دهه‌هاست که دانشمندان در حال بررسی مریخ هستند و بیشتر جذب پتانسیل این سیاره برای وجود حیات شده‌اند. محیط اسرارآمیز و خشن، مناظر بیگانه و زمین‌شناسی شگفت‌انگیز آن، ما را مجذوب خود کرده است.
ما مدت‌ها تلاش کرده‌ایم اسرار سیاره سرخ را کشف کنیم و اکنون روشی سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر ممکن است پاسخ‌هایی را که به دنبال آن بوده‌ایم، فراهم کند.
پیشنهاد جدید ناسا برای انتقال نمونه‌ها
ناسا اخیراً روشی ارزان‌تر و سریع‌تر برای ارسال سنگ‌ها و خاک مریخ به زمین پیشنهاد داده است. پس از آنکه مشخص شد برنامه اولیه آن‌ها حدود ۱۱ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت، کارشناسان به دنبال روش جدیدی رفتند.
جستجوی راه‌حل‌های جدید
بیل نلسون، مدیر ناسا، سه‌شنبه گذشته سناریوی اصلاح‌شده‌ای را ارائه کرد. او به‌زودی پیش از آغاز به کار رئیس‌جمهور منتخب، دونالد ترامپ، از سمت خود کنار می‌رود.
نلسون اعلام کرد که به دلیل افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها و تأخیر در بازگرداندن نمونه‌ها قبل از سال ۲۰۴۰، “برنامه اولیه بازگشت نمونه‌ها را لغو کرده است”.
سال گذشته، ناسا از پیشنهادات جدید برای یافتن گزینه‌های بهتر دعوت کرد تا اطمینان حاصل شود که لوله‌های سیگارمانند حاوی نمونه‌های جمع‌آوری‌شده توسط کاوشگر “پشتکار” ناسا تا دهه ۲۰۳۰ به زمین برسند. این جدول زمانی با برنامه‌ریزی برای اعزام فضانوردان به سیاره سرخ نیز هماهنگ است.
نلسون گفت: «هدف ما این است که ۳۰ لوله تیتانیومی را در کمترین زمان ممکن و با کمترین هزینه بازگردانیم.»
تعیین مسیر جدید
ناسا دو مسیر احتمالی را بررسی کرده است که هزینه‌ها را در محدوده ۶ تا ۷ میلیارد دلار نگه می‌دارد. این هزینه نه‌تنها منطقی‌تر به نظر می‌رسد، بلکه شامل طراحی‌های هیجان‌انگیز توسط شرکای تجاری است.
بدون تغییر تعداد فضاپیماها یا پرتاب‌ها، ناسا معتقد است که مسیرهای پیشنهادی بازگشت نمونه‌ها می‌تواند مأموریت را کارآمدتر کند. تصمیم نهایی برای سال آینده برنامه‌ریزی شده است، پس از آنکه مطالعات مهندسی دقیق، مزایا و معایب هر گزینه را ارزیابی کنند.
یکی از گزینه‌ها استفاده از روش سنتی فرود است که کاوشگرهای “پشتکار” و “کنجکاوی” را با ایمنی به سطح مریخ هدایت کرد. این روش آزموده‌شده شامل سکوی هدایت‌شونده با موشک به نام “جرثقیل آسمانی” است.
گزینه دیگر در ابهام قرار دارد و احتمالاً شامل سیستم فرودی است که توسط شرکت‌های خصوصی توسعه یافته است.
تصمیم نهایی برای بازگرداندن نمونه‌ها
کاوشگر “پشتکار” نقش کلیدی در جستجوی ناسا برای یافتن نشانه‌هایی از حیات میکروسکوپی باستانی در مریخ داشته است. از زمان ورودش در سال ۲۰۲۱، بیش از دو دوجین نمونه جمع‌آوری کرده است.
انتظار می‌رود این نمونه‌ها که از دلتاهای رودخانه‌ای خشک‌شده مریخ جمع‌آوری شده‌اند، پس از بازگرداندن و تجزیه‌وتحلیل در آزمایشگاه‌های زمینی، نتایج مهمی به همراه داشته باشند.
مقامات ناسا اعلام کرده‌اند که هر دو گزینه، فرآیند را با تمیز کردن لوله‌های نمونه در سطح مریخ به‌جای انجام این کار در فضاپیمای بازگشتی ساده‌تر می‌کنند. همچنین برنامه‌ای برای تغییر از انرژی خورشیدی به انرژی هسته‌ای وجود دارد تا بتوان با طوفان‌های گرد و غبار معروف مریخ مقابله کرد.
نلسون گفت که تصمیم‌گیری در مورد نحوه بهترین بازگرداندن نمونه‌های مریخ به عهده دولت جدید خواهد بود و باید بودجه لازم برای تحقق این طرح فراهم شود. ترامپ برای جانشینی نلسون، جرد آیزاکمن، میلیاردر حوزه فناوری را که اخیراً اولین مأموریت تماماً غیرنظامی به فضا را رهبری کرده است، معرفی کرده است.
نلسون افزود: «کاری که ما می‌خواستیم انجام دهیم این بود که بهترین گزینه‌های ممکن را ارائه دهیم تا از اینجا ادامه دهند.»
چالش‌های بازگرداندن نمونه‌های مریخ
بازگرداندن نمونه‌های مریخ به زمین کار ساده‌ای نیست و چالش‌های زیادی بر سر راه موفقیت این مأموریت وجود دارد. یکی از بزرگ‌ترین موانع، حفظ یکپارچگی نمونه‌های جمع‌آوری‌شده در طول سفر است.
قرار گرفتن در معرض جو زمین می‌تواند ترکیب شیمیایی نمونه‌ها را تغییر دهد و تحلیل علمی را تحت تأثیر قرار دهد.
برای رفع این مسئله، ناسا در حال کار بر روی فناوری‌های پیشرفته‌ای برای حفاظت از نمونه‌ها در برابر آلودگی و حفظ وضعیت دست‌نخورده آن‌ها است.
چالش دیگر، تدارکات پیچیده هماهنگی فضاپیماهای متعدد است که هر یک نقش خاصی در مأموریت دارند.
برنامه‌ریزی دقیق و اجرای بی‌نقص
از پرتاب تا فرود، هر مرحله نیاز به برنامه‌ریزی و اجرای دقیق دارد تا فرآیند بازگشت بدون نقص انجام شود.
علاوه بر این، انتخاب بین انرژی خورشیدی و هسته‌ای برای وسیله بازگشت، ملاحظات خاص خود را دارد. انرژی هسته‌ای یک منبع انرژی مطمئن‌تر برای غلبه بر طوفان‌های گرد و غبار غیرقابل پیش‌بینی مریخ ارائه می‌دهد.
با وجود این موانع، ناسا نسبت به پتانسیل مأموریت برای متحول کردن درک ما از زمین‌شناسی مریخ و احتمال وجود حیات در گذشته این سیاره خوش‌بین است.
