در دنیای امروز، بسیاری از شرکت‌های بزرگ نه‌تنها در یک کشور فعالیت نمی‌کنند، بلکه عملاً به شرکت‌هایی فرا‌ملی یا جهانی تبدیل شده‌اند. این شرکت‌ها، که معمولاً با عنوان «شرکت‌های چندملیتی (Multinational Corporations)» شناخته می‌شوند، فعالیت اقتصادی خود را در کشورهای مختلف گسترش داده‌اند، محصولات خود را به بازارهای جهانی عرضه می‌کنند و سهام آن‌ها در بورس‌های گوناگون معامله می‌شود.
فراتر از مرزهای ملی
شرکت‌هایی مانند Nestlé، Apple، Toyota یا Unilever دیگر به یک کشور خاص تعلق ندارند. اگرچه ممکن است دفتر مرکزی و تاریخچه تأسیس آن‌ها به یک کشور خاص بازگردد، اما ساختار سرمایه، سهام‌داران، بازار هدف و حتی تیم‌های مدیریتی آن‌ها بین‌المللی است.
برای مثال، Nestlé، که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های مواد غذایی در جهان است، در سال ۱۸۶۶ در سوئیس تأسیس شد. اما امروزه این شرکت در بیش از ۱۸۰ کشور فعالیت دارد، صدها برند بین‌المللی را در اختیار دارد و سهام آن در بورس اوراق بهادار سوییس (SIX Swiss Exchange) معامله می‌شود. با این حال، سهام‌داران Nestlé صرفاً سوئیسی نیستند؛ صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و افراد حقیقی از سراسر جهان در سهام این شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
معاملات جهانی سهام
یکی از ویژگی‌های بارز شرکت‌های جهانی، امکان خرید و فروش سهام آن‌ها در بورس‌های مختلف جهان است. گاهی اوقات، شرکت‌ها به طور مستقیم سهام خود را در چند بورس بین‌المللی عرضه می‌کنند، و در مواردی نیز از طریق ابزارهای مالی مانند ADR (American Depositary Receipts) در بورس‌هایی مانند نیویورک معامله می‌شوند.
به عنوان مثال:
- سهام شرکت Nestlé در بورس سوئیس معامله می‌شود، اما سرمایه‌گذاران آمریکایی نیز می‌توانند از طریق ADR سهام آن را در بازارهای ایالات متحده خرید و فروش کنند.
- شرکت Unilever که ریشه‌ای انگلیسی-هلندی دارد، سهامش هم در بورس لندن و هم در بورس آمستردام معامله می‌شود.
- شرکت‌های بزرگی مانند Apple، Microsoft وAmazon نیز در ایالات متحده فهرست شده‌اند، اما میلیون‌ها سرمایه‌گذار در آسیا، اروپا و سایر نقاط جهان در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
چرا شرکت‌های بزرگ دیگر به یک کشور خاص تعلق ندارند؟
- ساختار مالکیت بین‌المللی: سهام‌داران این شرکت‌ها از کشورهای مختلف هستند.
- بازار جهانی: بخش عمده‌ای از درآمد آن‌ها از کشورهای مختلف به دست می‌آید.
- نیروی انسانی جهانی: کارمندان و مدیران ارشد این شرکت‌ها از فرهنگ‌ها و ملیت‌های گوناگون هستند.
- زنجیره تأمین بین‌المللی: مواد اولیه، تولید، بسته‌بندی و توزیع در کشورهای مختلف انجام می‌شود.
نتیجه‌گیری
در جهان کنونی، مرزهای ملی برای شرکت‌های بزرگ چندان معنا ندارد. آن‌ها نه به یک بازار خاص محدودند و نه به یک فرهنگ یا سیاست اقتصادی. همین ویژگی است که به آن‌ها قدرت و انعطاف‌پذیری در شرایط جهانی می‌بخشد. در عین حال، سرمایه‌گذاران از سراسر دنیا می‌توانند در سود و رشد این شرکت‌ها شریک شوند، بی‌آنکه حتماً شهروند کشور محل ثبت شرکت باشند.
شرکت‌هایی مانند Nestlé نماد روشنی از این واقعیت هستند: شرکتی جهانی، با سهامی جهانی، برای مصرف‌کنندگان جهانی.
