گروهی از محققان به رهبری دانشگاه کوردوبا (UCO) به‌تازگی یک مطالعه جامع را برای تجزیه و تحلیل الگوهای شکوفه‌دهی درختان بلوط از جنس Quercus در اندلس و پیامدهای آن برای فصل آلرژی، به‌ویژه باتوجه‌به تغییرات آب‌وهوایی، انجام داده‌اند.
این تحقیق که توسط گروه گیاه‌شناسی کاربردی و سیستماتیک انجام شده، بر تأثیر گرمایش جهانی بر زمان گلدهی و تولید گرده گونه‌های مختلف بلوط، با استفاده از داده‌های مربوط به غلظت گرده جمع‌آوری‌شده در سراسر پایتخت‌های اندلس تمرکز دارد.
پورا آلکازار، گیاه‌شناس در UCO و همکار نویسنده این مقاله می‌گوید: «ما Quercus را انتخاب کردیم؛ زیرا این‌گونه، نماینده‌ترین درخت در محیط طبیعی اندلس است و درختی با گرده‌افشانی بادی به شمار می‌رود (گرده توسط باد منتقل می‌شود) که در مناطقی با غلظت بسیار بالای گرده در جو یافت می‌شود، بنابراین نشانگر زیستی خوبی برای مطالعه تأثیر تغییرات آب‌وهوایی بر شکوفه‌دهی است.»
بلوط‌ها و فصل‌های شدیدتر آلرژی
یافته‌ها نشان‌دهنده تغییر به سمت فصل گرده طولانی‌تر و شدیدتر برای گونه‌های Quercus از جمله بلوط دائمی، بلوط چوب‌پنبه‌ای، بلوط معمولی، بلوط پرتغالی و بلوط قرمز است.
آلکازار توضیح داد: «اساساً افزایش شکوفه‌دهی این‌گونه‌ها و شدت آن به دلیل وجود غلظت بالاتر گرده در اندلس است.» قابل‌توجه است که فصل شکوفه‌دهی برای گونه‌هایی مانند بلوط دائمی که به دما حساس‌تر هستند زودتر شروع می‌شود و در نتیجه منجر به طولانی‌تر شدن کلی فصل گرده می‌شود. بااین‌حال، تغییراتی نیز مشاهده شد، مانند در گرانادا، جایی که شروع زودتر از انتظار رخ نداد که احتمالاً به دلیل بارندگی پیش از بهار در طول دوره مطالعه بوده است.
عوامل آب‌وهوایی و فصل آلرژی
محققان این تغییرات را مستقیماً به عوامل آب‌وهوایی مانند افزایش دما و سطوح CO2 نسبت می‌دهند که نه‌تنها باعث شکوفه‌دهی زودتر می‌شود، بلکه شدت فصل‌های گرده را نیز افزایش می‌دهد. آلکازار گفت: «گیاهان برای فتوسنتز به CO2 نیاز دارند؛ اگر مقدار بیشتری در دسترس باشد، فعال‌تر می‌شوند.» او بر تأثیر دوگانه دما و CO2 بر رفتار گیاهان تأکید کرد.
درحالی‌که گرده بلوط به طور سنتی به‌عنوان یک آلرژن اصلی در نظر گرفته نمی‌شود، اما حضور فزاینده آن و طولانی‌شدن فصل آن می‌تواند تأثیر آن را بر افراد حساس افزایش دهد.
کارمن گالآن، استاد گیاه‌شناسی در UCO و نویسنده ارشد این مقاله، افزود: «اگر ما به طور فزاینده‌ای در معرض این گرده قرار بگیریم و سیستم ایمنی بدن ما حساس‌تر شود، همین اتفاق می‌تواند برای گونه‌های دیگر مانند سرو هم بیفتد که سال‌ها پیش گرده آن بی‌خطر بود و اکنون مشکل اصلی دررابطه‌با آلرژی زمستانی به شمار می‌رود.»
سنجش مدت‌زمان فصل گرده
داده‌های این مطالعه با استفاده از دستگاه‌های حجمی که نمونه‌های هوا را برای اندازه‌گیری غلظت روزانه گرده جمع‌آوری می‌کنند، به دست آمد. این روش برای اندازه‌گیری دقیق شروع و شدت فصل‌های گرده و برای اطمینان از قابل‌قیاس بودن یافته‌ها با سایر مطالعات بسیار مهم است.
در نهایت، این تحقیق که بخشی از پروژه CLIMAQUER است، بر ضرورت رویکردی استاندارد برای تعریف و محاسبه فصل‌های گرده برای اطمینان از سازگاری در سراسر مطالعات مختلف و درک بهتر چالش‌های در حال تحول ناشی از تغییرات آب‌وهوایی بر سلامت عمومی مرتبط با آلرژی‌های گرده تأکید می‌کند.
اطلاعات بیشتر در مورد درختان بلوط
بلوط‌ها گروهی متنوع از درختان و درختچه‌ها هستند که به دلیل استحکام، عمر طولانی و چوب سخت متمایزشان شناخته می‌شوند. آن‌ها عمدتاً در نیمکره شمالی یافت می‌شوند و در طیف وسیعی از زیستگاه‌ها از مناطق معتدل سرد تا مناطق گرمسیری در آمریکا، آسیا، اروپا و شمال آفریقا رشد می‌کنند. درختان بلوط از نظر اکولوژیکی اهمیت دارند و از طریق بلوط و برگ‌هایشان زیستگاه‌ها و منابع غذایی ضروری را برای گونه‌های مختلف حیات‌وحش فراهم می‌کنند.
انواع درختان بلوط
بلوط‌ها می‌توانند برگ‌ریز یا همیشه‌سبز باشند که به گونه و آب‌وهوای محیطشان بستگی دارد. بلوط‌های برگ‌ریز هر ساله برگ‌های خود را از دست می‌دهند، درحالی‌که بلوط‌های همیشه‌سبز شاخ‌وبرگ خود را در تمام طول سال حفظ می‌کنند که می‌تواند در خاک‌های کم‌حاصل یا آب‌وهوای خشک‌تر مزیت بقا باشد. برگ‌های درختان بلوط معمولاً لوب‌دار هستند و در بین گونه‌ها از نظر اندازه و شکل تنوع دارند که به شناسایی آسان آن‌ها کمک می‌کند.
چوب درختان بلوط
چوب درختان بلوط به دلیل چگالی و دوام بالایش بسیار ارزشمند است و آن را به انتخابی محبوب برای مبلمان، کف‌پوش و ساخت بشکه تبدیل می‌کند، به‌ویژه در صنایع شراب و ویسکی که بشکه‌های بلوط برای طعم‌دهی به نوشیدنی‌ها ارزشمند هستند. چوب بلوط به دلیل مقاومت در برابر حمله قارچی و حشرات نیز در ساخت‌وساز استفاده می‌شود.
نقش اکولوژیکی
از نظر اکولوژیکی، بلوط‌ها نقش مهمی در اکوسیستم‌های خود ایفا می‌کنند. بلوط‌هایشان منبع غذایی حیاتی برای بسیاری از حیوانات از جمله پرندگان، موش‌ها و پستانداران بزرگ‌تر مانند گوزن و خرس هستند. بلوط‌ها همچنین سیستم ریشه‌ای پیچیده‌ای را تشکیل می‌دهند که به تثبیت خاک، جلوگیری از فرسایش و ارتقای کیفیت آب در حوزه‌های آبخیز با فیلترکردن آب باران و کاهش روان‌آب کمک می‌کند.
این مطالعه در مجله Regional Environmental Change منتشر شده است.
