محققان موسسه فناوری ماساچوست(MIT) ، در کمبریج، ترکیبی از 2 دارو را یافته‌اند که می‌تواند درد خارج شدن سنگ کلیه را تسکین دهد. آنها مطالعه خود را بر روی خوک‌ها انجام دادند.
هرکسی که قبلاً سنگ کلیه خود را دفع کرده است، می‌داند که این می‌تواند یک تجربه دردناک باشد. هر ساله بیش از نیم میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا این درد را تجربه می‌کنند و حدود 1 نفر از هر 10 نفر در برخی مواقع دچار سنگ کلیه می‌شوند.
سنگ کلیه معمولاً بدون مداخله پزشک از بدن خارج می شود، اما ممکن است یک روند آهسته و دردناک باشد.
با این حال، طبق تحقیقات جدیدی که در مهندسی زیست پزشکی انجام شده است، این روند آهسته و دردناک به زودی می‌تواند منسوخ شود.
تیم پشت این تحقیق، ترکیبی از دو دارو را پیدا کرده است که می‌تواند دیواره‌های مجرای ادرار خوک‌ها را شل کنند. به طور بالقوه، این داروها می‌توانند مانع از ایجاد درد شدید ناشی از خروج سنگ کلیه شوند.
مشکل سنگ کلیه
پروفسور مایکل سیما، نویسنده ارشد این مطالعه، بیان می‌کند: “ما فکر می‌کنیم که این روش می‌تواند به طور قابل توجهی بر سنگ کلیه – که هر ساله میلیون‌ها نفر با آن مقابله می‌کنند – تأثیر بگذارد.”
پروفسور سیما با گروه علوم و مهندسی مواد MIT برای تحقیقات جامع سرطان همکاری دارد.
این سنگ‌ها هنگامی شکل می‌گیرند که ادرار ما حاوی مواد جامد بسیار زیاد باشد و مایعات کافی برای شستن کریستال‌ها از کلیه نداشته باشد.
این کریستال‌ها با هم جمع می‌شوند و سنگ‌هایی را تشکیل می‌دهند که به طرز دردناکی به سمت مجرای باریک ادرار می‌روند و باعث گرفتگی و التهاب می‌شوند. بیشتر آنها طی چند هفته خارج می‌شوند، هر چند ناراحتی ناشی از آن می‌تواند مداوم و شدید باشد. گاهی اوقات این سنگ‌ها آنقدر بزرگ می‌شوند که نیاز به برداشتن آن از طریق جراحی می‌باشد.
از آنجا که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هنوز استفاده از داروهای خوراکی را برای بزرگتر کردن مجرای ادرار و کمک به عبور سنگ‌ها تصویب نکرده است، پزشکان معمولاً داروهای تسکین دهنده درد را تجویز می‌کنند. پیش از این، محققان دیگر، شل کننده‌های مجرای ادرار را آزمایش کرده بودند، اما مفید بودن این داروها کاملاً ثابت نشده است.
درباره مطالعه جدید
نویسنده اصلی این تحقیق، “کریستوفر لی”، دکترای علوم بهداشت و فناوری هاروارد است. وی انگیزه تحقیق جدید را چنین توصیف می‌کند:
“اگر توجه کنید که امروزه چگونه سنگ کلیه درمان می‌شود، از حدود 1980 تاکنون واقعاً تغییری نکرده است، و شواهد بسیار قابل توجهی وجود دارد که نشان می‌دهد داروهای تجویزی تا کنون خیلی خوب عمل نکرده‌اند.
-کریستوفر لی –
پروفسور سیما و دکتر برایان آیزنر – که متخصص ارولوژی است و در زمینه سنگ کلیه تخصص دارد – به یافتن یک روش کارآمد علاقه‌مند شدند. لی به زودی به تحقیق آنها پیوست.
آنها کار خود را با شناسایی 18 دارویی که پزشکان به طور معمول برای درمان مواردی مانند فشار خون بالا و گلوکوم (آب سیاه چشم که باعث کوری تدریجی می‌شود) استفاده می‌کنند، آغاز کردند .
از آنجا که آنها مشکوک بودند داروهایی که مستقیماً برای مجرای ادرار تجویز می‌شوند، می‌توانند مؤثرتر باشند، آنها سلول‌های مجرای ادراری انسانی را که در ظروف آزمایشگاهی رشد یافته است را در معرض این 18دارو قرار دادند تا بتوانند میزان شل کردن مجرای ادرار هر دارو را مشخص کنند.
با این حال، پروفسور سیما گزارش داد، “ما چندین دارو پیدا کردیم که بتوانند اثر مورد انتظار ما را داشته باشند، و در هر موردی، دریافتیم که غلظت مورد نیاز آنها برای اثر گذاری، اگر به صورت سیستماتیک مصرف شود، ممکن است مرز ایمن بودن را رد کند.”
اثربخشی بیشتر ترکیب 2 دارو
محققان، بیشتر نتایج خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند، و به دنبال ترکیبی از دو دارو هستند که بتواند در دوزهای پایین‌تر و مطمئن‌تر، موثر باشد. سرانجام، آنها دو دارو با عملکرد بالا یافتند که اگر با هم تجویز و مصرف شوند، می‌توانند نتایج مثبت دیگری نیز به همراه داشته باشند.
یکی از این داروها، نیفدیپین (nifedipine)، یک مسدود کننده کانال کلسیم است که پزشکان می‌توانند از آن برای درمان فشار خون بالا استفاده کنند. دیگری نیز یک مهارکننده Rho کیناس است که می‌تواند گلوکوم را درمان کند.
سپس این گروه دوزهای مختلفی از ترکیب این داروها را از طریق یک ابزار لوله‌ای به نام سیستوسکوپ به مجرای ادرار خوک‌ها وارد کردند.
محققان برای سنجش اثربخشی آنها در شل شدن بافت مجرای ادرار، تعداد دفعات و طول انقباضات یا گرفتگی‌های مربوط به عبور سنگ را ردیابی کردند.
آزمایش‌های بعدی در خوک‌ها، نشان داد که ترکیب این دو دارو تقریبا می‌تواند این انقباضات را از بین ببرد.
علاوه بر این، در آزمایش‌های بعدی هیچ اثری از این داروها در جریان خون پیدا نشد. بدین معنی که این داروها در مجاری ادرار باقی مانده و خطر عوارض جانبی سیستمیک را کاهش می‌دهد.
محققان امیدوارند که تحقیقات و توسعه بیشتری انجام گیرد و درنهایت منجر به آزمایشاتی در انسان‌ها شود.
