تغییر در نوع و میزان چربی مصرفی، از ساده‌ترین و در عین حال موثرترین راهکارها برای ارتقای سلامت فردی و پیشگیری از بیماری‌های مزمن به شمار می‌رود. طبق گزارش سازمان‌های معتبر جهانی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، حدود ۱۵ تا ۳۰ درصد از انرژی روزانه باید از چربی‌ها تامین شود، اما سهم چربی‌های اشباع‌شده نباید از ۱۰ درصد و چربی‌های ترانس از ۱ درصد فراتر رود.
چربی‌ها با وجود نقش حیاتی در بدن، در صورت مصرف نامتعادل می‌توانند زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی-عروقی، چاقی، دیابت نوع دو و اختلالات متابولیک شوند. چربی‌های اشباع‌شده که بیشتر در محصولات حیوانی مانند کره، خامه و گوشت قرمز یافت می‌شود، در دمای اتاق حالت جامد دارند و می‌توانند با افزایش کلسترول بد (LDL) خطر انسداد عروق را بالا ببرند. در مقابل، چربی‌های غیراشباع مانند امگا ۳ و امگا ۶ که در منابعی نظیر ماهی، دانه‌ها و مغزها وجود دارد، به بهبود سلامت قلب، مغز و سیستم عصبی کمک می‌کنند.
چربی‌های ترانس، نوعی از چربی‌های غیراشباع هستند که به صورت طبیعی در مقادیر کم در محصولات حیوانی یافت می‌شوند، اما شکل صنعتی آن‌ها (که در روغن‌های نیمه‌هیدروژنه جامد ایجاد می‌شود) خطرات جدی‌تری برای سلامت دارد. این چربی‌ها که برای افزایش ماندگاری و بهبود بافت مواد غذایی به کار می‌روند، در بسیاری از محصولات فرآوری‌شده مانند شیرینی‌ها، غذاهای سرخ‌شده، تنقلات و غذاهای آماده وجود دارند و مصرف طولانی‌مدت آن‌ها با افزایش خطر سکته قلبی، نارسایی کلیوی، بیماری کبد چرب و برخی سرطان‌ها همراه است.
تجربه شرکت‌های غذایی در کاهش چربی‌های مضر
در سال‌های اخیر، برخی از تولیدکنندگان بزرگ مواد غذایی اقدام به بازنگری در فرمولاسیون محصولات خود کرده‌اند. به‌عنوان نمونه، شرکت نستله از سال ۱۹۹۹، هم‌راستا با شواهد علمی و سیاست‌های بهداشتی جهانی، فرآیند حذف تدریجی اسیدهای چرب ترانس ناشی از روغن‌های نیمه‌هیدروژنه را آغاز کرده و تا سال ۲۰۱۸ اعلام کرده است که بیش از ۹۹ درصد از سبد جهانی محصولاتش از این نوع چربی پاکسازی شده‌اند. همزمان، این شرکت از سال ۲۰۰۹ سیاست کاهش چربی‌های اشباع‌شده را نیز در دستور کار قرار داد. این روند تا سال ۲۰۲۰ منجر به کاهش میانگین ۱۰ درصدی چربی‌های اشباع‌شده در محصولات منتخب شد.
در کنار اصلاح فرمولاسیون محصولات، نستله با پیوستن به ابتکارات بین‌المللی نظیر «ائتلاف جهانی صنایع غذایی و نوشیدنی (IFBA) » و پشتیبانی از برنامه «REPLACE» سازمان بهداشت جهانی نیز توانسته نقش فعالی در حذف چربی‌های ترانس در سطوح جهانی ایفا کند. این مشارکت‌ها نه‌تنها بر بهبود ترکیب محصولات خود شرکت تمرکز دارند، بلکه تلاش می‌کنند با تأثیرگذاری بر سیاست‌گذاری‌های ملی و منطقه‌ای، مسیر حذف کامل اسیدهای چرب ترانس صنعتی را در زنجیره تأمین صنایع غذایی هموار سازند.
راهکارهایی برای مصرف‌کنندگان
برای کاهش چربی‌های مضر در رژیم غذایی روزانه، کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند مصرف محصولات پرچرب محدود شده و جای خود را به گزینه‌های کم‌چرب یا بدون چربی دهند. بررسی برچسب تغذیه‌ای محصولات، انتخاب روغن‌های گیاهی مایع به‌جای چربی‌های جامد، و گنجاندن منابع چربی‌های مفید مانند گردو، بادام، زیتون و ماهی، از جمله اقداماتی است که می‌تواند در ارتقای کیفیت رژیم غذایی موثر باشد.
علاوه بر انتخاب نوع مواد اولیه، روش پخت نیز در میزان چربی نهایی غذا تاثیر دارد. استفاده از روش‌هایی مانند بخارپز کردن، آب‌پز کردن و گریل به‌جای سرخ‌کردن، می‌تواند میزان چربی‌های ناسالم را کاهش دهد. همچنین آگاهی از نوع روغن استفاده‌شده در رستوران‌ها و فست‌فودها، گامی مهم در انتخاب آگاهانه محسوب می‌شود.
در نهایت، کاهش مصرف چربی‌های مضر نیازمند تغییرات تدریجی اما پایدار در سبک زندگی و الگوی تغذیه است. اتخاذ رویکردی مبتنی بر آگاهی، می‌تواند همزمان با حفظ تنوع غذایی، نقش موثری در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر ایفا کند.
