ایالات متحده آمریکا در واکنش به پروژه‌های هسته‌ای فضایی چین و روسیه، روند توسعه رآکتور هسته‌ای در سطح ماه را تسریع کرده تا در رقابت فضایی، برتری استراتژیک خود را تثبیت کند.
آغاز فاز اجرایی با رهبری شان دافی
انتصاب شان دافی و تصمیمی حیاتی برای ناسا
شان دافی، وزیر حمل‌ونقل و مجری سابق شبکه فاکس‌نیوز، که به عنوان مدیر موقت ناسا منصوب شده است، نخستین اقدام جدی خود را با اعلام برنامه‌ای شتاب‌یافته برای ساخت یک رآکتور هسته‌ای در سطح ماه انجام خواهد داد.
چالش‌های بودجه‌ای ناسا
این تصمیم در شرایطی اتخاذ می‌شود که ناسا با تهدید کاهش شدید بودجه مواجه است. برنامه‌ریزی برای استقرار رآکتور هسته‌ای در چنین زمانی، حساسیت و اهمیت موضوع را دوچندان کرده است.
افزایش نفوذ سیاسی دافی در ناسا
همزمان با انتقادهایی که از دو شغله بودن دافی در کنگره مطرح شده، تحلیل‌گران این اقدام را تلاشی برای تقویت جایگاه و نفوذ وی در ناسا ارزیابی می‌کنند.
یک مقام ارشد ناسا که نخواست نامش فاش شود، گفت:
«این طرح، درباره‌ی پیروزی در مسابقه فضایی دوم است.»
تقابل با همکاری هسته‌ای چین و روسیه
تحلیل کارشناسان از اهداف استراتژیک
کارشناسان بر این باورند که اقدام اخیر آمریکا، پاسخی مستقیم به پروژه‌های مشترک چین و روسیه در حوزه فناوری هسته‌ای در فضاست.
مأموریت پرتاب رآکتور تا سال ۲۰۳۰
افزایش توان خروجی از ۴۰ به ۱۰۰ کیلووات
شان دافی در دستورالعمل خود خواستار دریافت پیشنهادهایی از صنعت برای پرتاب یک رآکتور هسته‌ای با توان ۱۰۰ کیلووات به ماه تا سال ۲۰۳۰ شده است. این در حالی‌ست که ناسا پیش‌تر منابع مالی برای ساخت یک رآکتور ۴۰ کیلوواتی اختصاص داده بود، اما اکنون هم توان و هم سرعت پروژه افزایش یافته است.
نگرانی از «مناطق ممنوعه ورود»
در این دستور همچنین آمده است:
«کشوری که نخستین رآکتور را در ماه مستقر کند، می‌تواند منطقه‌ای تحت عنوان “محدوده ممنوعه ورود” اعلام کند که فعالیت‌های آمریکا را محدود کند.»
این هشدار، نشان‌دهنده نگرانی‌های جدی استراتژیک ایالات متحده نسبت به همکاری چین و روسیه در فضاست.
گام بعدی: ایستگاه‌های فضایی تجاری
جایگزینی ایستگاه فضایی بین‌المللی با نسخه‌های خصوصی
شان دافی همچنین به ناسا دستور داده است تا روند جایگزینی ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) را با ایستگاه‌هایی که به صورت تجاری اداره می‌شوند، آغاز کند. هدف این است که تا سال ۲۰۳۰، حداقل دو شرکت بتوانند ایستگاه‌های جدید خود را در مدار زمین مستقر کنند.
در غیر این صورت، تنها ایستگاه فضایی دارای خدمه دائمی در مدار، متعلق به چین خواهد بود.
نگاهی به برنامه‌های فضایی دولت ترامپ
افزایش منابع مالی برای مأموریت‌های انسانی
در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، بودجه ناسا با تمرکز بیشتر بر مأموریت‌های انسانی در فضا افزایش یافت، در حالی که در برنامه‌های تحقیقاتی علمی کاهش محسوسی اعمال شد. به گفته مسئولان ناسا، این استراتژی با هدف کسب برتری در رقابت فضایی با چین تدوین شده بود.
رقابت شرکت‌های بزرگ در عرصه فضا
Axiom Space، Blue Origin و Vast در خط مقدم
در مسیر ساخت ایستگاه‌های فضایی تجاری، شرکت‌هایی نظیر Axiom Space، Blue Origin و Vast آمادگی خود را برای همکاری با ناسا اعلام کرده‌اند. با این حال، برخی اعضای کنگره از کندی ناسا در تأمین منابع مالی موردنیاز این شرکت‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند.
استمرار اهمیت فناوری هسته‌ای در فضا
باوجود لغو پروژه پنتاگون، اهمیت باقی‌ست
حرکت ناسا در زمینه توسعه رآکتور هسته‌ای، علیرغم آنکه پنتاگون برنامه موتور موشکی هسته‌ای خود را لغو کرده، نشان می‌دهد که فناوری هسته‌ای در فضا هنوز از جایگاه حیاتی برخوردار است.
یک مقام ناسا اعلام کرد:
«اگرچه بودجه فعلی اولویت را به نیروی پیشران هسته‌ای نمی‌دهد، اما این فناوری هنوز ارزش خود را از دست نداده است.»
