OpenAI اعلام کرد که برای حفظ منافع عمومی، ساختار خود را مجدداً به گونه‌ای بازطراحی کرده است که کنترل اصلی همچنان در دستان یک سازمان غیرانتفاعی باقی بماند. این تغییر ساختاری، به‌نوعی پاسخی به انتقادات جدی از جمله از سوی ایلان ماسک بود که مدعی شده بودند OpenAI از مسیر اولیه‌اش یعنی توسعه ایمن هوش مصنوعی منحرف شده و بیش از اندازه به سود مالی توجه می‌کند.
فشارها از سوی منتقدان و نهادهای دولتی
دخالت چهره‌های بانفوذ و نهادهای قضایی
اعلام این تغییرات در روز دوشنبه، نقطه عطفی در مسیر پرتنش OpenAI بود که از زمان موفقیت چشمگیر ChatGPT در اواخر سال ۲۰۲۲، همواره در مرکز توجه و مناقشه قرار داشته است. ایلان ماسک، یکی از بنیان‌گذاران OpenAI، که اکنون شرکتی رقیب در حوزه هوش مصنوعی دارد، این سازمان را به دلیل ساختار جدید سودمحورش به دادگاه کشاند.
اما تنها او نبود؛ دادستان‌های کل ایالت‌های کالیفرنیا (محل استقرار شرکت) و دلاویر (محل ثبت قانونی) نیز اعلام کردند که این بازسازی ساختاری را تحت نظر دارند. دفتر دادستان کل کالیفرنیا، راب بونتا، صراحتاً اعلام کرده که برنامه جدید OpenAI را در حال بررسی دارند.
نگرانی در میان کارشناسان و برندگان نوبل
در هفته‌های اخیر، مجموعه‌ای از دانشگاهیان، کارشناسان حقوقی، و حتی جفری هینتون ــ پژوهشگر برنده نوبل در زمینه هوش مصنوعی ــ نیز نگرانی‌های خود را نسبت به جهت‌گیری OpenAI به صورت عمومی بیان کرده‌اند.
سوال بنیادین: ایمنی یا رقابت؟
دغدغه اصلی جامعه هوش مصنوعی
بحث‌ها پیرامون ساختار و اولویت‌های OpenAI به یک پرسش بنیادین درباره آینده هوش مصنوعی بازمی‌گردد: آیا پژوهشگران باید در رقابتی برای توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی قدرتمندتر شرکت کنند؟ یا باید احتمال خطرات بالقوه برای بشریت را در اولویت قرار دهند؟
OpenAI با همین دغدغه‌ها در سال ۲۰۱۵ تأسیس شد.
از نیت اولیه تا ساختار تجاری
تشکیل OpenAI به عنوان سازمانی عام‌المنفعه
سم آلتمن، مدیرعامل فعلی OpenAI، در اواخر سال ۲۰۱۵ با همراهی چند تن از چهره‌های سیلیکون‌ولی، این شرکت را با هدف ایجاد سازمانی غیرانتفاعی برای توسعه مسئولانه هوش مصنوعی تأسیس کرد. اما در سال ۲۰۱۸، پس از درگیری قدرت میان آلتمن و ایلان ماسک که منجر به خروج ماسک شد، ساختار شرکت به سمت ترکیب با یک نهاد تجاری تغییر یافت تا بتوان سرمایه لازم برای توسعه فناوری‌ها را جذب کند.
کنترل همچنان در دست سازمان غیرانتفاعی باقی ماند
با وجود این تغییر، سازمان غیرانتفاعی همچنان کنترل خود را حفظ کرد، چرا که ساختار جدید نمی‌توانست به‌طور کامل پاسخگوی انتظارات رشد باشد. سال گذشته، تیم مدیریتی OpenAI به دنبال برنامه‌ای بود تا با واگذاری کنترل به سرمایه‌گذاران، شرکت را جذاب‌تر سازد.
واکنش قضایی ایلان ماسک و پیشنهاد خرید
طرح دعوی در دادگاه فدرال
هم‌زمان با این تلاش‌ها، ایلان ماسک علیه OpenAI، سم آلتمن و یکی دیگر از بنیان‌گذاران، گرگ بروکمن، در دادگاه فدرال طرح دعوی کرد و مدعی شد که این شرکت منافع تجاری را بر منافع عمومی مقدم دانسته است.
پیشنهاد خرید ۹۷ میلیارد دلاری
در ادامه، کنسرسیومی متشکل از ماسک و گروهی از سرمایه‌گذاران پیشنهاد خرید دارایی‌های سازمان غیرانتفاعی کنترل‌کننده OpenAI را با ارزشی بیش از ۹۷ میلیارد دلار ارائه دادند؛ پیشنهادی که توسط هیئت‌مدیره OpenAI رد شد.
بازگشت رسمی به ساختار غیرانتفاعی
اعلام رسمی کنار گذاشتن طرح انتقال کنترل
اکنون به نظر می‌رسد OpenAI به‌طور رسمی از برنامه واگذاری کنترل به سرمایه‌گذاران عقب‌نشینی کرده است. مشخص نیست که ساختار جدید و بازگشت به کنترل غیرانتفاعی، چه تأثیری بر دعوای قضایی ماسک خواهد داشت.
تعریف جدید از ساختار: سازمان با منافع عمومی
OpenAI اکنون در قالب یک «شرکت در خدمت منافع عمومی» فعالیت می‌کند؛ مفهومی که در آن هدف اجتماعی و خدمات عمومی در اولویت قرار دارد، درحالی‌که سرمایه‌گذاران همچنان می‌توانند سهمی در شرکت داشته باشند.
واکنش‌ها به ساختار جدید
آلتمن: از این تصمیم خوشحال هستم
در کنفرانس خبری اخیر، آلتمن گفت: «از اینکه تصمیم گرفتیم کنترل در دست سازمان غیرانتفاعی باقی بماند، بسیار خوشحالم.»
ادامه مذاکرات درباره سهم و هیئت‌مدیره
OpenAI اعلام کرده که مذاکرات در مورد سهم این سازمان در ساختار جدید ادامه دارد و همین سازمان هیئت‌مدیره جدید را تعیین خواهد کرد.
نظرات کارشناسی: کنترل، اما تا چه اندازه؟
خانم جیل آر. هورویتز، استاد حقوق دانشگاه نورث‌وسترن و متخصص در امور سازمان‌های غیرانتفاعی، گفت: «اینکه هیئت‌مدیره با نهادهای نظارتی همکاری کرده و سازمان غیرانتفاعی کنترل را حفظ می‌کند، امیدبخش است.» با این حال او اضافه کرد که «کنترل» دقیقاً به چه معناست، هنوز مشخص نشده است.
