از طبیعت برای طبیعت؛ نگاهی به بسته‌بندی‌های زیستی و آینده‌ای سبز و پایدار

اگر بسته‌بندی‌ها سازگار با طبیعت شوند، دیگر زباله نخواهیم داشت. این ایده‌ای بود که روزی بلندپروازانه به نظر می‌رسید، اما حالا با تولید بسته‌بندی‌های زیستی (Bio-based Packaging) تا حدودی به واقعیت تبدیل شده است. بسته‌بندی‌هایی که از منابع طبیعی تجدیدپذیر و قابل‌جایگزین تولید می‌شوند و آینده‌ای پایدارتر را برای صنعت و محیط زیست رقم می‌زنند.

این نوع از بسته‌بندی‌ها با اقتصاد چرخشی و پایدار سازگار بوده و بسیاری از آن‌ها پس از استفاده تجزیه شده و بدون آسیب به طبیعت باز می‌گردند. مزیت دیگر بسته‌بندی‌های زیستی نسبت به پلاستیک‌های سنتی (که بخش قابل‌توجهی از منابع نفتی را به خود اختصاص می‌دهند) این است که ردپای کربنی کمتری دارند. به این معنا که بعد از مصرف، همان مقدار کربن جذب‌شده طی رشد گیاهان، هنگام تجزیه این پلاستیک‌ها آزاد می‌شود. در حالی که پلاستیک‌های فسیلی، کربنی را به جو اضافه می‌کند که میلیون‌ها سال در لایه‌های زمین ذخیره شده بود و پیش از آن در طبیعت وجود نداشت؛ و حالا با ورود به جو، به بحران تغییرات اقلیمی دامن می‌زند.

بسته‌بندی‌های زیستی در بسیاری از موارد فاقد ترکیبات شیمیایی مضر هستند و به همین دلیل، در صنایع غذایی که بسته‌بندی محصول، مستقیما با مواد خوراکی در تماس است، گزینه‌ای ایمن‌تر برای سلامت انسان به شمار می‌رود.

البته با وجود این مزایا، تولید این نوع بسته‌بندی‌ها با چالش‌هایی مواجه‌ بوده که مانع از گسترش آن‌ها می‌شود. هزینه تولید بالاتر نسبت به پلاستیک‌های فسیلی، نبود زیرساخت‌های مناسب برای کمپوست‌سازی (تبدیل پسماندهای گیاهی و غذایی به خاکی غنی و طبیعی)، و نبود استانداردهای مشخص برای تجزیه‌پذیری از جمله آن‌هاست. اما شرکت‌ها و محققان این حوزه با انجام آزمون‌های متنوع در تلاش برای رفع این موانع هستند.

نمونه‌هایی از این تلاش‌ها را می‌توان در بسته‌بندی جدید پنیرهای نستله مشاهده کرد. نستله به ‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مواد غذایی و آشامیدنی جهان؛ در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در زمینه تحقیق و توسعه بسته‌بندی‌های پایدار انجام داده است. این شرکت به تازگی، با همکاری آژانس Ogilvy Colombia، بسته‌بندی نوآورانه‌ای را برای پنیرهای برند ¡Qué Rico! در پاناما معرفی کرده که از آب پنیر (ضایعات جانبی فرآیند پنیرسازی)، ساخته شده است. این بسته‌بندی زیست‌تخریب‌پذیر با نام پلی‌هیدروکسی‌آلکانوئات (PHA) علاوه بر حفظ تازگی و سلامت محصول، ظرف کمتر از یک سال به طور طبیعی در محیط تجزیه می‌شود. این ابتکار بخشی از تعهد نستله به کاهش استفاده از پلاستیک‌های مبتنی بر سوخت‌های فسیلی و حرکت به سمت بسته‌بندی‌های پایدار است.

جالب است بدانید که سالانه حدود 8 میلیون تن پلاستیک وارد اقیانوس‌ها می‌شود که معادل تخلیه یک کامیون زباله در هر دقیقه است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال 2050 حجم پلاستیک‌های اقیانوس‌ها از مجموع وزن تمام آبزیان بیشتر خواهد شد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند بخش قابل‌توجهی (نزدیک به 31 درصد) از زباله‌های پلاستیکی در اقیانوس‌ها ناشی از بسته‌بندی‌های غذایی و نوشیدنی است. نستله به عنوان برند پیشروی صنعت غذای جهان، متعهد است با توسعه راه‌حل‌های نوآورانه در حوزه بسته‌بندی پایدار و حذف زباله‌های غیرضروری، به ساخت آینده‌ای بدون زباله‌های ناشی از بسته‌بندی کمک کند.

این شرکت در کشورهای مختلف، از جمله برزیل، کلمبیا، مالزی و اندونزی، نی‌های پلاستیکی را با نی‌های کاغذی قابل بازیافت جایگزین کرده است. این اقدام باعث حذف حدود 70 میلیون نی پلاستیکی تنها در مدت یک سال در این کشورها شده است. همچنین، از سال 2019 نستله موفق شده بیش از 1700 تن پلاستیک را از زنجیره تامین خود حذف کند. نستله متعهد است که تا پایان سال جاری میلادی، 100 درصد از بسته‌بندی‌های خود را قابل بازیافت یا قابل استفاده مجدد کند و مصرف پلاستیک‌های اولیه را تا یک‌سوم کاهش دهد. این اقدامات نشان‌دهنده تعهد جدی نستله به کاهش تاثیرات زیست‌محیطی و پیشبرد مسیر پایداری است که در ادامه روند توسعه بسته‌بندی‌های پایدار این شرکت قرار دارد.

نستله با تدوین یک استراتژی تحقیق و توسعه منسجم، از سال 2021 تا 2024 ده‌ها نوآوری در زمینه بسته‌بندی‌های پایدار ارائه داده است. تمرکز این نوآوری‌ها روی طراحی بسته‌بندی‌هایی است که علاوه بر ویژگی تجزیه‌پذیری، قابلیت بازیافت، استفاده مجدد و کاهش اثرات کربنی را نیز داشته باشد. این شرکت جدای از بهبود مواد بسته‌بندی، در جهت تقویت فرهنگ بازیافت و تغییر رفتار مصرف‌کنندگان و شرکایش تلاش می‌کند تا آلودگی زمین و دریاها را کاهش دهد و آینده‌ای پایدارتر بسازد.

در نهایت، حرکت به سمت تولید بیشتر بسته‌بندی‌های زیستی نه تنها یک ضرورت زیست‌محیطی، بلکه فرصتی استراتژیک برای صنعت بسته‌بندی به شمار می‌آید تا با حفظ سلامت کره زمین، جایگاهی رقابتی در بازار جهانی پیدا کنند.