مرغان دریایی شهری فقط به غذای شما نگاه نمی‌کنند، بلکه به صدایتان هم گوش می‌دهند. پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که نحوه صحبت کردن ما با مرغان دریایی – به‌ویژه «شکل احساسی» صدایمان – می‌تواند تعیین کند که آیا پرنده با جسارت به سمت غذا حمله می‌کند یا محتاطانه عقب‌نشینی می‌کند.
پژوهش دانشگاه اکستر: وقتی لحن صدا تفاوت ایجاد می‌کند
دانشمندان دانشگاه اکستر در انگلستان دریافتند که فریاد زدن باعث می‌شود مرغان دریایی سریع‌تر پرواز کرده و صحنه را ترک کنند، درحالی‌که هشدار آرام باعث توقف منقار زدن و عقب‌رفتن محتاطانه آن‌ها می‌شود. در مقابل، صدای خنثای آواز پرنده رابین تقریباً هیچ اثری نداشت. نتیجه نهایی ساده است: لحن صدا اهمیت دارد و می‌تواند به‌عنوان روشی انسانی برای دور نگه‌داشتن پرندگان به کار رود.
چطور آزمایش انجام شد
برای جلب کنجکاوی مرغان، تیم پژوهشگر جعبه‌ای بسته از سیب‌زمینی سرخ‌کرده را روی زمین قرار داد و منتظر نزدیک شدن یک مرغ دریایی شد. وقتی پرنده به غذا نزدیک می‌شد، یکی از سه نوع صدای ضبط‌شده پخش می‌شد:
- صدای مردی که به‌طور آرام می‌گفت: «نه، دور شو، این غذای من است»
- همان جمله اما با فریاد گفته می‌شد
- یا در حالت کنترل، صدای آواز پرنده رابین
این صداها از پنج داوطلب مرد مختلف ضبط شده بودند تا نتیجه به یک نوع صدا محدود نباشد. برای دقت بیشتر، بلندی هر فایل صوتی یکسان تنظیم شد تا تفاوت رفتار پرنده‌ها فقط ناشی از ویژگی‌های صوتی (مثل زیروبمی یا تکیه‌کلام) باشد، نه حجم صدا.
واکنش مرغان دریایی
در آزمایشی که روی ۶۱ مرغ دریایی در ۹ شهر ساحلی کورن‌وال انجام شد، الگو بسیار واضح بود: تقریباً نیمی از مرغان در برابر هشدار فریادشده ظرف یک دقیقه پرواز کردند. در حالی که هنگام شنیدن همان جمله با لحن آرام، کمتر پرواز کردند و بیشترشان فقط کمی فاصله گرفتند اما همچنان مراقب بودند. پخش آواز رابین نتیجه معکوس داشت: حدود ۷۰٪ پرنده‌ها سر جای خود ماندند و هیچ بازدارندگی‌ای نشان ندادند.
به عبارت دیگر، حتی وقتی شدت صدا ثابت است، مرغان دریایی نحوه ادای صدا را درک کرده و بر اساس آن درباره ریسک تصمیم می‌گیرند.
چرا لحن مؤثرتر از بلندی صداست
چون همه صداها با یک سطح بلندی پخش شدند، پرنده‌ها به تفاوت «شدت» واکنش نشان ندادند بلکه به ویژگی‌های احساسی صدا پاسخ دادند. فریاد دارای شروع ناگهانی، زیر و بم تندتر و زمان‌بندی کوتاه‌تر است، درحالی‌که صحبت عادی ریتمی نرم‌تر دارد. این تفاوت از نظر زیستی معنا دارد: فریاد باعث واکنش فوری و پرواز می‌شود، اما هشدار قاطع و آرام فقط احساس خطر بدون وحشت منتقل می‌کند.
در مقابل، آواز رابین هیچ سیگنال تهدیدی ندارد و بنابراین پرنده‌ها آن را نادیده گرفتند.
روش انسانی برای دور کردن مرغان دریایی
مرغان دریایی معمولاً به‌عنوان مزاحم شناخته می‌شوند، اما بیشترشان ریسک دزدیدن مستقیم غذا از انسان را نمی‌پذیرند. وقتی چنین برخوردهایی رخ می‌دهد، در ذهن مردم ماندگار می‌شود و بدبینی نسبت به این پرندگان افزایش می‌یابد.
این پژوهش یادآور می‌شود که لازم نیست چیزی پرتاب کنید یا آن‌ها را برانید. کافی است با صدای واضح و قاطع صحبت کنید. لحن قاطع می‌تواند نوک زدن به ظرف غذا را متوقف کند و اگر پرنده خیلی جسور است، یک فریاد محکم احتمال پروازش را بالا می‌برد.
این نکته اهمیت زیادی دارد، زیرا مرغان دریایی نقره‌ای در بریتانیا در معرض تهدید هستند و روش‌های غیرخشونت‌آمیز به همزیستی بهتر انسان و پرنده کمک می‌کند.
مرغان شهری هوشمندتر از آنچه فکر می‌کنید
مرغان دریایی شهری به‌شدت باهوش و کنجکاو هستند. پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که آن‌ها جهت نگاه و رفتار انسان را دنبال می‌کنند. اکنون مشخص شده که آن‌ها لحن صدا و پیام اجتماعی نهفته در گفتار انسان را نیز می‌فهمند. این توانایی معمولاً در حیوانات اهلی دیده می‌شود، اما در گونه‌های وحشی نادر است.
مرغان دریایی که در کنار انسان‌ها زندگی می‌کنند، ظاهراً یاد گرفته‌اند که نحوه صحبت ما سرنخ‌هایی درباره خطر ارائه می‌دهد.
گام‌های بعدی پژوهش
این نتایج از شرایط آزمایشگاهی کنترل‌شده به‌دست آمده است: غذا در ظرف بسته بود و انسان مستقیماً حضور نداشت. برای درک بهتر، لازم است آزمایش‌های آینده با شرایط واقعی‌تر انجام شود – مثلاً با غذای باز، گروهی از مرغان، زبان‌های مختلف یا صدای زنان.
آزمایش ترکیب صدا با اشارات بصری مثل تماس چشمی یا حرکت دست نیز می‌تواند نشان دهد که پرندگان چگونه چند منبع اطلاعات را همزمان تفسیر می‌کنند.
حیوانات وحشی گوش می‌دهند
اگر مرغ دریایی مزاحمتان می‌شود، به بالا نگاه کنید و به‌طور مستقیم با او حرف بزنید. یک هشدار محکم معمولاً کافی است تا پرنده عقب‌نشینی کند. اگر ادامه داد، فریاد بزنید. هدف شما ترساندن حیوان نیست، بلکه ایجاد مرز مشخص است که هم از غذایتان محافظت می‌کند، هم از برخورد نزدیک جلوگیری.
اگر پرنده را نادیده بگیرید یا با صدای آواز پاسخ دهید، احتمالاً بیشتر در اطرافتان می‌ماند. پیام بزرگ‌تر این پژوهش ساده و امیدوارکننده است: حیوانات وحشی که در کنار ما زندگی می‌کنند، گوش می‌دهند. با تغییرات کوچک در نحوه صحبت، می‌توانیم تعاملات انسان و حیات‌وحش را ایمن‌تر و مهربان‌تر کنیم.
نتایج این پژوهش در مجله Current Biology منتشر شده است.
اگر تجربه‌ای از مواجهه با مرغان دریایی دارید، در بخش نظرات بنویسید یا این مقاله را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
