اگر با وجود لامپ‌های مخصوص، رشد گیاه شما کند است، احتمالا نحوه استفاده از لامپ رشد گیاه را به خوبی یاد نگرفته‌اید.
در استفاده از لامپ رشد گیاه، مسیر ابتدا با سنجش PPFD آغاز می‌شود. سپس زمان‌بندی پایدار و فاصله درست، یکنواختی نور را کامل می‌کند. در پایان، نکات کلیدی برای پیشگیری از سوختگی برگ اجرا می‌شود. ادامه مطلب را دنبال کنید.
چارچوب عملی PAR، PPFD و DLI/DLA برای نوردهی دقیق
بسیاری از کاربران در انتخاب بین لامپ سی او بی و لامپ ال ای دی مردد هستند. معیار درست، ظاهر نیست، بلکه عددهای نور است. پرس‌وجو درباره بهترین برند لامپ کاملا منطقی است، اما شناخت زبان نور، اولویت اصلی است. PAR (Photosynthetically Active Radiation) بازه مفید 400 تا 700 نانومتر را نشان می‌دهد. PPFD (Photosynthetic Photon Flux Density) تراکم فوتون مفید بر مترمربع در هر ثانیه است. DLI (Daily Light Integral) مجموع فوتون مفید در یک شبانه‌روز است. DLA مقدار نور روزانه منبع مصنوعی را مشخص می‌کند. فرمول ساده DLI برابر 0.0036 × PPFD̄ × زمان مؤثر است. واحد زمان «ساعت» است.
در گلخانه و اتاق رشد، DLI به شرایط هوا وابسته است. دما، ابر و غبار شدت لحظه‌ای را تغییر می‌دهند و روی رشد اثر می‌گذارند. به همین دلیل، DLA برای نور مصنوعی پایدارتر است. فرمول DLA برابر 0.0036 × PPFD × فتوپریود است. فتوپریود مدت روشنایی روزانه برحسب ساعت است و بهتر است ثابت بماند. برای کاهو، بازه DLA حدود 9 تا 11 گزارش شده است. برای گوجه‌فرنگی، این بازه حدود 16 تا 20 است و باید با سنجش کنترل شود.
نحوه استفاده از لامپ رشد گیاه باید بر پایه همین سنجه‌ها باشد. اگر PPFD کم باشد، رشد کند می‌شود و برگ‌ها کم‌جان می‌مانند. اگر PPFD زیاد باشد، نوک برگ‌ها می‌سوزند. برای برآورد اولیه، میانگین PPFD و زمان مؤثر را بگیرید و DLI را حساب کنید. سپس مقدار را با نیاز گونه مقایسه کنید و برنامه را اصلاح کنید. وقتی DLI محیط از هدف کمتر است، نور تکمیلی لازم می‌شود. اگر DLI بالاتر بود، می‌توان فوتو پریود را کاهش داد و مصرف برق را مدیریت کرد.
نحوه استفاده از لامپ رشد گیاه: فاصله، زاویه نصب و زمان‌بندی
فاصله و زاویه، شدت نور روی برگ را تعیین می‌کنند و باید دقیق تنظیم شوند. نصب عمودی از بالا انتخاب اصلی است و یکنواختی را افزایش می‌دهد. تابش افقی از کنار، فرم بوته را کج می‌کند و بازده را کاهش می‌دهد. استفاده از بازتاب‌دهنده سفید یا پارچه رفلکتور، نور را پخش می‌کند و نقاط تاریک را کم می‌کند. در نتیجه اتلاف نور پایین می‌آید و سطح کشت بهتر پوشش داده می‌شود.
فاصله پیشنهادی به نوع لامپ وابسته است و باید مرحله‌ای اصلاح شود. برای فلورسنت، فاصله حدود 15 تا 30 سانتی‌متر پیشنهاد می‌شود و شروع خوبی است. برای LED، فاصله حدود 30 تا 60 سانتی‌متر مناسب است و باید سنجیده شود. برای HID، فاصله حدود 60 تا 90 سانتی‌متر ایمن‌تر است و سوختگی را کم می‌کند. این بازه‌ها نقطه شروع هستند و با سنجش PPFD دقیق می‌شوند. در توان‌های کم، فاصله 40 تا 60 سانتی‌متر برای رشد معمول کارآمد است. در محدوده 720 تا 1200 وات، فاصله 80 تا 120 سانتی‌متر برای گیاهان آفتاب دوست توصیه می‌شود.
زمان‌بندی روشنایی باید پایدار و منظم باشد و با نیاز گونه هماهنگ شود. برای آپارتمان، حداقل روشنایی روزانه حدود 8 ساعت تعریف می‌شود. برای رشد فعال، مقدار 14 ساعت پیشنهاد می‌شود و نتیجه بهتری می‌دهد. برخی گونه‌های روزبلند به 16 تا 18 ساعت نیاز دارند و باید کنترل شوند. استفاده از تایمر دیجیتال خطا را کم می‌کند و مصرف برق را مدیریت می‌کند. این برنامه، نحوه استفاده از لامپ رشد گیاه را استاندارد می‌کند و روی فاصله و نکات کلیدی اثر مثبت می‌گذارد.
پیشنهاد دوستانه: یک‌بار نقشه PPFD سطح را ثبت کنید تا دید واضحی شکل بگیرد. سپس فاصله و زمان‌بندی را بر اساس همان نقشه اصلاح کنید و نتیجه را بسنجید.
نحوه استفاده از لامپ رشد گیاه: قراردهی عمودی نور و پرهیز از تابش افقی بر سایه‌بان
قراردهی عمودی باعث می‌شود نور یکنواخت‌تر به برگ‌ها برسد و رشد پایدار شود. تابش مورب، گیاه را به سمت منبع می‌کشد و شکل ساقه را تغییر می‌دهد. تابش افقی از کنار، سایه‌های عمیق می‌سازد و بخش‌هایی را تضعیف می‌کند. انتخاب ارتفاع باید با سنجش PPFD همراه باشد تا عدد واقعی دیده شود. هر تغییر زاویه، شدت روی برگ را جابه‌جا می‌کند و باید کنترل شود.
برای قفسه و کابین، استفاده از بازتاب‌دهنده پیشنهاد می‌شود و نور را پخش می‌کند. سطح سفید یا پارچه مخصوص، هدر رفت نور را کاهش می‌دهد و یکنواختی را بالا می‌برد. در مدل‌های لنز دار، تغییر ارتفاع بدون تغییر لنز توصیه نمی‌شود. درجه لنز با زاویه پرتو رابطه مستقیم دارد و باید ثابت بماند. جابه‌جایی بدون تغییر لنز، الگوی تابش را به هم می‌زند و برنامه را پیچیده می‌کند. این مساله در زمان‌بندی نیز اثر دارد و باید در برنامه دیده شود.
جمع‌بندی
نحوه استفاده از لامپ رشد گیاه زمانی ساده می‌شود که یک هدف روشن داشته باشید. ابتدا DLI هدف را بر پایه گونه انتخاب کنید و یادداشت کنید. سپس PPFD را در ارتفاع تاج بسنجید و فاصله را مرحله‌ای تغییر دهید. هر تغییر باید روی کاغذ ثبت شود تا مسیر شفاف بماند.
در این مقاله مسیر فرمول‌محور و مثال‌های عددی را مطالعه کردیم. اکنون می‌توانید یک برنامه زمان‌بندی پایدار بسازید و آن را نگه‌دارید.
سوالات متداول
فاصله‌های ایمن برای LED، فلورسنت و HID چه بازه‌هایی هستند؟
LED معمولا 30 تا 60 سانتی‌متر کار می‌کند و سپس با سنجش اصلاح می‌شود. فلورسنت اغلب 15 تا 30 سانتی‌متر مناسب است. HID بیشتر 60 تا 90 سانتی‌متر ایمن است و سوختگی را کاهش می‌دهد.
چه برنامه زمانی برای خانه مناسب است و چگونه تغییر دهم؟
برای آپارتمان، 8 ساعت حداقل و 14 ساعت برای رشد فعال پیشنهاد می‌شود. برخی گونه‌های روزبلند به 16 تا 18 ساعت نیاز دارند. برنامه را با تایمر پایدار کنید و بر اساس رشد تنظیم کنید.
