سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک واژگان نام آشنایی برای همه مهندس‌های مکانیکی است که روی سیستم‌های مختلف کار می‌کنند. شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که تفاوت سیستم هیدرولیک با پنوماتیک چیست و هر کدام با توجه به مزایا و معایبی که دارند، در چه موارد و صنایعی مورداستفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله به زبان ساده 5 تفاوت اصلی سیستم هیدرولیک با پنوماتیک را شرح می‌دهیم. از شما دعوت می‌کنیم مطالعه مطلب کاربردی پیش روی‌تان را از دست ندهید.
1- نوع سیال؛ اصلی‌ترین تفاوت سیستم هیدرولیک با پنوماتیک
در سیستم‌های هیدرولیک ماده سیال اصلی که نیرو را انتقال می‌دهد، سیال هیدرولیک است که به آن روغن هیدرولیک هم گفته می‌شود. این روغن تراکم ناپذیر است و می‌تواند تحت فشارهای مختلف ساختار خود را حفظ کند. بنابراین هنگام خرید پمپ هیدرولیک دیگر دغدغه‌ای بابت فشارهای بالای اعمال شده توسط پمپ مدنظرتان به سیستم و سیال موجود در آن نخواهید داشت. همچنین روغن هیدرولیک قادر به تحمل دماهای مختلف و بعضا بسیار بالاست.
از طرف دیگر، عامل حرکت یا عامل انتقال نیرو در سیستم‌های پنوماتیک هوای فشرده است. در واقع سیستم‌های پنوماتیک هوای معمولی اطراف ما را می‌گیرند، آن را فشرده کرده و از این هوای فشرده و تراکم پذیر برای انتقال نیرو استفاده می‌کنند. همین تفاوت در نوع ماده اصلی عمل کننده، زمینه‌ساز تفاوت‌های دیگر بین این دو سیستم است که در بخش‌های بعد می‌خوانید.
2- مدار باز و بسته بودن؛ تفاوت شاخص سیستم های هیدرولیک و پنوماتیک
در سیستم‌های هیدرولیک مخزنی تعبیه می‌شود که حاوی مقدار مشخصی روغن است. این روغن توسط پمپ هیدرولیک پیستونی یا انواع پمپ‌های دیگر به درون سیستم به جریان می‌افتد و پس از انجام کاری مشخص، مجددا به مخزن برمی‌گردد. در واقع روغن سیستم‌های هیدرولیک دائما در حال چرخش از تانک یا مخزن به عملگرها و برعکس است و بر این اساس، سیستم‌های هیدرولیک حلقه بسته یا مدار بسته هستند.
اما کمپرسورهای سیستم‌های پنوماتیک هوای محیط را مکش، متراکم و فشرده کرده و سپس به درون سیستم هدایت می‌کنند. بعد از پایان کار، هوا به کمپرسورها برنمی‌گردد و در محیط آزاد می‌شود. بنابراین از آنجایی که خروجی و تخلیه این سیستم به سمت محیط است، سیستم‌های پنوماتیک نوعی سیستم مدار باز محسوب می‌شوند.
3- فشار کاری؛ اصلی‌ترین تفاوت سیستم هیدرولیک با پنوماتیک
همان طور که پیش از این نیز اشاره‌ای کردیم، روغن سیستم‌های هیدرولیک تراکم ناپذیر و هوا تراکم پذیر است؛ به این معنا که تحت فشارهای مختلف روغن تغییر شکل نمی‌دهد اما احتمال تغییر شکل گاز یا هوای فشرده در این شرایط وجود دارد. این ویژگی باعث شده است که محدوده فشار کاری این دو نوع سیستم متفاوت باشد. سیستم‌های هیدرولیک در دستگاه‌های عمومی فشار 210 بار، در صنایع حرفه‌ای 350 بار و در سیستم‌های آزمایشگاهی فشاری برابر با 700 بار اعمال می‌کنند و تحت عنوان سیستم‌های پرفشار شناخته می‌شوند.
از سوی دیگر، گستره فشار کاری سیستم‌های پنوماتیک در محدوده‌ای بین 3-5 بار برای دستگاه‌های معمولی و 8-10 بار برای سیستم‌های صنعتی است. این اختلاف فاحش در فشار کاری اعمال شده توسط این دو نوع سیستم، اختلاف قیمت بین سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک را کاملا توجیه می‌کند: سیستم‌های هیدرولیک نسبت به پنوماتیک‌ها گران‌تر هستند و احتمالا طراحی و ساخت پاور یونیت هیدرولیک با توجه به لزوم نصب تجهیزات مناسب مانند پمپ‌های فشار بالا و اتصالات سازگار با سیستم هزینه‌برتر باشد.
4- تفاوت عجیب سیستم هیدرولیک و پنوماتیک چیست؟ دقت یا سرعت؟
با توجه به فشار کاری بالا و تراکم ناپذیری سیال درون سیستم‌های هیدرولیک، این سیستم‌ها توان و قدرت بیشتری دارند. به همین دلیل در مواردی که سرعت همراه با قدرت بالا مدنظر است، از سیستم‌های هیدرولیک استفاده می‌شود. برای مثال دستگاه‌های پرس، بالابرها، خطوط انتقال، دستگاه‌های فرم‌دهی فلزات و در صنایع سرامیک و چنین تجهیزات سفت و سختی که برای عملیات روی آن‌ها به توان بالایی موردنیاز است، اکثرا با سیستم‌های هیدرولیک کار می‌کنند.
در مقابل سیستم‌های پنوماتیک با فشار کاری کمتر برای سیستم‌های کم توان مورداستفاده قرار می‌گیرند و خیلی نمی‌توان قدرت زیادی از آن‌ها انتظار داشت. نکته مهم اینکه سیستم‌های هیدرولیک با وجود قدرت بالا، دقت زیادی ندارند و بنابراین در صنایعی که دقت کار نسبت به قدرت و سرعت اولویت دارد، از سیستم‌های پنوماتیک استفاده می‌شود. بر این اساس، در صنایع غذایی و بسته بندی این سیستم‌ها گزینه ایده‌آل‌تری هستند.
5- میزان تمیزی و آلودگی محیط؛ آخرین تفاوت سیستم هیدرولیک با پنوماتیک
از آن جایی که روغن در سیستم‌های هیدرولیک ماده اصلی است و نیرو را انتقال می‌دهد، احتمال آلودگی در محیط بیشتر است. روغن آلودگی را به خودش جذب می‌کند و در برخی موارد و حتی با وجود رعایت همه نکات مربوط به تعمیر و نگهداری این سیستم‌ها نشتی دارد؛ اما در سیستم‌های پنوماتیک وظیفه انتقال نیرو بر عهده هوای فشرده شده است و بنابراین خبری از آلودگی نیست. از این رو سیستم‌های پنوماتیک در صنایعی که در آن‌ها بهداشت حرف اول را می‌زند، کاربرد بیشتری دارد. برای مثال در صنایع دارویی و غذایی clean roomهایی وجود دارد که با انجام فرایندهایی هوای درون آن‌ها استریل شده و در سیستم پنوماتیک استفاده می‌شود.
خرید انواع قطعات سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک از فروشگاه هیدشاپ
در این مقاله 5 تفاوت سیستم هیدرولیک با پنوماتیک را توضیح دادیم و گفتیم هر کدام با توجه به مزایا و معایب‌شان، چه کاربردها و موارد استفاده‌ای دارند. با این حال، انتخاب بین این دو سیستم به این سادگی نیست و باید متخصصان کارآزموده‌ای در فرایند انتخاب نوع سیستم و قطعات آن کنار شما باشند تا بهترین تصمیم را بگیرید.
فروشگاه هیدشاپ با سابقه‌ای درخشان و طولانی در زمینه ساخت و طراحی قطعات هیدرولیک آماده خدمت رسانی به شما مشتریان عزیز است. شما می‌توانید قبل از انتخاب سیستم یا قطعات موردنظرتان با کادر بسیار حرفه‌ای این فروشگاه مشورت کنید و همچنین تعمیر سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک را به آن‌ها بسپارید. همه محصولات عرضه شده در هیدشاپ گارانتی اصالت محصول داشته و امکان ارسال آن‌ها به همه شهرهای ایران وجود دارد. همین حالا برای سفارش قطعات مدنظرتان یا مشورت رایگان با کارشناسان هیدشاپ به وب‌سایت این فروشگاه به نشانی hydshop.ir مراجعه کنید و برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن‌های 02177737189 و 09333263829 تماس بگیرید.
این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد
