یکی از مواردی که ستارهشناسان در چند دهه گذشته به طور فزاینده از آن آگاه شدهاند، این است که چه تعداد از اجرام بخشی از منظومه شمسی خاص ما هستند. در حالی که ما قبلاً فکر میکردیم که منظومه ما متشکل از خورشید، چند سیاره و یک کمربند سیارکی است، امروزه میدانیم که میلیونها جرم فراتر از مدار نپتون در کمربند کویپر وجود دارند و هنوز چیزهای کشف نشده زیادی باقی ماندهاند.
برخی از این اجرام دور گهگاه از بخشهای داخلی منظومه شمسی عبور میکند که شامل ستارههای دنبالهداری است که در مدارهای طولانی در طول دهها هزار سال میلیاردها مایل را سفر میکنند. یکی از این دنبالهها نیز اخیر بهخاطر رنگ سبز متمایز خودش خبرساز شد اما چه چیزی باعث شده تا این ستاره دنبالهدار رنگ خاصی داشته باشد.
ستاره دنبالهدار C/2022 E3
ستاره دنبالهدار C/2022 E3 (ZTF) که در منظومه شمسی در منطقهای به نام کمربند کویپر (Kuiper Belt) سرچشمه میگیرد، در ماه مارس سال ۲۰۲۲ میلادی کشف شد. این دنبالهدار در تاریخ ۱ فوریه سال ۲۰۲۳ میلادی در نزدیکترین فاصله خودش به سیاره زمین قرار داشت که حدود ۵۰۰۰۰ سال است.
اخترشناسان تخمین میزنند که آخرین باری که این ستاره دنبالهدار قابل رویت بود، زمانی بود که نئاندرتالها زنده بودند و عصر یخبندان بزرگی بیشتر روی زمین را پوشانده بود. امروزه جهان به وضوح بسیار متفاوت است اما هیبت ناشی از ظاهر این بازدیدکننده کیهانی تقریباً یکسان است.
علاوه بر دوره طولانی مداری آن، ویژگی دیگر این ستاره دنبالهدار که آن را خاص کرده، رنگ آن است. کما، جو درخشان اطراف سر یا هسته دنبالهدار، دارای غلظت بالایی از کربن دو اتمی و سیانوژن است. همانطور که این ترکیب توسط خورشید روشن میشود، در طیف نور مرئی سبز میدرخشد. به همین دلیل است که بسیاری از مقالات از این دنبالهدار بهعنوان دنبالهدار سبز یاد کردهاند.
چه چیزی دنبالهدارها را سبز میکند؟
عناصر مختلف در یک دنبالهدار میتواند به رنگ سبزی به نظر برسد که برای رصدگران زمینی این گونه دیده میشود. کمای یک دنبالهدار در واقع تا جایی در اطراف مدار مریخ شکل نمیگیرد، جایی که نزدیکی دنبالهدار به خورشید باعث میشود تا یخ روی بدنه سنگی ذوب شود و هالهای مانند جو از غبار و گاز در اطراف دنبالهدار ایجاد شود. همانطور که دنبالهدار به خورشید نزدیکتر میشود، گازهای موجود در کما به دلیل تأثیر نور خورشید گذار اتمی را تجربه میکنند.
در مورد ستاره دنبالهدار C/2022 E3، نور خورشید که به دنبالهدار میتابد، مولکولهای کربن دو اتمی را در اتمسفر کوچک کما به تک اتمهای کربن تقسیم میکند. این همان چیزی است که رنگ سبز را در اطراف هسته یا سر دنبالهدار تولید میکند. دم غباری دنبالهدار هنوز سفید به نظر میرسد و دم گازی آن نیز آبی است.
در سالهای اخیر دنبالههای سبز رنگ دیگری نیز وجود داشته که شامل دنباله دار C/2007 N3 Lulin، دنبالهدار C/2014 Q2 Lovejoy و دنبالهدار C/2021 A1 Leonard میشود. دنبالهدارها همچنین میتوانند رنگهای کمی متفاوت از جمله آبی و فیروزهای را بر اساس ترکیب شیمیایی موجود در کمای آن به خود بگیرند و حتی برخی از آنها میتوانند قرمز باشند.
با این حال باید گفت که این دنبالهدار سبز رنگ به خاطر این نادر است که مداری ۵۰۰۰۰ ساله نسبت به سیستم خورشیدی ما دارد و هزاران نسل از زمانی که قبلاً این دنبالهدار دیده شده، میگذارد و احتمالاً دیگر این دنبالهدار دیده نخواهد شد. به طور کلی، دنبالهدارها به رنگ سبز چندان غیر معمول نیستند و در سالهای اخیر مواردی از آنها مشاهده شده است. در حقیقت، این بسته به ترکیبات شیمیایی دنبالهدار دارد که به چه رنگی دیده شود.