دانشمندان در یک پژوهش تازه نشان دادهاند که زمان در مریخ نسبت به زمین با سرعت بیشتری جریان دارد. این کشف تنها یک موضوع علمی جذاب نیست، بلکه برای آینده ناوبری فضایی، مأموریتهای سرنشیندار و حتی ایجاد مستعمرههای انسانی در مریخ اهمیت حیاتی دارد.
کشف جدید: ساعتها در مریخ روزانه ۴۷۷ میکروثانیه جلو میافتند
بر اساس مطالعه منتشرشده توسط مؤسسه ملی استانداردها و فناوری آمریکا (NIST)، یک ساعت اتمی روی مریخ هر روز حدود ۴۷۷ میکروثانیه از ساعت مشابه روی زمین جلوتر میافتد.
این یافته ابتدا در The Astronomical Journal منتشر شد و سپس در وبسایت The Vice بازتاب پیدا کرد. نکته مهم این است که این اختلاف زمانی ثابت نیست. تغییر موقعیت مریخ در مدار خورشید باعث میشود این اختلاف روزانه تا حدود ۲۲۶ میکروثانیه کمتر یا بیشتر شود.
چرا این اختلاف کوچک اهمیت بزرگی دارد؟
شاید این میزان تفاوت ناچیز بهنظر برسد، اما در دنیای علمی که نیازمند حساسیت زمانی مطلق است، همین میزان کوچک میتواند مشکلات بزرگی ایجاد کند. بهویژه در مأموریتهای فضایی، ناوبری بین سیارهای و ارتباطات دقیق.
چرا زمان در مریخ سریعتر میگذرد؟
محققان NIST اعلام کردهاند که دلیل این تفاوت، مدار غیرکامل و پیچیده مریخ است. مجموعهای از نیروها باعث میشود زمان در مریخ با آهنگ متفاوتی جریان پیدا کند.
عوامل مؤثر بر تغییرات زمان در مریخ
- کشش گرانشی خود مریخ و ساختار جرم آن
- اثر گرانش خورشید که مدار سیاره را مدام تغییر میدهد
- تأثیر گرانشی زمین که هرچند دور است، اما اندازهگیریپذیر است
- اثر کوچک اما واقعی ماه که بر مدار مریخ تأثیر میگذارد
این نیروهای متعدد باعث ایجاد نوسانهای مداوم در مدار و در نتیجه تفاوت جزئی اما مهم در جریان زمان میشود.
یک کابوس ریاضی واقعی؛ مشکل سهجسمی
بیجوناث پاتلا، فیزیکدان NIST، این وضعیت را «یک مسئله کلاسیک سهجسمی» توصیف میکند، در حالی که محققان در عمل با چهار جسم طرف هستند.
«مسئله سهجسمی بهخودیخود پیچیده است. ما اکنون با چهار جسم سر و کار داریم. این محاسبات به یک کابوس ریاضی تبدیل شده است.» — بیجوناث پاتلا
چرا این کشف برای آینده انسان در مریخ اهمیت دارد؟
یکی از هدفهای اصلی این تحقیق، ایجاد زیرساختهای دقیق زمانسنجی برای یک سیستم ناوبری شبیه GPS روی مریخ است. بدون هماهنگی دقیق میان ساعتهای زمینی و مریخی، راهاندازی چنین سیستمی ممکن نیست.
اهمیت ساعتهای اتمی در مأموریتهای انسانی
- هماهنگسازی ارتباطات بین زمین و مریخ
- ایمنی سفرها و فرودهای فضایی
- تعریف استانداردهای زمانی مستقل برای مستعمرههای آینده
- پیشگیری از بروز خطا در محاسبات مسیریابی
برای اینکه بتوانیم در آینده روی مریخ زندگی کنیم، باید بدانیم در این سیاره زمان چگونه «خم» شده یا تغییر میکند.
آیا انسانها در مریخ سریعتر پیر میشوند؟
یافتههای مطالعه یک نکته جالب را نیز روشن کرده است: انسانهای ساکن مریخ نسبت به انسانهای ساکن زمین اندکی سریعتر پیر میشوند.
برای مثال:
- ۵۰ سال زندگی در مریخ → تنها ۹ ثانیه بیشتر از همان مدت در زمین باعث افزایش سن میشود
البته این موضوع مانند فیلمهای علمیتخیلی، از جمله Interstellar، یک اختلاف عظیم و چشمگیر ایجاد نمیکند، اما تأملبرانگیز است.
جمعبندی: زمان در مریخ مفهومی متفاوت دارد
کشف تفاوت جریان زمان در مریخ نهتنها جذاب است، بلکه در توسعه ناوبری فضایی، مأموریتهای انسانی و آینده سکونت در سیاره سرخ نقشی کلیدی خواهد داشت. برای زندگی در دنیایی جدید، ابتدا باید زمان آن دنیا را بشناسیم.
