این سبزی خوشمزه به خاطر نقشی که در غذاهای ما ایفا میکند بسیار محبوب است. برگهای نرم و ترد این سبزی معمولا بعد از چیده شدن پژمرده میشوند و برای جلوگیری از این امر معمولا گشنیز را بلافاصله بعد از چیده شدن درون یخچال میگذارند.
یکی از بهترین روشها برای تازه نگه داشتن گشنیز در یخچال آن است که ساقههای آن را درون لیوانی آب بگذارید. با این روش گیاه آب خود را از دست نمیدهد و تازه میماند. اگر چه ممکن است به نظر رسد که با این روش گیاه ریشه میزند اما خیر.
ریشه زنی
اگر بخواهید ساقههای بریده شده گشنیز را ریشه دار کنید، فرقی ندارد که آنها قبلا در یخچال بوده اند یا خیر، موفقیتی حاصل نخواهد شد. اگرچه خیلی از سبزیها را میتوان از ساقههای بریدهشان پرورش داد اما آنها سبزیجات چوبی چند ساله هستند. مثلا نعنا، پونه و گاهی ریحان را میتوان به این روش تکثیر کرد (تکثیر نعنا بسیار راحتتر است). اما چون گشنیز سبزی یک ساله است و بعد از گلدهی عمرش تمام میشود نمیتوان آن را از این طریق تکثیر کرد.
برای تکثیر گشنیز چه کنیم
تکثیر گشنیز به هر روشی غیر از کاشت دانه آن سخت است. چون این گیاه ریشه اصلی دراز و حساسی دارد، تکثیر آن از روش تقسیم بوته امکان پذیر نیست. برای تکثیر موفق گشنیز و پرورش آن در باغچههای بهاره یا در درون خانه باید بذر آن را بکارید. برای کاشت بذر گشنیز در داخل خانه ۶ هفته قبل از گذشتن آخرین موج سرما دست به کار شوید و اگر میخواهید آن را در بیرون خانه بکارید باید صبر کنید تا آخرین موج سرما هم بگذرد و سپس بذرها را بکارید.
برای تکثیر به این روش گلدانهایی کوچک را با خاک مخصوص جوانه زنی پر کنید. خاک را به خوبی آبیاری کنید تا همه جای آن مرطوب شود. بعد دانههای گشنیز را بر روی خاک بپاشید، حواستان به تراکم دانهها باشد. سپس روی آنها را با لایه نازکی از خاک بپوشانید و با بطری اسپری کمی آب روی آنها اسپری کنید. آب را به آرامی اسپری کنید تا فشار آب دانهها را حرکت ندهد. بهتر است گلدان گشنیزها را در مکانی نسبتا گرم قرار دهید. تا زمان جوانه زنی دانهها خاک را همواره مرطوب نگه دارید. بعد از جوانه زنی، وقتی که ارتفاع گیاهچهها به ۵ سانتی متر رسید، هم میتوانید گیاهان را با احتیاط به گلدانی دیگر منتقل کنید (توصیه میکنیم این کار را انجام ندهید چون سیستم ریشه گشنیز بسیار حساس است) و هم میتوانید در همان گلدان نگهشان دارید.
نیازها
– نور
گشنیز مکانی با نور مستقیم را دوست دارد. اگر آن را در بیرون از خانه کاشته اید میتواند در نیم – سایه نیم – آفتاب هم به خوبی رشد کند اما اگر برنامه دارید گلدان آن را درون خانه نگه دارید بهتر است آن را در کنار پنجرهای با آفتاب مستقیم بگذارید. البته چون گشنیز هوای سرد را دوست دارد بهتر است گیاه را در ظهرهای تابستان در سایه بگذارید. به این روش روند گلدهی گیاه هم به تعویق میافتد.
– آبیاری
گشنیز به آبیاری زیاد نیاز دارد. سعی کنید خاک گیاه را همواره مقداری مرطوب نگه دارید اما نگذارید خاک برای مدت طولانی خیس بماند.
– خاک
این گیاه در هر خاک غنی با زهکشی خوب رشد میکند. بهتر است به خاکتان مواد ارگانیک اضافه کنید تا هم نیاز غذایی گیاه برطرف شود و هم از مواد طبیعی تغذیه کند تا برای خوردن خودتان هم سالمتر باشد. بعد از کاشت گیاه خیلی آن را جا به جا نکنید، از این کار خوشش نمیآید.
– دما
این سبزی خوشمزه با مقداری سرما مشکلی ندارد اما یخبندان را تحمل نمیکند.
– برداشت
بعد از گذشت ۴۰ تا ۹۰ روز از کاشت دانهها، بسته به سایزی که دوست دارید برگهای گیاه داشته باشند، گشنیزتان قابل برداشت است. بعد از رسیدن ارتفاع گیاه به ۱۰ سانتی متر، هر زمانی که بخواهید می توانید آن را برداشت کنید. اما قبل از اینکه هوا گرم شود باید گیاه را به طور کامل برداشت کنید چرا که در این زمان گیاه به فاز گلدهی میرود و مزه آن تلخ میشود. اگر دوست دارید از دانههای گیاه خودتان برای کاشت بعدی استفاده کنید باید ۴ ماه از زمان کاشت دانه صبر کنید تا دانههای گیاه بالغ شوند.
برای به تعویق انداختن گلدهی گیاه آن را در سایه پرورش دهید و مرتبا برداشت کنید. اما بالاخره همه گیاهانتان به فاز گلدهی خواهند رفت.