کاکاتوها اغلب به‌عنوان نمادهای پرجنب‌وجوش حیات وحش شناخته می‌شوند، اما داستان‌های واقعی آن‌ها از معمولی بودن فاصله دارند. اگر فرضیاتی که درباره آن‌ها برای بیش از یک قرن داشته‌ایم اشتباه باشد چه؟ اگر تفاوت‌های آن‌ها فراتر از ظاهر باشد و به ژن‌های آن‌ها نیز برسد چه؟
این پرسش‌ها درک ما از این پرندگان کاریزماتیک را تغییر داده و تلاش‌های حفاظتی را بازتعریف کرده‌اند.
تلاش‌ها برای حفاظت از کاکاتوها
دانشمندان دانشگاه هنگ‌کنگ در حال پیشبرد این تلاش‌ها هستند و پیشرفت‌های چشمگیری در حفظ دو گونه کاکاتو، یعنی کاکاتوی گوگردی و کاکاتوی زرد، که به شدت در خطر انقراض قرار دارد، به‌دست آورده‌اند.
با کمتر از ۲٬۰۰۰ کاکاتوی زرد در حیات وحش، بقای این گونه در تعادل قرار دارد و با تهدیداتی همچون از دست دادن زیستگاه، تجارت غیرقانونی و تغییرات سریع محیطی مواجه است.
این پرندگان شگفت‌انگیز که زمانی مورد سوءتفاهم قرار گرفته بودند، اکنون در مرکز تحقیقات پیشرفته ژنتیکی قرار دارند؛ تحقیقاتی که می‌تواند آینده آن‌ها را تغییر داده و راهبردهای حفاظتی هدفمندتری را برای گونه‌های طوطی در سراسر جهان الهام‌بخش کند.
کشفیات ژنتیکی و حفاظت از کاکاتوها
محققان با انجام تحلیلی ژنومی، که ابزاری پیشرفته برای تغییر درک ما از این پرندگان است، مسیر حفاظت کارآمدتری را تعیین کرده‌اند.
این نوآوری نه‌تنها درک ما را بهبود می‌بخشد بلکه باعث تغییر قوانین جهانی برای هم‌راستا شدن با جدیدترین یافته‌های علمی می‌شود.
این کشفیات می‌توانند راهبردهای حفاظتی آینده برای کاکاتوها را شکل دهند، راه‌حل‌های عملی برای جلوگیری از کاهش تنوع زیستی ارائه کنند و همچنین بر قوانین محافظت از این گونه‌ها و بسیاری دیگر از طوطی‌ها در سطح جهانی تأثیر بگذارند و بقای طولانی‌مدت آن‌ها را تضمین کنند.
هویت مستقل کاکاتوی تریتون
در یک چرخش غافلگیرکننده، تحقیقات منجر به تأیید کاکاتوی تریتون به‌عنوان گونه‌ای مستقل شد که برای یک قرن در ابهام بود.
کاکاتوی تریتون و کاکاتوی گوگردی به‌دلیل شباهت زیاد، به‌عنوان یک گونه واحد شناخته می‌شدند که در استرالیا و گینه نو زیست می‌کنند.
مطالعه جدید نشان داده است که کاکاتوی تریتون مختص بخش عمده‌ای از گینه نو است، در حالی که کاکاتوی گوگردی بیشتر در استرالیا و بخشی کوچک از جنوب گینه نو رایج است.
دکتر آرتور سندز، نویسنده اصلی این مطالعه، گفت: «معرفی گونه اشتباه در مکان اشتباه می‌تواند بقای طولانی‌مدت آن‌ها در حیات وحش را از طریق دورگه‌سازی یا رقابت به خطر بیندازد و حتی در بلندمدت موجب اختلال در اکوسیستم‌ها شود.»
او بر لزوم تدوین برنامه‌های بازمعرفی بر اساس اطلاعات ژنتیکی تأکید کرد تا از چنین اشتباهات پرهزینه‌ای جلوگیری شود.
موزئومیکس و کاکاتوی زرد
بخش دوم مطالعه بر کاکاتوی زرد که به شدت در خطر انقراض است، تمرکز داشت.
محققان با استفاده از رویکرد جدیدی به نام «موزئومیکس»، سه گروه ژنتیکی مجزا را در منطقه والاسا شناسایی کردند. آن‌ها در این فرآیند از DNA نمونه‌های موزه‌ای ۱۰۰ ساله استفاده کردند.
این روش به دانشمندان امکان می‌دهد اطلاعات زیستی حیاتی را بدون ایجاد اختلال در حیات وحش در معرض خطر به‌دست آورند.
بر اساس این تحلیل، محققان درک خود را از ترکیب ژنتیکی کاکاتوی زرد گسترش دادند. نتایج همچنین سؤالات جالبی در مورد تکامل، توزیع و حفاظت از این گونه مطرح کرد.
دکتر آسترید اندرسون، که این مطالعه را رهبری کرد، گفت: «یکی از مزایای موزئومیکس، توانایی بررسی داده‌های ژنتیکی از گونه‌هایی است که منقرض شده، نادر یا دست‌نیافتنی هستند. در این مورد، اطلاعات ارزشمندی برای اطلاع‌رسانی به تلاش‌های حفاظتی، همچون انتقال، نجات ژنتیکی و پرورش فراهم می‌کند – گام‌هایی که برای جلوگیری از انقراض جهانی C. sulphurea حیاتی هستند.»
حفاظت از کاکاتوها با تکیه بر تحقیقات ژنتیکی
در قلب این مطالعات پیشرفته، یک حقیقت ساده نهفته است: درک یگانگی هر موجود برای بقای آن ضروری است.
پروفسور یوها مریلا، نویسنده مشترک مطالعه، گفت: «شناسایی دقیق واحدها و گونه‌های تکاملی مهم برای مدیریت و حفاظت مؤثر از گونه‌های نادر و در معرض تهدید ضروری است.»
وی افزود: «تحقیقات ما بر تنوع ژنتیکی در میان این گونه‌های نمادین کاکاتو تأکید دارد و اهمیت گنجاندن داده‌های ژنتیکی در برنامه‌ریزی حفاظتی را برجسته می‌کند.»
هم‌زمان با پیشروی در قرن ۲۱، پذیرش چنین رویکرد دقیقی به حفاظت می‌تواند بهترین راه برای حفظ تنوع سیاره باشد.
محققان نتیجه گرفتند: «بدون ملاحظات ژنتیکی دقیق، ابتکارات بازوحشی‌سازی و انتقال می‌توانند عواقب زیان‌باری داشته باشند.»
این مطالعه کامل در مجله Molecular Biology and Evolution منتشر شده است.
