جنگل‌های دست‌نخورده زمانی سالانه ۷.۸ میلیارد تن دی‌اکسیدکربن جذب می‌کردند، که معادل یک‌پنجم از کل انتشار جهانی بود. اما امروز این قابلیت کاهش یافته است. تغییرات اقلیمی، جنگل‌زدایی و تخریب زمین، این مخزن عظیم کربن را تهدید می‌کنند.
هشدارهای یک پژوهش جدید
مطالعه‌ای جدید از مؤسسه تحقیقات تأثیرات اقلیمی پوتسدام (PIK) زنگ خطر را به صدا درآورده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که تکیه بر جنگل‌ها برای حذف مداوم کربن دیگر یک گزینه مطمئن نیست.
بدتر از آن، بسیاری از راهبردهای اقلیمی هنوز فرض می‌کنند که جنگل‌ها گسترش خواهند یافت و مقاوم باقی خواهند ماند.
قمار خطرناک با ذخیره کربن
مایکل جی. ویندیش، نویسنده اصلی این مطالعه، به افزایش خطرات ناشی از این فرض اشاره می‌کند.
«راهبردهای اقلیمی ما بر این پایه استوارند که جنگل‌ها نه‌تنها دست‌نخورده باقی بمانند، بلکه گسترش نیز پیدا کنند.» اما با افزایش آتش‌سوزی‌های جنگلی و جنگل‌زدایی در آمازون، این فرض بسیار شکننده است.
جنگل‌ها در برابر آفات، بیماری‌ها، خشکسالی و سایر تغییرات ناشی از اقلیم آسیب‌پذیر هستند. اگر این تهدیدات تشدید شوند، ممکن است جنگل‌ها بیش از آنکه کربن جذب کنند، آن را آزاد کنند؛ اتفاقی که می‌تواند سال‌ها پیشرفت را از بین ببرد.
خطرات تکیه بر جنگل‌ها
این مطالعه سه خطر کلیدی را مطرح می‌کند:
۱. ما بر حفظ جنگل‌های موجود تکیه داریم.
۲. انتظار داریم که این جنگل‌ها هر ساله کربن جذب کنند.
۳. برنامه‌ریزی کرده‌ایم که سطح پوشش جنگلی را افزایش دهیم تا حذف کربن در آینده نیز ادامه یابد.
اگر هر یک از این موارد محقق نشود، کل برنامه دچار فروپاشی خواهد شد.
به همین دلیل، پژوهشگران بر احتیاط تأکید می‌کنند. اقدام فوری برای جلوگیری از اختلالات جنگلی ضروری است، چرا که حتی پنج سال تأخیر، هزینه‌ها و تلاش‌های کاهش انتشار را دو برابر خواهد کرد.
مدل‌های اقلیمی تأیید می‌کنند: جنگل‌ها در معرض خطرند
پژوهشگران از مدل‌های REMIND-MAgPIE و LPJmL برای بررسی تغییرات در کاربری زمین و پوشش گیاهی استفاده کردند. آن‌ها نرخ‌های اختلال مانند شیوع آفات، آتش‌سوزی و آسیب‌های ناشی از باد را در سناریوهای خود لحاظ کردند.
نتایج نشان می‌دهد که حتی نرخ‌های پایین اختلال، به‌طور چشمگیری نتایج را تغییر می‌دهد. واکنش‌های سیاستی کوتاه‌بینانه که اقدامات را به تعویق می‌اندازند، منجر به کاهش شدیدتر انتشار و افزایش هزینه‌ها خواهند شد.
این مدل‌ها نشان می‌دهند که پنج سال تأخیر، فشار را بر تمام بخش‌ها دو برابر می‌کند، به‌ویژه در بخش‌های انرژی و کاربری زمین.
افزایش هزینه‌های اقلیمی با کاهش ظرفیت جنگل‌ها
در صورت اقدام فوری، قیمت کربن تا سال ۲۰۵۰ به ۳۲۷ دلار در هر تن خواهد رسید. اما در صورت تأخیر، این مقدار به ۴۸۳ دلار افزایش می‌یابد. همچنین، زیان تولید ناخالص داخلی از ۲.۴ درصد به ۲.۷ درصد افزایش پیدا می‌کند.
بخش انرژی در سناریوهای تأخیری بیشترین آسیب را متحمل می‌شود. انرژی‌های تجدیدپذیر باید با سرعت بیشتری توسعه یابند و مصرف سوخت‌های فسیلی به شدت کاهش یابد. صنعت و حمل‌ونقل نیز بار سنگین‌تری را متحمل خواهند شد.
تکنولوژی‌های حذف کربن مانند BECCS (زیست‌انرژی با جذب و ذخیره کربن) و DACCS (جذب و ذخیره مستقیم هوا) به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل خواهند شد. اما تأخیر در اقدام باعث می‌شود که این فناوری‌ها سریع‌تر و در مقیاس بزرگ‌تر توسعه یابند که فشار بیشتری بر زمین و بودجه‌ها وارد می‌کند.
در سناریوهای تأخیری، نیاز به زمین برای کاهش انتشار به ۵۶۳ میلیون هکتار می‌رسد، یعنی وسعتی بزرگ‌تر از اتحادیه اروپا. این مقدار ۱۴۹ میلیون هکتار بیشتر از حالتی است که اقدام فوری صورت گیرد.
جنگل‌ها به نظارت نیاز دارند، نه فرضیات خوش‌بینانه
بسیاری از مدل‌های اقلیمی جهانی اختلالات طبیعی را نادیده می‌گیرند یا فرض می‌کنند که جنگل‌ها واکنش مثبتی به افزایش دی‌اکسیدکربن خواهند داشت. اما شواهد نشان می‌دهد که این‌گونه نیست. محدودیت‌های فسفر و تغییرات اکوسیستم‌ها توانایی جنگل‌ها را در جذب کربن کاهش می‌دهد.
برخی مدل‌ها همچنین تأثیرات انسانی را دست‌کم می‌گیرند و فرض می‌کنند که زمین‌های جنگلی بلافاصله و به‌طور کارآمد احیا می‌شوند. درحالی‌که در واقعیت، سفته‌بازی‌های زمین و سوءمدیریت، روند بازیابی را به تأخیر می‌اندازد.
«جنگل‌ها منبعی بی‌نهایت نیستند.» فلوریان هامپنودر هشدار می‌دهد. او خواستار نظارت فوری و پیش‌بینی‌های واقع‌بینانه است. فقط در این صورت است که می‌توانیم در برابر تضعیف مخازن کربن سریع واکنش نشان دهیم.
این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که واکنش‌های کوتاه‌بینانه به اختلالات کوچک، به تلاش بیشتری نسبت به واکنش‌های فوری در برابر اختلالات بزرگ‌تر نیاز دارد. هر تأخیر، هزینه‌ای بیش از حد انتظار به همراه دارد.
جنگل‌ها نمی‌توانند بحران اقلیمی را حل کنند
«ما باید فوراً برای محافظت از کربن ذخیره‌شده در جنگل‌ها اقدام کنیم.» ویندیش تأکید می‌کند. بدون آینده‌نگری، نسل‌های آینده ممکن است با برنامه‌ای پر از شکاف‌های جبران‌ناپذیر مواجه شوند.
«در کنار حفاظت از جنگل‌ها، ترویج شیوه‌های پایدار استفاده از زمین ضروری است.» الکساندر پاپ، یکی از نویسندگان مطالعه، اضافه می‌کند. این شامل حفظ تنوع زیستی و جلوگیری از گسترش بی‌رویه زمین‌ها می‌شود.
جنگل‌ها حیاتی هستند، اما نمی‌توانند به‌تنهایی بحران اقلیمی را حل کنند. این مطالعه جایی برای امیدواری‌های بی‌اساس باقی نمی‌گذارد. جنگل‌ها در آینده با استرس بیشتری مواجه خواهند شد. تکیه بر فرضیات خوش‌بینانه، اهداف اقلیمی را به خطر می‌اندازد.
به جای امید بستن به پایداری جنگل‌ها، سیاست‌ها باید تغییر کنند. اقدام هماهنگ و فوری در تمام بخش‌ها هنوز می‌تواند اهداف توافق پاریس را محقق کند – اما این فرصت در حال بسته شدن است.
این مطالعه در نشریه Nature Communications منتشر شده است.
