مطالعه‌ای جدید نشان داده است که خروج از منطقه امن ذهنی می‌تواند جرقه‌ای برای شروع پروژه‌های خلاقانه باشد. این تحقیق نشان می‌دهد که جابه‌جایی به مکان‌های مختلف یا حتی تقسیم زمان میان چند موقعیت جغرافیایی می‌تواند باعث شود افراد پروژه‌های خلاقانه خود را سال‌ها زودتر از کسانی که در یک مکان ثابت باقی می‌مانند، آغاز کنند.
نتایج شگفت‌انگیز پژوهش علمی
تحقیقی بین‌المللی با محوریت برندگان نوبل
دانشمندانی از دانشگاه ایالتی اوهایو، دانشگاه نیویورک در ابوظبی و اداره تحلیل‌های اقتصادی ایالات متحده آمریکا، رفتار جابه‌جایی برندگان جایزه نوبل در رشته‌های شیمی، پزشکی و فیزیک از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۰۳ را مورد بررسی قرار دادند. نتایج این تحقیق در نشریه International Economic Review منتشر شده است.
خلاقیت به هوای تازه نیاز دارد
یافته‌ها نشان می‌دهد برندگان نوبلی که به طور مکرر جابه‌جا شده‌اند، حدود دو سال زودتر از همتایان خود که در یک محل مانده‌اند، تحقیقات مهم خود را آغاز کرده‌اند. حتی آن‌هایی که زمان خود را میان چند مؤسسه علمی تقسیم کرده‌اند، این روند را تا ۲.۶ سال سریع‌تر آغاز کرده‌اند.
«آن‌ها در یک مکان ایده‌هایی شنیده‌اند و در مکان دیگر، ایده‌هایی متفاوت. سپس این افکار را به شکل نوآورانه و مهمی ترکیب کرده‌اند.» — بروس واینبرگ، یکی از نویسندگان تحقیق
چرا تغییر محیط تأثیرگذار است؟
تنوع دیدگاه‌ها، جرقه‌ای برای نوآوری
پژوهشگران توضیح می‌دهند که تغییر مکان باعث می‌شود دانشمندان با افرادی با دیدگاه‌های متفاوت آشنا شوند. این ترکیب از ایده‌های گوناگون می‌تواند محرک قدرتمندی برای دستاوردهای خلاقانه باشد.
واینبرگ می‌گوید:
«اگر آن‌ها در یک جا بمانند، ممکن است خیلی دیرتر به آن نوآوری برسند یا اصلاً نرسند.»
فراتر از خوشه‌های علمی سنتی
پژوهش‌های قبلی اغلب بر نقش خوشه‌های علمی مانند سیلیکون‌ولی یا کمبریج تمرکز داشته‌اند. اما این تحقیق جدید جنبه‌ای متفاوت را برجسته می‌کند: قدرت مواجهه با ایده‌های تازه از طریق جابه‌جایی.
«حتی اگر در مکانی پر از افراد باهوش باشید، بعد از مدتی با همه آن‌ها صحبت کرده‌اید و به درک مشترکی می‌رسید. برای رسیدن به نوآوری بزرگ باید در معرض مجموعه‌ای از ایده‌های جدید قرار بگیرید، چیزی که با جابه‌جایی یا فعالیت در مکان‌های مختلف ممکن می‌شود.»
همبستگی بین تحرک جغرافیایی و نوآوری
داده‌های دقیق از مسیر حرکت نخبگان
پژوهشگران پایگاه داده‌ای دقیق ایجاد کردند که محل‌های سکونت سالیانه برندگان نوبل و زمان آغاز کار پژوهشی منجر به جایزه را دنبال می‌کرد. الگوهایی آشکار شد که نشان می‌دادند:
- جابه‌جایی هر دو سال یک بار، به طور میانگین دو سال زودتر آغاز پژوهش نوبل‌وار را رقم زده است.
- جابه‌جایی هر پنج سال، این عدد را تا ۰.۷ سال کاهش داده است.
- کار همزمان در دو مکان مانند دانشگاه و یک مؤسسه تحقیقاتی بزرگ مانند CERN، زمان رسیدن به نوآوری را تا ۲.۶ سال کاهش داده است.
شروع زودهنگام مسیرهای بزرگ
نابغه‌هایی که از همان ابتدا درخشیدند
داده‌ها نشان داد که حدود ۵ تا ۱۰ درصد از برندگان نوبل در همان سال‌های ابتدایی فعالیت حرفه‌ای خود، کار منجر به جایزه را آغاز کرده‌اند. اما برخی دیگر تا ۱۰، ۲۰ یا حتی ۴۰ سال بعد وارد این مسیر شده‌اند.
«انتقال آزمایشگاه و کار علمی به مکان جدید ساده نیست، اما می‌تواند به طرز چشمگیری باعث پیشرفت تحقیقات شود.» — واینبرگ
نکته جالب‌تر آنکه متوسط زمان آغاز پروژه نوبلی در طول سال‌ها تغییر محسوسی نداشته، چه در پزشکی و چه در فیزیک یا شیمی.
پیامدهایی برای عموم مردم و دیگر حوزه‌ها
فرصت‌هایی فراتر از دنیای علم
هرچند این تحقیق بر جامعه خاصی از دانشمندان تمرکز داشته، اما یافته‌ها می‌توانند الهام‌بخش برای دیگر افراد خلاق باشند.
واینبرگ معتقد است:
«پژوهشگران در حوزه‌های مختلف می‌توانند از مزایای کار در مکان‌های جدید و مواجهه با ایده‌های تازه بهره‌مند شوند. همین امر درباره نقاشان، هنرمندان و هر فردی در حوزه‌های خلاق نیز صادق است.»
تأثیر مکان بر تفکر خلاق
واینبرگ به نکته‌ای دیگر نیز اشاره می‌کند: صرف بودن در محیطی جدید، حتی بدون دیدار افراد جدید، می‌تواند طرز فکر را تغییر دهد.
«رفتن به محیطی کاملاً متفاوت، به خودی خود می‌تواند باعث شود افراد خلاق، زاویه دیدی نو بیابند و ایده‌هایی متفاوت تولید کنند.»
جمع‌بندی: خلاقیت در حرکت شکل می‌گیرد
مطالعه منتشرشده در International Economic Review نشان داد که تحرک جغرافیایی می‌تواند عاملی تعیین‌کننده در شکل‌گیری نوآوری باشد. چه یک پژوهشگر علمی باشید، چه یک نویسنده، نقاش یا کارآفرین، ترک کردن فضای همیشگی می‌تواند جرقه‌ای برای جهش ذهنی شما باشد. در دنیایی که نوآوری، ارزشی حیاتی دارد، شاید ساده‌ترین راه برای پیشرفت، فقط یک بلیت سفر باشد.
