ما مسیر طولانی‌ای را طی کرده‌ایم تا ربات‌ها را صرفاً به‌عنوان ابزار نبینیم. امروز، هوش مصنوعی (AI) و ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی نقش‌های فزاینده‌ای در زندگی انسان ایفا می‌کنند، از کمک به وظایف روزمره و پیش‌پاافتاده تا یاری‌رسانی در تحقیقات علمی پیچیده.
ربات‌ها در حال تبدیل شدن به شرکا و موجودات اجتماعی ما هستند و مرزهای میان انسان و ماشین را کمرنگ می‌کنند.
اما این گذار بدون چالش نیست. این تحول چارچوب‌های قانونی و اخلاقی موجود را به چالش می‌کشد و نگرانی‌های فوری در مورد حریم خصوصی، ایمنی و مقررات را برمی‌انگیزد.
یک کتاب جدید با عنوان راهنمای کمبریج در قانون، سیاست و مقررات برای تعامل انسان و ربات به این مسائل پرداخته است. این کتاب نقشه راهی برای حرکت در این مسیر به‌سرعت در حال تحول ارائه می‌دهد.
پیچیدگی‌های تعامل انسان و ربات
این کتاب که توسط وودرو بارفیلد، یوئه‌هسوآن ونگ، و اوگو پاگالو ویرایش شده است، دیدگاه‌هایی از علوم اجتماعی، علوم کامپیوتر، و مهندسی را گرد هم آورده است.
این کتاب به‌عنوان اولین اثر متمرکز بر جنبه‌های قانونی، سیاست‌گذاری و مقرراتی تعامل انسان و ربات شناخته می‌شود.
یوئه‌هسوآن ونگ، استاد دانشگاه کیوشو و توهوکو، در این باره گفت:
«علوم انسانی برای توسعه هوش مصنوعی حیاتی است. متخصصان فناوری می‌توانند سیستم‌های پیشرفته‌ای ایجاد کنند، اما بدون ورودی از دیدگاه‌های قانونی و علوم انسانی، این سیستم‌ها ممکن است در همزیستی با انسان‌ها مشکل داشته باشند. امیدواریم این کتاب به‌عنوان یک قطب‌نما برای توسعه‌دهندگان عمل کند تا سیستم‌های هوش مصنوعی به نفع جامعه ما باشد.»
موضوعات اصلی تعامل انسان و ربات
این کتاب در ۴ بخش و ۴۶ فصل سازمان‌دهی شده است که هر بخش به یکی از ابعاد مهم تعامل انسان و ربات می‌پردازد:
- چالش‌های قانونی و اخلاقی: این بخش به مسائل بنیادی مانند اعتماد به ربات‌ها و انسان‌پنداری می‌پردازد، جایی که انسان‌ها احساسات یا نیت‌هایی را به موجودات غیرانسانی نسبت می‌دهند.
- تأثیرات اجتماعی: در این قسمت، موضوعاتی مانند امکان اعطای شخصیت حقوقی به موجودات هوش مصنوعی و تنظیمات اجتماعی لازم برای ادغام بیشتر انسان و ربات بررسی می‌شود.
- ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی: این بخش به همسویی ارزش‌ها میان سیستم‌های هوش مصنوعی و جوامع انسانی می‌پردازد و تفاوت‌های منطقه‌ای و فرهنگی را برجسته می‌کند. موضوعاتی مانند استفاده از ربات‌ها در کمک‌های بلندمدت و محیط‌های مذهبی نیز در این بخش مطرح می‌شود.
- تکامل قوانین: بخش پایانی به بررسی نحوه تطبیق قوانین مصرف‌کننده، کیفری و اساسی برای سیستم‌های هوشمند اختصاص دارد.
پرداختن به مشکل سرعت پیشرفت هوش مصنوعی
پروفسور ونگ یکی از مسائل مهم مطرح‌شده در این کتاب را «مشکل سرعت پیشرفت هوش مصنوعی» می‌داند.
این مفهوم به فاصله میان پیشرفت سریع هوش مصنوعی و واکنش‌های کندتر قانون‌گذاری اشاره دارد. اگرچه تلاش‌ها برای تنظیم هوش مصنوعی در سطح جهانی در جریان است، قوانین جامع اغلب از پیشرفت فناوری عقب می‌مانند.
پروفسور ونگ راه‌حل‌هایی مانند استانداردهای اخلاقی جهانی برای هوش مصنوعی که توسط IEEE توسعه داده شده را پیشنهاد می‌دهد. وی رهبری یک گروه کاری در این سازمان را بر عهده دارد.
این ابتکار تلاش می‌کند مسائل اصلی و نگرانی‌های منطقه‌ای را به بخش‌های قابل‌مدیریت تقسیم کند تا توسعه‌دهندگان بتوانند به‌طور مؤثر دستورالعمل‌های اخلاقی را به کار بگیرند.
حریم خصوصی، انسان‌پنداری و مرزها
این کتاب به موضوعات کلیدی مانند انسان‌پنداری، ربات‌ها در حوزه بهداشت و محافظت از حریم خصوصی می‌پردازد که با ادغام ربات‌ها در جامعه انسانی روزبه‌روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند.
انسان‌پنداری، که در آن ربات‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که رفتارها یا احساسات انسانی را به نمایش بگذارند، می‌تواند تعاملات را بهبود بخشد اما نگرانی‌های اخلاقی مانند اعتماد و احتمال دست‌کاری را نیز ایجاد می‌کند.
در حوزه بهداشت، ربات‌ها به‌عنوان مراقبان نقشی حیاتی ایفا می‌کنند، به‌ویژه برای سالمندان و در وظایفی مانند کمک به تحرک و یادآوری مصرف دارو.
بااین‌حال، این تعاملات می‌تواند پیچیدگی‌های احساسی ایجاد کند، زیرا افراد ممکن است مراقبان رباتیک را به‌عنوان همراهان واقعی تلقی کنند و به آنها وابسته یا دچار سردرگمی شوند.
محافظت از حریم خصوصی نیز به‌عنوان یک نگرانی مهم مطرح می‌شود، زیرا ربات‌ها برای ارائه خدمات باکیفیت مقادیر زیادی از داده‌های شخصی را جمع‌آوری می‌کنند. بدون تدابیر محافظتی مناسب، این داده‌ها می‌توانند مورد سوءاستفاده قرار گیرند و راه‌حل‌های نوآورانه و قوی نظارتی برای رسیدگی مسئولانه به این چالش‌ها ضروری است.
دیدگاه جهانی درباره تعامل انسان و ربات
این کتاب کارشناسانی از کشورهای مختلف را گرد هم آورده و مطالعات موردی از سراسر جهان را ارائه می‌دهد و گفتگوی جهانی درباره معضلات اخلاقی تعامل انسان و ربات را ترویج می‌کند.
پروفسور ونگ گفت:
«با رایج‌تر شدن تعاملات انسانی و هوش مصنوعی، امیدوارم طراحان، تولیدکنندگان، و کاربران ربات‌ها با کتاب ما درگیر شوند. پژوهش و نوآوری مسئولانه برای توسعه هوش مصنوعی و ربات‌ها ضروری است و این امر نیازمند مشارکت افراد از بخش‌های مختلف جامعه است.»
شکل‌دهی به آینده هوش مصنوعی و رباتیک
راهنمای کمبریج در قانون، سیاست و مقررات برای تعامل انسان و ربات یک چارچوب جامع برای درک و پرداختن به پیچیدگی‌های ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی ارائه می‌دهد.
با ایجاد بحث میان رشته‌های مختلف، هدف این کتاب هدایت ادغام مسئولانه ربات‌ها در جامعه است.
پروفسور ونگ گفت:
«ما صمیمانه از همه دعوت می‌کنیم این کتاب را بررسی کنند و به ما در ایجاد استانداردهای جهانی IEEE برای اخلاق هوش مصنوعی بپیوندند.»
این کتاب اکنون به‌صورت آنلاین در دسترس است و بینش‌های ضروری برای حرکت در مسیر آینده تعامل انسان و ربات را فراهم می‌کند.
