سنجاب‌های زمینی معمولاً به رژیم غذایی خود که شامل آجیل، دانه‌ها و غلات است شناخته می‌شوند، اما یک مطالعه‌ی پیشگامانه نشان‌دهنده پیچشی غیرمنتظره در رفتار آن‌ها است.
پژوهشگران دانشگاه ویسکانسین-او کلر و دانشگاه کالیفرنیا، دیویس کشف کرده‌اند که سنجاب‌های زمینی کالیفرنیا شکار می‌کنند، می‌کشند و موش‌های صحرایی را می‌خورند.
این کشف شگفت‌انگیز که در ژورنال اتولوژی منتشر شده است، اولین شواهد مستند از رفتار گسترده‌ی گوشت‌خواری در میان سنجاب‌ها را نشان می‌دهد.
چالشی برای تصورات پیشین درباره‌ی سنجاب‌ها
این یافته‌ها فرضیات دیرینه در مورد سنجاب‌های زمینی کالیفرنیا به‌عنوان حیواناتی که عمدتاً دانه‌خوار هستند را به چالش می‌کشد. در عوض، این مطالعه نشان می‌دهد که این حیوانات همه‌چیزخوارهای فرصت‌طلب هستند و می‌توانند رژیم غذایی خود را برای شامل کردن گوشت، در صورت وجود فرصت، تغییر دهند.
کشفی شگفت‌آور درباره سنجاب‌های گوشت‌خوار
این مشاهدات شگفت‌انگیز در سال ۲۰۲۴ در دوازدهمین سال پروژه‌ی «بوم‌شناسی رفتاری بلندمدت سنجاب‌های زمینی کالیفرنیا» در پارک منطقه‌ای بریونز در شهرستان کنترا کوستا صورت گرفت.
دکتر جنیفر ای. اسمیت، نویسنده‌ی اصلی این مطالعه و دانشیار زیست‌شناسی در دانشگاه ویسکانسین-او کلر، این پروژه را همراه با سونیا وایلد از دانشگاه کالیفرنیا، دیویس، رهبری می‌کند.
طی ماه‌های ژوئن و ژوئیه، پژوهشگران ۷۴ تعامل بین سنجاب‌ها و موش‌های صحرایی را ثبت کردند که ۴۲ درصد آن شامل شکار فعال توسط سنجاب‌ها بود.
اسمیت می‌گوید: «این واقعاً تکان‌دهنده بود. ما هرگز چنین رفتاری را قبلاً ندیده بودیم. سنجاب‌ها یکی از آشناترین حیوانات برای مردم هستند. آن‌ها را دقیقاً بیرون پنجره‌های خود می‌بینیم و به‌طور منظم با آن‌ها در تعامل هستیم.»
او افزود: «اما این رفتاری است که تاکنون در علم مشاهده نشده بود و نشان می‌دهد که هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری درباره تاریخ طبیعی دنیای اطراف ما وجود دارد.»
حتی برای وایلد، که یک مشاهده‌گر با تجربه‌ی سنجاب‌های زمینی است، این رفتار در ابتدا غیرقابل باور بود.
او گفت: «وقتی دانشجویان کارشناسی برای اولین بار گزارش دادند که سنجاب‌ها در حال شکار موش‌های صحرایی هستند، ابتدا شک داشتم و گفتم: ‘مطمئن نیستم منظورتان چیست.’ اما وقتی شواهد ویدئویی را دیدم، باورم نمی‌شد.»
وایلد ادامه داد: «از آن زمان به بعد، ما تقریباً هر روز این رفتار را مشاهده کردیم. وقتی شروع به جستجو کردیم، این رفتار را در همه جا دیدیم.»
فرصت‌طلبانی در محیطی در حال تغییر
مطالعه نشان داد که سنجاب‌ها در تمام سنین و جنسیت‌ها موش‌های صحرایی را شکار کرده و مصرف می‌کنند و اغلب بر سر شکار با یکدیگر رقابت می‌کنند. این رفتار در اوایل ژوئیه به اوج خود رسید، هم‌زمان با افزایش ناگهانی جمعیت موش‌های صحرایی که توسط دانشمندان شهروندی در iNaturalist گزارش شد.
جالب اینجاست که پژوهشگران فقط مشاهده کردند که سنجاب‌ها موش‌های صحرایی را شکار می‌کنند و هیچ پستاندار دیگری را هدف قرار نمی‌دهند، که نشان می‌دهد این رفتار در پاسخ به فراوانی موقتی این طعمه خاص شکل گرفته است.
وایلد بر انطباق‌پذیری سنجاب‌های زمینی کالیفرنیا در مواجهه با تغییرات محیطی تأکید کرد.
او گفت: «این واقعیت که سنجاب‌های زمینی کالیفرنیا از نظر رفتاری انعطاف‌پذیر هستند و می‌توانند به تغییرات در دسترس بودن غذا پاسخ دهند، ممکن است به آن‌ها کمک کند در محیط‌هایی که به سرعت به دلیل حضور انسان در حال تغییر هستند، زنده بمانند.»
اسمیت نیز بر این موضوع تأکید کرد و به روند گسترده‌تر پستانداران در انطباق با مناظر تغییر یافته‌ی انسانی اشاره کرد.
او گفت: «بسیاری از گونه‌ها، از جمله سنجاب زمینی کالیفرنیا، فرصت‌طلبان فوق‌العاده‌ای هستند. از راکون‌ها و کایوت‌ها گرفته تا کفتارهای خالدار و انسان‌ها، انعطاف‌پذیری‌ای که این پستانداران در استراتژی‌های شکار خود به کار می‌برند، به آن‌ها کمک می‌کند با مناظر انسانی تغییر کنند و سازگار شوند.»
پرسش‌هایی برای پژوهش‌های آینده
در حالی که این کشف دیدگاه جدیدی به رفتار سنجاب‌های زمینی ارائه می‌دهد، پرسش‌های متعددی را در مورد پیامدهای بوم‌شناختی و تکاملی عادات شکار آن‌ها برمی‌انگیزد. پژوهشگران به‌ویژه کنجکاو هستند که بدانند این رفتار چقدر در میان دیگر جمعیت‌های سنجاب رایج است و آیا این رفتار آموخته شده است یا غریزی.
اسمیت گفت: «از طریق این همکاری و داده‌هایی که در حال ورود هستند، ما قادر به مستندسازی این رفتار گسترده‌ای هستیم که هیچ ایده‌ای درباره وقوع آن نداشتیم. فناوری دیجیتال می‌تواند علم را مطلع کند، اما هیچ جایگزینی برای مشاهده مستقیم رفتار وجود ندارد زیرا آنچه حیوانات انجام می‌دهند همیشه ما را شگفت‌زده می‌کند.»
تیم پژوهشی همچنین قصد دارد بررسی کند که آیا شکار موش‌های صحرایی تأثیری بر تولیدمثل سنجاب‌ها دارد یا خیر و داده‌های امسال را با دهه‌ی گذشته مقایسه کند.
اهمیت سنجاب‌های گوشت‌خوار
این کشف درباره‌ی رفتار گوشت‌خواری در سنجاب‌های زمینی کالیفرنیا لایه‌ای جالب به درک ما از گونه‌ای که فکر می‌کردیم به خوبی می‌شناسیم، اضافه می‌کند. این موضوع نه تنها انعطاف‌پذیری رفتاری این حیوانات را نشان می‌دهد، بلکه بر ارزش مشاهده مستقیم و همکاری در پژوهش‌های علمی تأکید می‌کند.
این یافته‌ها نشان می‌دهند که حتی آشناترین حیوانات می‌توانند با رفتارهایی که مفروضات ما را به چالش می‌کشند، ما را شگفت‌زده کنند. در حالی که پژوهشگران خود را برای فصل میدانی سال آینده آماده می‌کنند، مشتاقند بدانند این سنجاب‌های ظاهراً عادی چه رازهای دیگری ممکن است فاش کنند.
