کشورهای عضو اتحادیه اروپا پس از مدت‌ها انتظار، سرانجام درباره اصلاحات گسترده در زمینه حقوق مسافران هوایی به توافق رسیدند. با وجود مخالفت‌های برخی کشورها، از جمله آلمان، پرتغال، اسلوونی و اسپانیا، پیشنهاد مربوط به قانونی کردن هزینه‌گذاری برای بار دستی کابین نیز تصویب شد.
تایید قوانین جدید در نشست بروکسل
روز پنج‌شنبه، وزرای حمل‌ونقل اتحادیه اروپا در بروکسل گرد هم آمدند و مجموعه‌ای از قوانین جدید در مورد حقوق مسافران هوایی را تصویب کردند که شامل امکان دریافت هزینه برای بار دستی نیز می‌شود. طبق گزارش یورونیوز، بر اساس این مقررات جدید، هر مسافر حق دارد یک کیف دستی که زیر صندلی جا بگیرد را به‌صورت رایگان حمل کند. اما سایر کیف‌های دستی کابین که نیاز به قرار گرفتن در بالای سر دارند، ممکن است شامل هزینه شوند.
جزئیات اصلاحات: از تاخیر پرواز تا چمدان‌های دستی
الزام شرکت‌های هواپیمایی به جبران تأخیر و لغو پرواز
بر اساس قوانین جدید، در صورت لغو یا تأخیر پرواز، شرکت‌های هواپیمایی موظف هستند مسافران را در سریع‌ترین زمان ممکن به وسیله یک پرواز دیگر به مقصد برسانند. در صورت لزوم، این انتقال می‌تواند از طریق خطوط هوایی دیگر یا حتی با استفاده از وسایل نقلیه جایگزین انجام شود.
در صورت عدم انتقال ظرف سه ساعت:
مسافران مجاز خواهند بود با استفاده از وسایل حمل‌ونقل دیگر خود را به مقصد برسانند و تا سقف ۴۰۰٪ از مبلغ بلیت اولیه، تقاضای بازپرداخت کنند.
شرایط جدید پرداخت غرامت
برای پروازهای داخلی و کوتاه‌برد (زیر ۳۵۰۰ کیلومتر):
- در صورت تأخیر بیش از ۴ ساعت: غرامت ۳۰۰ یورویی
برای پروازهای طولانی‌برد (بیش از ۳۵۰۰ کیلومتر):
- در صورت تأخیر بیش از ۶ ساعت: غرامت ۵۰۰ یورویی
قوانین سختگیرانه‌تر درباره «شرایط فوق‌العاده»
شرکت‌های هواپیمایی از این پس تنها در صورتی می‌توانند به شرایط فوق‌العاده استناد کنند که بتوانند ثابت کنند تمام اقدامات ممکن برای جلوگیری از تأخیر را انجام داده‌اند.
در صورت تأخیر:
- باید غذا، نوشیدنی و محل اقامت برای مسافران تأمین شود
- در غیر این صورت، مسافران می‌توانند هزینه‌ها را از جیب خود پرداخت کرده و سپس از شرکت هواپیمایی بازپرداخت درخواست کنند
افزایش شفافیت و اطلاع‌رسانی به مسافران
برای اجرای بهتر حقوق مسافران، تعهدات اطلاع‌رسانی نیز تقویت شده است:
- شرکت‌های هواپیمایی باید از زمان خرید بلیت، اطلاعات لازم را به‌طور شفاف در اختیار مسافران قرار دهند
- در فرآیند رسیدگی به شکایت‌ها، باید عملکرد شفاف و پاسخ‌گویی داشته باشند
محدودیت زمانی برای شکایت:
- مهلت ثبت شکایت: ۶ ماه
- شرکت هواپیمایی موظف است ظرف ۱۴ روز پاسخ دهد
واکنش‌ها و انتقادات به قوانین جدید
واکنش وزیر لهستان: اصلاحی که ۱۲ سال منتظرش بودیم
داریوش کلیمچاک، وزیر زیرساخت لهستان که ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد، پس از تصویب این قوانین اعلام کرد:
«موضعی که امروز تصویب شد، پاسخ به خواسته مسافران و شرکت‌های هواپیمایی برای قوانین شفاف‌تر و به‌روزتر است.»
انتقاد تند از سوی سازمان‌های مصرف‌کننده
با وجود برخی بهبودها در زمینه اطلاع‌رسانی و رسیدگی به شکایات، سازمان اروپایی مصرف‌کنندگان (BEUC) از تصویب این قوانین به‌شدت انتقاد کرد. آگوستین رینا، مدیر کل این سازمان گفت:
«اگرچه روی کاغذ برخی حقوق تقویت شده‌اند، اما بسیاری از حقوق پایه‌ای کاهش یافته‌اند. برای نمونه، با تغییر سطوح جدید غرامت، بسیاری از مسافران دیگر بابت تأخیرهای ۲ تا ۴ ساعته غرامتی دریافت نخواهند کرد.»
اعتراض به قانونی شدن دریافت هزینه برای بار دستی
سازمان BEUC درباره مسئله بار دستی نیز هشدار داده و افزود:
«در ماه مه گذشته، سازمان‌های مصرف‌کننده به کمیسیون اروپا شکایت کردند که دریافت هزینه برای بار دستی با قوانین اتحادیه اروپا و احکام دادگاه عدلیه اروپا در تضاد است. حمل بار دستی یکی از عناصر بنیادین در حمل‌ونقل هوایی است. اما متن تصویب‌شده در شورا، دریافت هزینه برای چمدان‌های دستی با اندازه معقول را قانونی می‌سازد.»
وضعیت در آمریکا چگونه است؟
افزایش چشمگیر درآمد شرکت‌های هواپیمایی از بارها
طبق گزارشی از بی‌بی‌سی که دیروز منتشر شد، فقط شرکت‌های هواپیمایی آمریکا در سال ۲۰۲۳ از محل هزینه بارهای check-in حدود ۷ میلیارد دلار درآمد کسب کرده‌اند. این رقم در سال ۲۰۲۴ به ۷.۲۷ میلیارد دلار رسیده، که نسبت به درآمد ۵.۷۶ میلیارد دلاری سال ۲۰۱۹، رشد چشمگیری نشان می‌دهد.
شرکت‌هایی که بیشترین درآمد را از هزینه‌های اضافی داشته‌اند:
American Airlines
- نخستین شرکت هواپیمایی در آمریکا که در سال ۲۰۰۸ برای بار check-in هزینه وضع کرد (۱۵ دلار)
- از پیشگامان سیاست‌گذاری در این حوزه
Southwest Airlines
- زمانی به خاطر حمل رایگان بار مشهور بود
- اکنون برای بارهای check-in در پروازهای داخلی هزینه دریافت می‌کند، که موجب نارضایتی مسافران شده
Air Canada
- یکی از آخرین شرکت‌هایی که دریافت هزینه برای بارهای check-in را آغاز کرد
- این اقدام موجب شد مسافران به سمت بار دستی روی بیاورند
Ryanair
- یکی از اولین شرکت‌های اروپایی که بار دستی را مشمول هزینه کرد
- تنها کیف‌های کوچکی که زیر صندلی جا می‌گیرند را به‌صورت رایگان می‌پذیرد
- برای قرار دادن چمدان در بالای سر، حداقل ۶ پوند (حدود ۲۳۰ لیر) دریافت می‌کند
