مورچه‌های آتشین همچنان در حال گسترش به مناطق جدید هستند، وضعیتی که بسیاری از جوامع را از نبردی بی‌پایان با این حشره مهاجم خسته کرده است. مردم به دنبال راه‌حل‌هایی هستند که به خاک، حیوانات خانگی یا باغ‌هایشان آسیب نزند. همین جست‌وجو، پژوهشگران را به سمت یک راه‌حل غیرمنتظره هدایت کرده است: یک گیاه ساده و آشنا در آشپزخانه.
افزایش گسترش مورچه‌های آتشین
مورچه‌های آتشین اوایل قرن بیستم از طریق بندر موبیل وارد ایالات متحده شدند. این حشرات خیلی زود در مزارع، حیاط‌ها و چراگاه‌ها پخش شدند. اثرات آن‌ها همچنان مشهود است. کشاورزان محصولات خود را از دست می‌دهند. کودکان هنگام بازی روی تپه‌های پنهان پا می‌گذارند. خانواده‌ها با نیش‌های سوزاننده‌ای روبه‌رو می‌شوند که گاهی واکنش‌های جدی ایجاد می‌کند. خسارت سالانه این مورچه‌ها به میلیاردها دلار می‌رسد، در حالی که دامنه پراکندگی‌شان رو به افزایش است.
بسیاری از روش‌های مقابله، بر مواد شیمیایی مصنوعی تکیه دارند. برخی از آن‌ها مؤثرند، اما مردم اغلب تمایلی ندارند این مواد را نزدیک غذا، حیوانات خانگی یا منابع آب استفاده کنند. همین تردید باعث ایجاد یک خلأ می‌شود. پژوهشگران به دنبال راه‌حل‌هایی ملایم، اما کاربردی در زندگی واقعی هستند، نه فقط در یادداشت‌های آزمایشگاهی.
رایحه قوی روغن پونه کوهی
یک تیم پژوهشی در دانشگاه می‌سی‌سی‌پی تصمیم گرفت راه‌حلی ساده را بررسی کند: پونه کوهی، گیاهی که در بسیاری از آشپزخانه‌ها یافت می‌شود.
روغن اساسی پونه کوهی رایحه‌ای تند دارد. پژوهشگران می‌خواستند بدانند مورچه‌ها چه واکنشی نشان می‌دهند. آزمایش‌ها نشان داد مورچه‌های آتشین وارداتی از نواحی تیمار‌شده با این روغن دوری می‌کنند.
«پژوهش ما نشان می‌دهد ترکیب طبیعی‌ای که حتی برای طعم‌دهی به غذا ایمن است، می‌تواند یکی از تهاجمی‌ترین گونه‌های مهاجم جهان را نیز مدیریت کند»، به گفته‌ی «شینگ کانگ لی»، نویسنده همکار مقاله.
اثر اصلی به ترکیبی به نام «کارواکرول» بازمی‌گردد، ماده‌ای با بوی تند که در روغن پونه کوهی یافت می‌شود. مورچه‌ها از خاک آغشته‌شده به این روغن عقب‌نشینی کردند. آن‌ها تمایلی به حفاری یا استقرار نداشتند.
این واکنش می‌تواند از باغ‌ها، انبارها و فضاهای حساس محافظت کند. هنوز آزمایشی روی پوست انسان انجام نشده است، بنابراین هنگام استفاده از روغن باید احتیاط کرد.
روغن پونه کوهی چگونه روی مورچه‌ها اثر می‌گذارد؟
تیم پژوهشی می‌خواست دلیل این واکنش را بفهمد. آن‌ها ۲۱ ترکیب مرتبط با کارواکرول را جمع‌آوری کردند. هر ترکیب ساختاری کمی متفاوت داشت. برخی مورچه‌ها را به‌سختی آزار می‌دادند، اما برخی به اندازه کارواکرول مؤثر بودند.
برای بررسی دقیق‌تر، مدل‌های رایانه‌ای ساخته شد. این مدل‌ها بررسی کردند هر ترکیب چگونه ممکن است در سیگنال‌های فرومونی اختلال ایجاد کند.
قطع سیگنال‌های حیاتی
مورچه‌های آتشین وارداتی برای تقریباً همه فعالیت‌های خود به این سیگنال‌ها وابسته‌اند. اگر این ارتباط قطع شود، کلنی مسیر خود را از دست می‌دهد.
«کارواکرول و مشتقات آن می‌توانند پایه‌ای برای تولید دافع‌های گیاهی جدید مناسب برای باغ‌ها، مزارع و حتی مصارف خانگی باشند»، به گفته لی.
این رویکرد به دانشمندان امکان می‌دهد فرمول‌هایی تازه با اثر ماندگارتر توسعه دهند.
تغییر رفتار مورچه‌ها با کمک پونه کوهی
مورچه‌های آتشین به محصولات، تجهیزات، حیوانات خانگی و حتی انسان‌ها آسیب می‌زنند. حضور آن‌ها زندگی روزمره را در مناطق وسیع مختل می‌کند.
بسیاری از خانواده‌ها به دنبال روش‌هایی هستند که بدون استفاده از مواد شیمیایی قوی، زمین خود را محافظت کنند. ترکیبات گیاهی گزینه‌ای مناسب‌اند، چون میکروارگانیسم‌های خاک آن‌ها را سریع‌تر تجزیه می‌کنند.
عباس علی، نویسنده همکار مطالعه، سال‌هاست ترکیبات طبیعی برای کنترل آفات را بررسی می‌کند. او توضیح می‌دهد:
«محصولاتی که ما توسعه می‌دهیم، نقش دافع را دارند؛ چیزی که در مورچه‌های آتشین به آن سرکوب‌کننده حفاری می‌گوییم.»
این سرکوب‌کننده‌ها مانع تشکیل لانه می‌شوند، چون مورچه‌ها نمی‌توانند در خاک تیمار‌شده حفاری کنند.
این روش همیشه حشره را نمی‌کشد، اما رفتار آن را تغییر می‌دهد. کلنی‌ها مناطق تیمار‌شده را ترک می‌کنند و به دنبال مکان امن‌تری می‌گردند. این کار بدون اعمال فشار شیمیایی بیشتر بر محیط‌زیست، فضای بیشتری به انسان‌ها می‌دهد.
چالش‌های وابسته به نوع خاک
نوع خاک نقش مهمی دارد. خاک رسی رایحه را مدت طولانی‌تری نگه می‌دارد، اما خاک شنی آن را سریع از دست می‌دهد. گرما، رطوبت و باد هم نتایج را تغییر می‌دهند.
پژوهشگران تمام این عوامل را به‌طور جداگانه آزمایش می‌کنند تا راه‌حل‌هایی قابل اعتماد در فضای باز توسعه دهند.
علی همچنان دانه‌ها، برگ‌ها و رزین‌های گیاهی را بررسی می‌کند. برخی مواد اثرات ملایم اما پایدار دارند، اما برخی عملکردی قوی‌تر مناسب فصول پرتنش نشان می‌دهند. او می‌گوید محل اعمال درمان اهمیت بالایی دارد.
یک محصول مناسب اگر در نقطه اشتباه استفاده شود، ممکن است کاملاً بی‌اثر باشد. اکنون تیم‌های میدانی پیش از اعمال درمان، الگوی تپه‌ها، سایه، بافت خاک و زمان سال را ارزیابی می‌کنند.
مسیرهای پژوهشی آینده
مرحله‌های بعدی پژوهش ممکن است شامل آزمایش‌های وسیع در باغ‌ها، پارک‌ها و محله‌ها باشد. ترکیب چندین ترکیب گیاهی نیز می‌تواند لایه‌های حفاظتی قوی‌تری ایجاد کند.
پژوهشگران همچنین می‌خواهند بدانند هر درمان در شرایط مختلف مانند گرما، باران یا باد چه مدت ماندگاری دارد.
نتایج این تحقیق یک نکته امیدبخش را روشن می‌کنند: همیشه راه‌حل‌ها نیازمند اختراعات پیچیده نیستند. گاهی یک گیاه آشپزخانه می‌تواند مسیر تازه‌ای برای مقابله با گونه‌های مهاجم ارائه دهد.
جمع‌بندی: راهکاری طبیعی برای مقابله با مورچه‌های آتشین
روغن پونه کوهی می‌تواند روشی تمیزتر، کم‌خطرتر و طبیعی برای مقابله با مورچه‌های آتشین فراهم کند. پژوهش‌ها ادامه دارند، اما مسیر پیش رو امیدوارکننده است و نشان می‌دهد طبیعت هنوز پاسخ‌هایی ساده برای مشکلات پیچیده دارد.
منبع انتشار پژوهش: مجله Pest Management Science
