خرزهره بوته یا درختی گلدار، خوشبو و با شاخسار همیشه سبز است که از ابتدای بهار تا پاییز گل دارد. اما گول زیبایی و بوی خوشش را نخورید، این گیاه سمی است!
گل‌های خرزهره به رنگ‌های سفید، صورتی، زرد وقرمز یافت میشوند و به صورت خوشه‌ای روی برگ‌های سبز پر رنگ و براق گیاه ظاهر میشوند.هر گل ۵ گلبرگ دارد که مانند پره‌های پنکه از هم باز هستند! برگ‌های باریک و لطیف گیاه چرمین هستند.
خرزهره به سرعت رشد می‌کند و می‌تواند شرایط سختی مانند خشکی، خاک ضعیف، نمک و گرما را تحمل کند. این گیاه برا تزئین حیاط عالی است چرا که همیشه سبز می‌ماند و گل هم دارد. به علاوه با مدیریت درست شرایط می‌توانید خرزهره‌تان را در گلدان در درون خانه هم پرورش دهید.
همه بخش‌های گیاه خرزهره برای انسان‌ها و حیوانات سمی است و خوردن حتی مقدار کمی از این گیاه می‌تواند موجب مرگ شود! به علاوه دودی حاصل از سوزاندن این گیاه هم سمی است و تماس با گل‌ها یا برگ‌های گیاه می‌تواند موجب واکنش‌های آلرژیک شود. بهتر است هنگام کار کردن با این گیاه (هرس گیاه یا هر کاری دیگری که ممکن است در حین آن گیاه را لمس کنید) لباس آستین بلند بپوشید و از دستکش استفاده کنید.
با این وجود اگر گیاه در جایی بکارید که ایمن باشد مشکلی برای‌تان پیش نخواهد آمد.
شرایط نگهداری
– نور
اگر خرزهره‌تان را در آفتاب مستقیم بکارید، گل‌های زیادی خواهید داشت اما این گیاه مکانی با مقداری سایه را هم به خوبی تحمل می‌کند. اگر در منطقه‌ای گرم با آفتاب سوزان زندگی می‌کنید، خرزهره یکی از گیاهانی است که می‌توانید در حیاط‌تان پرورش دهید و مشکلی هم از بابت سوختن شاخسار گیاه نداشته باشید.
– آبیاری
گیاه خرزهره می‌تواند به خوبی خشکی را تحمل کند اما اگر به طور منظم آبیاری شود سالم‌تر می‌ماند و شاخسار بیشتر و شاداب‌تری تولید می‌کند. با این حال اجازه ندهید گیاه در طول زمستان برای مدت طولانی در خاک خیس قرار بگیرد چرا که ممکن است ریشه‌ها دچار پوسیدگی شوند. اگر خاک اطراف ریشه‌ها به مدت زیادی مرطوب بماند، برگ‌های گیاه زرد خواهند شد.
– خاک
خرزهره اصلا نسبت به خاکش سخت گیر نیست و می‌تواند در خاکی رسی و سنگین تا خاکی شنی به خوبی رشد کند. این گیاه در پی اچ طبیعی بین ۶٫۵ تا ۷٫۵ به خوبی رشد می‌کند. خرزهره به هر جا و شرایطی که در آن کاشته شود عادت می‌کند.
اگرچه این گیاه می‌تواند بدون هیچ مشکلی در خاکی ضعیف رشد کند، اگر خاک‌تان خیلی ضعیف است بهتر است در هنگام کاشت گیاه به آن کمی مواد ارگانیک مثلا کمپوست اضافه کنید تا هم خاک بهبود یابد و هم قدرت نگهداری آبش بیشتر شود تا در اوایل کاشت گیاه فرصت داشته باشد خود را با محیط جدید تطبیق دهد.
– کود دهی
بعد از اینکه گیاه در خاکش مستقر شد و به اصطلاح جان گرفت، نیازی به کود دهی نخواهد داشت (البته اگر فکر می‌کنید خاک ضعیف است و یا گیاه رشد کمی دارد می‌توانید کود دهی انجام دهید). خرزهره خیلی سریع به شرایطی که در آن پرورش پیدا می‌کند عادت خواهد کرد.
– هرس
تنها رسیدگی خاصی که گیاه خرزهره به آن نیاز دارد هرس است. بعد از اینکه فصل گلدهی گیاه تمام شد خرزهره تان را هرس کنید تا پرپشت شود. البته این هرس کردن هم ضروری نیست و می‌توانید به جای آن با رسیدن تنها نوک شاخه‌های گیاه را اندکی کوتاه کنید تا پرتر شود و دراز و بد شکل رشد نکند. می‌توان با هرس مناسب به گیاه خرزهره فرم هم داد و یا اندازه آن را در حد دلخواهی نگه داشت. بهتر است که این نوع هرس را در اواخر پاییز انجام دهید.
تکثیر
روش تکثیر گیاه، قلمه ساقه است. برای تکثیر گیاه به این روش، در انتهای فصل تابستان یا ابتدای پاییز چند ساقه از گیاه را به کمک تیغ یا چاقویی تیز و استریل از آن جدا کنید. قلمه‌ها را در هورمون ریشه زایی قرار دهید تا شانس موفقیت‌تان بالا برود. چند گلدان کوچک را پر از خاک مخصوص جوانه زنی کنید و سپس قلمه‌ها را در آن بکارید. قلمه‌ها را در محیطی گرم و با رطوبت بالا قرار دهید. بعد از چند وقت رشد جدید را در آنها مشاهده می‌کنید و این به معنی موفقیت آمیز بودن قلمه گیری است!
روش دیگر تکثیر گیاه کاشت دانه است.
آفات و بیماری‌ها
این گیاه معمولا به آفت و بیماری دچار نمی‌شود اما گاهی هم اینطور نیست! در نتیجه بهتر است حواستان به این آفات باشد.
- شته، شپشک آرد آلود و سپرداران از آفات معمولی هستند که به خرزهره حمله می‌کنند. این آفات معمولا به وسیله صابون‌های حشره کش و روغن نیم کنترل میشوند.
- گاهی لارو پروانه‌های به این گیاه حمله می‌کند. برای از بین بردن این آفات از BT استفاده کنید.
- در مواردی نادر زنجره‌ای با بال‌های شفاف هم به گیاه حمله می‌کند و موجب مرگ آن می‌شود.
همچنین مراقب این بیماری‌ها باشید:
- ممکن است قارچ پوسیده کننده ریشه در صورت خیس ماندن طولانی مدت خاک گیاه در هوای سرد به آن حمله کند.
- سوختگی باکتریایی برگ هم به صورت خیلی نارد اتفاق می‌افتد که درمانی ندارد.
