هر زمستان، منظره‌ای خیره‌کننده در سراسر آمریکای شمالی رخ می‌دهد. میلیون‌ها پروانه شهریار، این موجودات درخشان با بال‌های نمادین، به سفری طولانی به سمت زیستگاه‌های زمستانی خود در جنگل‌ها و کوه‌های مرکز مکزیک می‌روند.
با این حال، این مهاجرت سالانه با چالش‌های فزاینده‌ای مواجه است، زیرا جمعیت پروانه‌های شهریار به طور نگران‌کننده‌ای در حال کاهش است.
پیشنهاد برای حفاظت از پروانه‌های شهریار
در پاسخ به این روند نگران‌کننده، مقامات حیات وحش ایالات متحده پیشنهاد داده‌اند که پروانه شهریار به عنوان یک گونه تهدید‌شده تحت قانون گونه‌های در معرض خطر ثبت شود.
- این وضعیت نشان می‌دهد که این گونه ممکن است در آینده نزدیک به گونه‌ای در معرض خطر تبدیل شود.
- پروانه شهریار با رنگ‌آمیزی فوق‌العاده نارنجی و مشکی خود نقش حیاتی در حفظ تنوع زیستی دارد، از جمله گرده‌افشانی گیاهان و تأمین غذا برای گونه‌های مختلف حیوانی.
تهدیدهای فزاینده برای بقا
مشکلات پروانه شهریار ناشی از ترکیبی از تهدیدها از جمله:
- تخریب زیستگاه به دلیل قطع غیرقانونی درختان
- قرار گرفتن در معرض آفت‌کش‌ها
- بحران تشدید‌شونده اقلیمی
این عوامل الگوهای تولیدمثل و مهاجرت این گونه را مختل کرده‌اند.
- طبق گزارش مقامات حیات وحش ایالات متحده:
- جمعیت شرقی مهاجر این پروانه‌ها حدود ۸۰ درصد کاهش یافته است.
- جمعیت غربی نیز از دهه ۱۹۸۰ بیش از ۹۵ درصد کاهش داشته است.
کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون مداخله فوری، این گونه ممکن است تا پایان قرن از قاره آمریکا ناپدید شود.
نقش تغییرات اقلیمی
در سال ۲۰۲۲، اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، پروانه شهریار مهاجر را در دسته گونه‌های در معرض خطر قرار داد و تغییرات اقلیمی و تخریب زیستگاه را به‌عنوان عوامل اصلی ذکر کرد.
- طبق گزارش صندوق جهانی طبیعت (WWF)، بین سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، حضور پروانه‌های شهریار در زیستگاه‌های زمستانی مکزیک ۲۲ درصد کاهش یافت.
- خشکسالی‌ها، سرمازدگی و گرما در سراسر قاره باعث از بین رفتن گیاهان شیر (خوراک اصلی پروانه‌ها) و تخریب زیستگاه آن‌ها شده است.
ادواردو روندون-سالیناس، مدیر برنامه پروانه‌های شهریار در WWF مکزیک، تأثیرات ویرانگر بحران اقلیمی را برجسته کرد و گفت:
«گرده‌افشان‌ها مسئول ۷۵ درصد از تولید غذا برای انسان‌ها هستند. برای نجات این پروانه‌ها، انسان‌ها باید انتشار گازهای گرم‌کننده جو را کاهش دهند. بسیاری از پروانه‌ها در حال مرگ هستند. این درخواست من برای اقدام است.»
برنامه‌ای برای حفظ پروانه‌های شهریار
برنامه پیشنهادی خدمات ماهی و حیات وحش ایالات متحده:
- محافظت از ۴۴۰۰ هکتار زمین در کالیفرنیا به عنوان زیستگاه حیاتی برای جمعیت غربی این گونه.
اما کارشناسان تأکید می‌کنند که تنها اقدامات دولتی نمی‌تواند روند کاهش جمعیت را تثبیت یا معکوس کند.
کلای بولت، مدیر حفاظت از گرده‌افشان‌ها در WWF، گفت:
«تثبیت و معکوس کردن روند کاهش جمعیت نیازمند همکاری همه‌جانبه است؛ نه تنها با تکیه بر اقدامات دولت، بلکه با مشارکت مالکان زمین، کشاورزان، فعالان محیط زیست و شهروندان عادی.»
مقاومت پروانه‌های شهریار
مارتا ویلیامز، مدیر خدمات ماهی و حیات وحش ایالات متحده، گفت:
«با وجود شکنندگی پروانه شهریار، این گونه به طرز شگفت‌انگیزی مقاوم است، همان‌طور که بسیاری از عناصر طبیعت هستند، اگر فقط فرصتی به آن‌ها داده شود.»
او توضیح داد که علم نشان می‌دهد این گونه نیازمند این فرصت است و افزود:
«این پیشنهاد، مشارکت بی‌سابقه مردم را در تلاش‌های حفاظت از پروانه شهریار دعوت می‌کند و بر آن بنا می‌گذارد.»
ویلیامز تأکید کرد که ارائه گیاهان شیر و شهد، حتی در مناطق کوچک، می‌تواند بهبود قابل توجهی ایجاد کند.
او افزود:
«با همکاری، می‌توانیم این گونه خارق‌العاده را به یادگاری برای فرزندان و نسل‌های آینده تبدیل کنیم.»
چگونه می‌توانید کمک کنید؟
حفاظت از پروانه شهریار نیازمند همکاری همگانی است.
- با کاشت گیاهان شیر و گل‌های غنی از شهد در باغ یا جامعه خود کمک کنید.
- حمایت از برنامه‌های حفاظتی و فشار برای اجرای شیوه‌های پایدار نیز می‌تواند موثر باشد.
- تغییرات کوچک، مانند کاهش استفاده از آفت‌کش‌ها، می‌تواند تاثیرات بزرگی داشته باشد.
با همکاری در سطح محلی و ملی، می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که پروانه شهریار همچنان به سفر شگفت‌انگیز خود برای نسل‌های آینده ادامه دهد.
اطلاعات بیشتر درباره پروانه‌های شهریار
پروانه شهریار نه تنها به خاطر ظاهر چشمگیرش، بلکه به دلیل چرخه زندگی منحصر به فردش نیز مشهور است.
- این پروانه چهار مرحله زندگی را طی می‌کند: تخم، لارو (کرم)، شفیره (پیله)، و بالغ.
- این فرآیند حدود یک ماه طول می‌کشد.
به‌طور شگفت‌انگیزی، مهاجرت پروانه شهریار شامل چندین نسل است:
- یک نسل در بهار به سمت شمال پرواز می‌کند و نسل‌های بعدی سفر را ادامه می‌دهند تا نسل نهایی در پاییز به مکزیک بازگردد.
یکی دیگر از جنبه‌های جالب، توانایی جهت‌یابی آن‌ها است.
- پروانه‌ها از نشانه‌های محیطی مانند موقعیت خورشید و میدان مغناطیسی زمین برای یافتن مسیر خود استفاده می‌کنند، حتی اگر هیچ پروانه‌ای تمام مسیر مهاجرت را طی نکند.
