای متعلق به دوره عثمانی وارد قلعه کرک در حیاط فوقانی می‌شوید. در اینجا شما شاهد مناظری بسیار زیبا و تماشایی از تپه‌های اطراف خواهید بود. قدمت بیشتر نقاط این بخش از قلعه در نزدیکی ورودی به همان دوران صلیبیون اصلی باز می‌گردد. گوشه شمال شرقی مجموعه نیز یک گالری دیده می‌شود که قبلا از آن به عنوان اصطبل استفاده می‌شد.
از طریق همین گالری نیز می‌توانید به مجموعه اتاق‌هایی دسترسی داشته باشید که از آن‌ها به عنوان انبار، آشپزخانه و محل اقامت سربازان استفاده می‌شد. در داخل آشپزخانه این قلعه نیز همچنان می‌توان سنگ‌های آسیاب و همچنین اجاقی بزرگ را مشاهده کرد.
بخش جنوبی حیاط فوقاتی قلعه کرک
در بخش جنوبی حیاط فوقانی قلعه نیز می‌توان کلیسایی صلیبی را مشاهده کرد و در کنار آن نیز چندین بخش دیگر دیده می‌شوند که در دوره ماملوک به این قلعه اضافه شدند. از بالای دیوارهای این بخش از قلعه نیز می‌توانید مانع صخره‌ای و شیبداری را مشاهده کنید که به شکلی ساخته شده تا جلوی حمله دشمن را بگیرد.
سلطان بایبارز از جمله حاکمان این قلعه در دوره ماملوک بوده که اصلاحات مختلفی را روی این قلعه انجام داده و حاکمان پس از وی نیز همین روند را ادامه داده‌اند. امروزه می‌توان بقایای کاخ ماملوک و همچنین برج نگهبانی برای محافظت از حملات در جنوب قلعه را مشاهده کرد.
دیوارهای قلعه کرک بیش از ۶ متر ضخامت دارند و در میان آن‌ها نیز پنجره‌های کوچکی برای پرتاب تیر تعبیه شده است. از برج نگهبانی نیز پلکانی مرتبط به کاخ ماملوک وجود داشته، کاخی که در آن یک مسجد و چندین اتاق طاق‌دار به چشم می‌خورد و در اوایل قرن چهاردهم میلادی ساخته شده است.
حیاط پایینی قلعه کرک
بسیاری از بخش‌های قلعه کرک که در حیاط فوقانی قرار دارند، مربوط به دوره ماملوک هستند و در بالای استحکامات و پایه‌های ساخته شده توسط صلیبیون بنا شده‌اند. دروازه غربی و سنگر در قسمت جنوبی نیز از جمله جنبه‌های دفاعی مهم قلعه به شمار میروند.
در این بخش از قلعه کرک موزه کوچکی درون اتاقی طاق‌دار وجود دارد که بازدید از آن می‌تواند جالب‌توجه باشد. در زیر حیاط پایینی نیز دو اتاق طاق‌دار طولانی دیده می‌شوند که احتمالا از آن‌ها برای استقرار سربازان استفاده می‌شد.
