پلتفرم ابری Microsoft Azure، یکی از بزرگ‌ترین خدمات ابری جهان، شامگاه پنج‌شنبه به وقت ایران در ساعت ۱۹:۰۰ دچار قطعی گسترده شد. این اختلال که از یک مشکل در سامانه DNS منشاء گرفته بود، باعث از کار افتادن سرویس‌های محبوبی مانند Microsoft 365، Xbox، Outlook و حتی سیستم‌های آنلاین شرکت‌های بزرگی چون Starbucks، Costco، Kroger و Alaska Airlines شد. این رویداد ترافیک اینترنت جهانی را برای چندین ساعت به شدت کاهش داد.
گزارش Downdetector: بیش از ۲۰ هزار کاربر در آمریکا تحت تأثیر
بر اساس داده‌های Downdetector، بیش از ۲۰ هزار کاربر آمریکایی با خطا در دسترسی به Azure مواجه شدند. این مشکل ناشی از خطای پیکربندی در بخش Front Door (شبکه توزیع محتوای Azure) و زیرساخت DNS بود. مایکروسافت در بیانیه‌ای اعلام کرد:
«ما علت اصلی را شناسایی کرده‌ایم و روند بهبود در مناطق مختلف به‌صورت تدریجی آغاز شده است.»
این اختلال نه‌تنها سرویس‌های شرکتی بلکه پلتفرم بازی Minecraft و ابزارهای داده‌ای مانند Blackbaud را نیز تحت تأثیر قرار داد. از سوی دیگر، سیستم پرداخت آنلاین استارباکس از کار افتاد و وب‌سایت و اپلیکیشن موبایل Alaska Airlines برای مدتی از دسترس خارج شد.
بازتاب اقتصادی و هشدار درباره شکنندگی دیجیتال
تحلیلگران با اشاره به اینکه بیش از ۵۵۰ هزار شرکت از پلتفرم Azure استفاده می‌کنند، این رویداد را نشانه‌ای از شکنندگی دیجیتال اقتصاد مدرن دانستند. به گفته آن‌ها، این اتفاق درست پس از قطع بزرگ سرویس Amazon Web Services (AWS) رخ داد و زنگ خطر وابستگی بیش از حد جهان به چند غول فناوری را به صدا درآورد.
مایکروسافت و آمازون؛ دو غول با ریسک تمرکز خطرناک
کارشناسان هشدار می‌دهند که تمرکز زیرساخت ابری جهانی در دستان تنها دو شرکت—Microsoft و Amazon—می‌تواند تهدیدی استراتژیک باشد. صنایع حیاتی مانند مالی، خرده‌فروشی و حمل‌ونقل در صورت عدم استفاده از ساختار چندتأمین‌کننده‌ای (multicloud) ممکن است در برابر چنین اختلال‌هایی آسیب‌پذیرتر شوند.
Alaska Airlines در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد: «به دلیل قطعی در Azure، برخی از سیستم‌های اصلی ما از جمله وب‌سایت دچار اختلال شد.» این شرکت تأکید کرد که بخشی از خدمات Alaska و Hawaiian Airlines در زیرساخت Azure میزبانی می‌شود. جالب آن‌که آلاسکا سال گذشته شرکت Hawaiian Airlines را با رقم ۱.۹ میلیارد دلار خریداری کرده بود.
وابستگی اینترنت به چند شرکت معدود
مایکروسافت با وجود رفع بخش عمده مشکل، در بیانیه‌ای تأکید کرد که حادثه اخیر نشان داد زیرساخت نامرئی اینترنت تا چه اندازه به چند شرکت بزرگ وابسته شده است. این موضوع بار دیگر بحث تمرکز قدرت در صنعت فناوری را به صدر گفتگوهای جهانی بازگرداند.
جایگاه مایکروسافت در بازار ابری
طبق گزارش شرکت پژوهشی Canalys، بازار جهانی زیرساخت ابری همچنان در اختیار سه غول بزرگ است:
- Amazon Web Services (AWS): با ۳۲٪ سهم بازار در صدر
- Microsoft Azure: با ۲۳٪ در رتبه دوم
- Google Cloud: با ۱۰٪ در رتبه سوم
در سال جاری، سرویس‌های Azure و Google Cloud به لطف تمرکز بر بارهای کاری مرتبط با هوش مصنوعی، رشد سریع‌تری را تجربه کرده‌اند.
زمان‌بندی گزارش‌های مالی غول‌های فناوری
هر سه شرکت بزرگ فناوری در هفته جاری گزارش‌های مالی فصل اخیر خود را منتشر خواهند کرد. Microsoft و Alphabet (شرکت مادر Google) قرار است نتایج خود را پس از بسته‌شدن بازار بورس در روز چهارشنبه اعلام کنند. در حالی که Amazon گزارش خود را روز پنج‌شنبه ارائه خواهد داد.
سابقه قطعی در مایکروسافت
این نخستین‌بار نیست که مایکروسافت با اختلال گسترده روبه‌رو می‌شود. در ماه مارس نیز این شرکت طی تعطیلات آخر هفته، با قطعی سراسری مواجه شد که در نتیجه آن، ده‌ها هزار کاربر به حساب‌های Outlook و سایر برنامه‌های مایکروسافت دسترسی نداشتند.
جمع‌بندی: زنگ خطر برای آینده زیرساخت‌های اینترنت
قطع گسترده اخیر نشان داد که دنیای دیجیتال امروزی تا چه اندازه به زیرساخت‌های متمرکز متکی است. در حالی که مایکروسافت توانست در مدت کوتاهی مشکل را برطرف کند، کارشناسان تأکید دارند که نیاز به تنوع تأمین‌کنندگان خدمات ابری بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
