در یک کشف حیرت‌انگیز، تیمی از محققان دانشگاه‌های آکسفورد و بیرمنگام، منطقه وسیعی از کف یک معدن را کشف کردند که مملو از صدها ردپای مختلف دایناسورها است و مجموعه‌ای از مسیرهای عظیم را شکل داده است.
این ردپاها که در معدن دویارس فارم در آکسفوردشایر واقع شده‌اند، به دوره ژوراسیک میانه، حدود ۱۶۶ میلیون سال پیش بازمی‌گردند.
به گفته دانشمندان، این مسیرها بخشی از یک «بزرگراه دایناسورها» هستند و شامل ردپای شکارچی ۹ متری مگالوسوروس و همچنین دایناسورهای گیاه‌خوار هستند که اندازه‌ای دو برابر این شکارچی داشته‌اند.
مسیرهای گسترده در بزرگراه دایناسورها
حفاری‌ها پنج مسیر اصلی را آشکار کردند که نشان‌دهنده ردپاهای اضافی در اطراف این منطقه است. یکی از مسیرها بیش از ۱۵۰ متر امتداد دارد. چهار مسیر به دایناسورهای عظیم‌الجثه گردن‌دراز، احتمالاً از گونه ستیو‌سوروس، تعلق دارند که طول آنها به ۱۸ متر می‌رسیده است.
مسیر پنجم مربوط به دایناسور گوشت‌خوار مگالوسوروس بود که از روی ردپاهای بزرگ سه‌انگشتی‌اش شناسایی شد. در بخشی از منطقه، ردپای دایناسورهای گردن‌دراز با مسیرهای مگالوسوروس تداخل دارند و این احتمال را مطرح می‌کنند که این دایناسورها در این محیط ماقبل‌تاریخی با یکدیگر برخورد کرده‌اند.
اما نیکولز، دیرینه‌شناس مهره‌داران در موزه تاریخ طبیعی دانشگاه آکسفورد (OUMNH)، می‌گوید: «دانشمندان بیش از هر دایناسور دیگری روی زمین، مگالوسوروس را می‌شناسند و مطالعه کرده‌اند، اما این کشفیات اخیر نشان می‌دهد که هنوز شواهد جدیدی درباره این حیوانات وجود دارد که منتظر کشف شدن هستند.»
کشف به لطف مشاهده دقیق
این ردپاها در زیر گل‌ولای پنهان شده بودند تا اینکه یک کارگر معدن به نام گری جانسون، هنگام پاکسازی خاک رس و نمایان کردن کف معدن، متوجه «برآمدگی‌های غیرعادی» شد. در این مرحله، کارشناسان برای بررسی دقیق‌تر به محل فراخوانده شدند.
با حمایت مدیر معدن، مارک استانوای، و کارکنان او، تیم بزرگی از پژوهشگران دانشگاه‌های آکسفورد و بیرمنگام در ژوئن ۲۰۲۴ طی یک هفته حدود ۲۰۰ ردپا را به‌دقت آشکار کردند.
آنها از عکاسی هوایی با پهپاد برای ساخت مدل‌های سه‌بعدی بسیار دقیق استفاده کردند تا این ردپاها برای تحقیقات علمی آینده مستند شوند.
ارتباط با کشفیات قبلی
این مسیرهای جدید به کشفیاتی در همین منطقه در سال ۱۹۹۷ متصل می‌شوند. استخراج سنگ‌آهک در آن زمان بیش از ۴۰ مجموعه ردپا را آشکار کرده بود که برخی از آنها تا ۱۸۰ متر امتداد داشتند.
کشفیات قبلی اطلاعات حیاتی درباره انواع دایناسورهایی که در دوران ژوراسیک میانه در بریتانیا می‌زیستند ارائه دادند و این مکان را به‌عنوان «سایت ویژه علمی» معرفی کردند.
با این حال، فناوری آن زمان امکان مستندسازی گسترده دیجیتال یا با استفاده از پهپاد را فراهم نمی‌کرد. تکنیک‌های مدرن، ثبت دقیق‌تر ردپاها را امکان‌پذیر کرده و درک عمیق‌تری از زیست‌شناسی و رفتار دایناسورها ارائه می‌دهد.
پنجره‌ای به محیط‌های باستانی
کیرستی ادگار، میکروپالئونتولوژیست در دانشگاه بیرمنگام، می‌گوید: «این ردپاها پنجره‌ای فوق‌العاده به زندگی دایناسورها ارائه می‌دهند و جزئیاتی درباره حرکات، تعاملات و محیط گرمسیری آنها فاش می‌کنند.»
بیش از ۲۰ هزار تصویر از این ردپاها گرفته شده است که منبعی ارزشمند برای مطالعات آینده محسوب می‌شود. دانشمندان امیدوارند این آرشیو به بازسازی جزئیاتی مانند نحوه حرکت دایناسورها، سرعت احتمالی آنها و اینکه آیا و چگونه با یکدیگر تعامل داشته‌اند، کمک کند.
علاوه بر ردپاها، زمینه زمین‌شناسی غنی این منطقه می‌تواند بینشی درباره محیط باستانی آن ارائه دهد؛ یک تالاب گلی که این موجودات میلیون‌ها سال پیش از آن عبور می‌کردند.
دانکن مورداک، زمین‌شناس موزه تاریخ طبیعی آکسفورد، می‌گوید: «حفظ‌شدگی ردپاها آن‌قدر دقیق است که می‌توانیم ببینیم گل‌ولای چگونه با فرو رفتن و بیرون آمدن پای دایناسورها تغییر شکل داده است. همراه با سایر فسیل‌ها مانند نقب‌ها، صدف‌ها و گیاهان، می‌توانیم محیط تالاب گلی که دایناسورها از آن عبور می‌کردند را زنده کنیم.»
مشاهده فسیل‌ها از بزرگراه دایناسورها
برنامه «حفاری برای بریتانیا» شبکه بی‌بی‌سی این حفاری را به‌عنوان بخشی از سری جدیدی پوشش داده است که قرار است از ۷ ژانویه در iPlayer و ۸ ژانویه ۲۰۲۵ در BBC2 پخش شود. این برنامه به میزبانی پروفسور آلیس رابرتز، به اهمیت مسیرهای کشف‌شده و تأثیر آنها بر تحقیقات مدرن دایناسورها می‌پردازد.
این کشف همچنین در نمایشگاه «شکافتن زمین» در موزه تاریخ طبیعی دانشگاه آکسفورد به نمایش در خواهد آمد و نقاط عطف مهم در دانش ما درباره تاریخ زمین و حیات را نشان می‌دهد.
بازدیدکنندگان می‌توانند فسیل‌های اصلی مگالوسوروس را همراه با تصاویر و ویدئوهای سایت مشاهده کرده و درباره ابزارها و تکنیک‌های پیشرفته دیرینه‌شناسی اطلاعات کسب کنند.
این مسیرهای گسترده در آکسفوردشایر نه تنها درک ما از دوره ژوراسیک میانه را عمیق‌تر می‌کنند، بلکه قدرت فناوری مدرن در تحول و غنابخشی به درک ما از گذشته دور را نشان می‌دهند.
