کشاورزان برای محافظت از محصولات خود در برابر آفات، از حشره‌کش‌ها استفاده می‌کنند. اما استفاده بیش از حد از آن‌ها می‌تواند یک اثر جانبی غیرمنتظره داشته باشد – افزایش علف‌های هرز.
یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که نحوه استفاده از حشره‌کش‌ها می‌تواند بر رشد علف‌های هرز، به‌ویژه در مزارع ذرت و سویا، تأثیر بگذارد.
تأثیر راهبردهای مختلف استفاده از حشره‌کش‌ها
محققان دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا یک مطالعه سه‌ساله انجام دادند تا تأثیر کلی این موضوع را بررسی کنند. آن‌ها دو راهبرد مختلف استفاده از حشره‌کش‌ها را مقایسه کردند:
- کاربرد پیشگیرانه در زمان کاشت
- کاربرد هدفمند فقط در زمانی که آفات واقعاً حضور دارند
همچنین، پژوهشگران بررسی کردند که کشت پوششی – گیاهانی که پس از برداشت برای حفاظت از خاک کشت می‌شوند – چگونه با این دو روش تعامل دارد.
حشره‌کش‌ها ممکن است به حشرات مفید آسیب بزنند
نتایج این مطالعه در سال سوم الگوی مشخصی را نشان داد. مزارعی که با حشره‌کش‌ها تیمار شده اما بدون کشت پوششی بودند، دچار افزایش علف‌های هرز شدند، به‌ویژه گونه‌ای به نام دم‌اسبی (Marestail). در مقابل، مزارعی که کشت پوششی داشتند، حتی با وجود استفاده از حشره‌کش‌ها، این مشکل را نداشتند.
این یافته‌ها سوالاتی را مطرح کرد. یکی از دلایل احتمالی، به گفته محققان، این است که حشره‌کش‌ها ممکن است فقط به آفات آسیب نرسانند، بلکه حشرات مفید را نیز تحت تأثیر قرار دهند.
برخی از حشرات مانند سوسک‌ها، جیرجیرک‌ها و مورچه‌ها در واقع به کشاورزان کمک می‌کنند، زیرا بذرهای علف‌های هرز را می‌خورند. اگر این حشرات مفید توسط حشره‌کش‌ها از بین بروند، علف‌های هرز فرصت بیشتری برای رشد پیدا می‌کنند.
جان توکر، استاد حشره‌شناسی در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، می‌گوید:
“استفاده مداوم از حشره‌کش‌ها در زمان کاشت، به نظر نمی‌رسد که بهترین روش در پنسیلوانیا باشد، زیرا آفات اوایل فصل معمولاً مشکل جدی ایجاد نمی‌کنند.”
مدیریت هوشمندتر آفات
این مطالعه از ایده مدیریت یکپارچه آفات (IPM) حمایت می‌کند. به جای استفاده پیش‌فرض از سموم، این روش بر پایش مزارع و استفاده از حشره‌کش‌ها فقط در مواقع ضروری تأکید دارد. این کار نه تنها به کاهش آسیب به حشرات مفید کمک می‌کند، بلکه ممکن است رشد علف‌های هرز را نیز تحت کنترل نگه دارد.
توکر در این زمینه می‌گوید:
“زمانی که رویکرد IPM را دنبال می‌کنیم، تأکید ما بر این است که از محصولات مناسب، در زمان مناسب و برای آفات مناسب استفاده شود. این کار می‌تواند از عوارض منفی استفاده بیش از حد از این سموم جلوگیری کند.”
چالش کنترل علف‌های هرز
این پیام امروزه اهمیت بیشتری پیدا کرده است. الیزابت روئن، نویسنده اصلی این مطالعه و استادیار دانشگاه کالیفرنیا، ریورساید، هشدار می‌دهد که کنترل علف‌های هرز سخت‌تر شده است.
او توضیح می‌دهد:
“بسیاری از بذرهایی که کشاورزان استفاده می‌کنند، به گونه‌ای اصلاح شده‌اند که در برابر علف‌کش‌ها مقاوم باشند. این امر باعث می‌شود کشاورزان بتوانند از گلیفوسیت برای کنترل علف‌های هرز استفاده کنند؛ اما در عین حال، این روش باعث تکامل علف‌های هرز مقاوم به علف‌کش‌ها می‌شود، که کنترل آن‌ها را بدون آسیب به محصولات دشوارتر می‌کند. بنابراین، داشتن راهبردهای چندگانه برای مدیریت علف‌های هرز بسیار مهم است.”
مزایای کاهش مصرف حشره‌کش‌ها
این مطالعه در مرکز تحقیقات کشاورزی راسل ای. لارسون دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا انجام شد.
در این پژوهش، مزارع ذرت و سویا تحت سه روش مختلف کنترل آفات قرار گرفتند:
- استفاده پیشگیرانه از حشره‌کش‌ها در زمان کاشت
- روش IPM (استفاده از حشره‌کش‌ها فقط در مواقع ضروری)
- عدم استفاده از حشره‌کش‌ها
هر یک از این روش‌ها هم در مزارع با کشت پوششی و هم در مزارع بدون کشت پوششی آزمایش شدند.
در طول این سه سال، محققان عوامل متعددی را اندازه‌گیری کردند، از جمله رشد گیاهان پوششی، جمعیت حشرات، میزان شکار بذر، تراکم علف‌های هرز و عملکرد محصول.
نتایج
نتایج نشان داد که استفاده از حشره‌کش‌ها فقط در مواقع ضروری، باعث کاهش عملکرد محصولات نشد. بلکه مزایای بیشتری هم داشت، از جمله:
✅ کاهش استفاده از سموم
✅ کنترل بهتر علف‌های هرز در مزارع با کشت پوششی
مدیریت دقیق‌تر برای نتایج بهتر
توکر توضیح می‌دهد:
“اغلب مزارع ذرت و سویا آن‌قدر بزرگ هستند که کشاورزان ترجیح می‌دهند تمام اقدامات مدیریتی را از ابتدا انجام دهند تا نیازی به بازبینی‌های مکرر نداشته باشند.”
اما او تأکید می‌کند که مشاهده دقیق مزارع و ارزیابی مشکلات به‌طور هم‌زمان، می‌تواند مزایای روشنی داشته باشد. این کار می‌تواند نشان دهد که برخی از سموم، از جمله بسیاری از قارچ‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها، اصلاً لازم نیستند.
مشاهده دقیق شرایط خاک و گیاهان می‌تواند مشکلاتی را آشکار کند که روش‌های خودکار قادر به تشخیص آن‌ها نیستند.
این مطالعه نشان می‌دهد که طبیعت دارای پیوندهای پیچیده‌ای است و انتخاب زمان و نحوه استفاده از حشره‌کش‌ها فقط بر کنترل آفات تأثیر نمی‌گذارد، بلکه تعادل کلی یک مزرعه را تغییر می‌دهد.
این تحقیق پیشنهاد می‌دهد که رویکردی کندتر و آگاهانه‌تر ممکن است در بلندمدت نتایج بهتری به همراه داشته باشد.
🔎 این مطالعه کامل در مجله PeerJ منتشر شده است.
