آیا واقعا زنبور عسل را می‌شناسید؟

همه ما می‌دانیم دنیای زنبور عسل شگفت انگیز است اما درست نمی‌دانیم چرا؟! بد نیست کمی بیشتر با این حشره باهوش آشنا شویم.

هیچ حشره دیگری مانند زنبور عسل به انسان نفع نمی‌رساند. قرن‌ها است زنبور داران از کندوهای زنبور عسل نگهداری می‌کنند و عسل شیرین و مقوی که آنها تولید می‌کنند را استخراج می‌کنند. گرده افشانی بسیاری از محصولات کشاورزی که ما می‌کاریم بسته به زنبور عسل است. در واقع زنبوری عسل مسئول گرده افشانی یک سوم کل محصولات کشاورزی دنیا است! این ۱۵ نکته را راجع به زنبور عسل بخوانید تا کمی بیشتر او را بشناسید:

۱- زنبور عسل می‌تواند سرعتی بیشتر از ۲۴ کیلومتر در ساعت داشته باشد.

ممکن است به نظرتان برسد ۲۴ کیلومتر در ساعت خیلی سریع است اما در واقع در دنیای حشرات سرعتی آهسته تلقی می‌شود. بدن زنبور عسل برای طی کردن فاصله از گلی به گل دیگر طراحی شده نه برای سفرهای دور و دراز. بال‌های کوچک او باید ۱۲۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ بار در ثانیه باز و بسته شوند تا بتوانند بدن کوچک او را روی هوا معلق نگه دارند.

۲- یک کلنی زنبور عسل می‌تواند تا ۶۰٫۰۰۰ زنبور را در خود جای دهد.

برای اداره یک کلنی زنبورهای زیادی باید با هم همکاری کنند، اگر تعداد دقیق‌تر را بخواهید بین ۲۰٫۰۰۰ تا ۶۰٫۰۰۰ زنبور. زنبورهای پرستار از اعضای جوان کلنی مراقبت می‌کنند در حالی که ملازمان ملکه او را می‌شویند و به او غذا می‌دهند. زنبورهای گارد جلوی در کلنی می‌ایستند و مراقب اوضاع هستند. کارگران ساختمانی کلونی شالوده موم زنبوری را می‌سازند که ملکه در آنها تخم گذاری می‌کنند و کارگرهای دیگر عسل را ذخیره می‌کنند. کارگرهای مسئول کفن و دفن اجساد زنبورهای مرده را از کندو به بیرون حمل می‌کنند. زنبورهای مسئول جمع آوری گرده باید گرده و شهد لازم برای تغذیه کل کلنی را به همراه بیاورند.

۳- یک زنبور کارگر به تنهایی در حدود یک دوازدهم یک قاشق چایخوری عسل تولید می‌کند.

قدرت زنبور عسل در کار گروهی او نمایان می‌شود. زنبورهای کارگر باید از بهار تا پاییز در حدود ۲۷ کیلوگرم عسل تولید کنند تا کل کلونی در طول زمستان غذا داشته باشد. ده‌ها هزار کارگر باید با یکدیگر همکاری کنند تا این میزان عسل تولید شود.

۴- ملکه زنبور عسل تمام ذخیره اسپرمی را که برای تولد نوزادان جدید نیاز دارد در خود ذخیره می‌‌کند.

یک ملکه زنبور عسل می‌تواند ۳ تا ۵ سال زندگی کند. تنها یک هفته بعد از اینکه ملکه از سلول نوزادی‌اش خارج می‌شود، به خارج از کندو پرواز می‌کند تا جفت گیری کند. اگر ملکه موفق نشود در مدت زمان ۲۰ روز این کار را انجام دهد، زمانش می‌گذرد و قدرت جفت گیری اش را از دست می‌دهد. اما اگر موفق به جفتگیری شود، دیگر لازم نیست تا آخر عمرش دوباره این کار را انجام دهد. او اسپرم‌های جفت نرش را در درون بدنش در “اسپرماتیکا” ذخیره می‌کند و تا آخر عمرش برای بارور کردن تخم‌هایش از آن استفاده می‌کند.

۵- یک ملکه زنبور عسل می‌تواد در هر روز بیش از ۲۰۰۰ تخم بگذارد.

تنها ۴۸ ساعت بعد از جفتگیری ملکه شروع به انجام دادن وظیفه‌ای که تا آخر عمر دارد می‌کند، تخم گذاری. او چنان تخم گذار نیرومندی است که می‌تواند تنها در یک روز به اندازه وزن بدن خودش تخم بگذارد. ملکه به طور متوسط در هر روز ۱۵۰۰ تخم می گذارد. در حقیقت او آنقدر درگیر تخم گذاری است که وقتی برای انجام دیگر کارها برایش نمی‌ماند به همین دلیل است که کارگرها به او غذا می‌دهند، او را آراسته می‌کنند و حمام می‌کنند. ممکن است ملکه در طول زندگی‌اش بیش از ۱ میلیون تخم بگذارد!

۶- زنبورهای عسل از یک زبان پیچیده نمادی برای صحبت با هم استفاده می‌کنند.

به غیر از خانواده پستانداران، زنبورهای عسل پیچیده‌ترین زبان نمادی روی کرده زمین را دارند. بدن این حشره یک میلیون نورون را در یک مغز کوچک مکعبی شکل جای داده است و زنبور از تک تک این نورون‌ها استفاده می‌کند. زنبورهای کارگر در طول زندگی‌شان نقش‌های گوناگونی بر عهده می‌گیرند. آنها باید شهد و گرده گل‌ها را جمع کنند، مسیر برگشت به خانه را راه یابی کنند و چیزهایی که دیده اند را با دیگر اعضای کلونی در میان بگذارند. کارل ون در سال ۱۹۷۳ موفق شد برای رمز گشایی زبان زنبورها جایزه نوبل پزشکی را دریافت کند، “رقص پر جنب و جوش”.

۷- زنبور عسل نر بلافاصله بعد از جفتگیری می‌میرد.

زنبور عسل نر تنها یک وظیفه دارد، او اسپرم مورد نیاز ملکه را تامین می‌کند. تنها یک هفته بعد از خارج شدن از سلول‌های نوزادی، نرها آماده جفتگیری هستند و بعد از انجام وظیفه‌ان بلافاصله می‌میرند.

۸- دمای داخل کندو در طول سال روی ۳۳ درجه سانتی گراد ثابت است.

زمانی که هوا سرد می‌شود، زنبورها گروه‌های به هم فشرده‌ای تشکیل می‌دهند و کندوشان را در بر می‌گیرند تا آن را گرم نگه دارند. کارگرهایی که اطراف ملکه قرا دارند دور او را احاطه می‌کنند تا سرمای بیرون به او نرسد. با فرا رسیدن تابستان که هوا گرم است کارگرها بال می‌زنند و به این طریق باد را به داخل کندو هدایت می‌کند و از گرم شدن بیش از حد ملکه و جوان‌ترها جلوگیری می‌کنند. در تابستان حتی می‌توان از چند قدم دورتر از کندو هم صدای بال زدن زنبورها را شنید.

۹- زنبور عسل موم را از غدد خاصی در شکمش تولید می‌کند.

جوان‌ترین زنبورهای کارگر موم را تولید می‌کنند و کارگران با استفاده این موم لانه‌های شش ضلعی کندو را می‌سازند. ۸ جفت غده در پخش زیرین شکم زنبور عسل، قطرات موم را تولید می‌کنند. وقتی موم در مجاورت هوا قرار می گیرد به تدریج سفت می‌شود. کارگرها باید این موم را درون دهان‌شان نگه دارند تا نرم بماند و برای ساخت و ساز مناسب باشد.

۱۰- هر زنبور عسل ممکن است در هر روز به ۲۰۰۰ گل سر بزند.

زنبور عسل کارگر نمی‌تواند تمام گرده‌ گل‌هایی را که هر روز به آنها سر می‌زند در یک نوبت حمل کند، به همین دلیل او هر بار به ۵۰ تا ۱۰۰ گل سر می‌زند، سپس گرده آنها را به کندو حمل کرده و دوباره برای پیدا کردن گرده و شهد بیرون می‌رود و این روند را ادامه می‌دهد. زنبور این چرخه را در طول روز ادامه می دهد که فشاری زیادی به بدن او وارد می کند. یک زنبور کارگر ممکن است تنها ۳ هفته زنده باشد.

۱۱- کندو نوع زنبورهایی که از سلول‌های نوزادی خارج می‌شوند را تعیین می‌کند.

وظیفه زنبوری که از تخم خارج می‌شود بسته به غذایی که می‌خورد مشخص می‌شود. لاروهایی که قرار است ملکه شوند تنها با ژله رویال تغذیه می‌شوند. زنبورهای ماده دیگر به این دلیل کارگر می‌شوند که تنها از گرده گل و عسل تغذیه کرده اند.

۱۲- کلونی می‌تواند به سرعت یک ملکه به وجود آورد.

اگر کندو ملکه خود را از دست دهد اما ملکه ۵ روز قبل از ناپدید شدن یا مرگش تخم گذاری کرده باشد، کندو می تواند یک “ملکه اورژانسی” تولید کند! برای این کار باید به سرعت تغذیه لاروها را تغییر داد و به جای عسل به آنها ژله رویال داد. تغدیه با عسل باعث تحلیل رفتن تخمدان‌های زنبورهای ماده می‌شود پس ملکه‌های اورژانسی به اندازه ملکه‌هایی که از اول با ژله رویال تغذیه شده اند موفق نخواهند بود. اما اگر کلونی چاره دیگری نداشت باشد این بهترین راه برای حفظ آن است.

۱۳- اینجا دنیای زنان است.

نرهای کلونی از تخم های نابارور متولد می‌شوند و تنها ۱۵ درصد از جمعیت کلونی را تشکیل می‌دهند. وجود نر نشانه خوبی برای یک کندو است. وقتی نرها در کلونی هستند نشان دهنده آن است که کندو به اندازه کافی غذا دارد. اما با این حال با تمام شدن فصل آنها را از کندو بیرون می‌کنند چرا که منابع غذایی کندو را می‌خورند. تمام کاری که نرها در کلونی بر عهده دارند جفتگیری و خوردن غذا است. بر خلاف زنبور عسل های ماده، آنها هیچ کار دیگری ندارند. آنها حتی نیش هم ندارند!

۱۴- ملکه در جهت ایجاد تنوع ژنتیکی تلاش می‌کند.

در طول جفتگیری ملکه اسپرم ۱۲ تا ۱۵عدد زنبور نر را در خود ذخیره می‌کند تا سلامت و تنوع ژنتیکی کندو تضمین شود.

۱۵- زنبورها دیوانه تمیزی هستند.

زنبورهای کارگر به شدت تلاش می‌کنند تا کندو را کاملا تمیز نگه دارند. تنها زنبوری که فضولاتش را در داخل کندو دفع می‌کند ملکه است و زنبورهای کارگر بلافاصله بعد از دفع او فضولاتش را جمع می‌کنند و محل را تمیز می‌کنند. زنبور عسل حتی حواسش هست که در داخل کندو نمیرد! او در بیشتر مواقع در هنگام مرگ از کندو خارج می‌شود تا جنازه‌اش در کندو نیافتد و غذا و محل زندگی دیگر زنبورها را آلوده نکند!