زنبور بمب‌زنی بی‌پناه که در حال حاضر با از دست دادن زیستگاه و تغییرات اقلیمی مبارزه می‌کند، با دشمنی دیگر نیز مواجه است که از زوایای مختلف به بدنش حمله می‌کند.
یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که یک آفت‌کش کشاورزی که به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود، فقط به یک روش به زنبورها آسیب نمی‌زند – بلکه با الگوهای مختلف و نگران‌کننده، بافت‌های بدن زنبورها را مختل می‌کند، همانند حمله‌ای چندجانبه به سلامت آنها.
تیم تحقیقاتی به رهبری پروفسور یانیک ورم از دانشگاه کوئین مری لندن، از تکنیک‌های مولکولی پیشرفته استفاده کرده‌اند تا نشان دهند که چگونه آفت‌کش نئونیکوتینوئید کلوتیانیدین بر بخش‌های مختلف بدن زنبورها تاثیر متفاوتی می‌گذارد.
یافته‌های آنها تصویری نگران‌کننده از اختلال گسترده در سراسر بدن این حشرات ترسیم می‌کند.
چگونه آفت‌کش‌ها به زنبورهای بمب‌زنی آسیب می‌زنند
با قرار دادن زنبورهای بمب‌زنی در معرض دوزهای واقع‌بینانه آفت‌کش کلوتیانیدین، محققان کشف کردند که قرارگیری در معرض آفت‌کش‌ها بر تمام بخش‌های بدن به طور یکسان تأثیر نمی‌گذارد.
مطالعه نشان داد که 82٪ از تغییرات فعالیت ژنی ناشی از آفت‌کش‌ها مختص بافت‌های خاص است. این ویژگی اختلالات مهمی را در مغز، پاها و لوله‌های مالفیگی مشابه کلیه ایجاد می‌کند.
پروفسور ورم گفت: “هر بافتی که بررسی کردیم به شدت تحت تاثیر آفت‌کش قرار گرفته بود. مشاهده تأثیرات قرارگیری در معرض آفت‌کش در سراسر بدن کمک می‌کند تا مشکلات چندجانبه‌ای که زنبورهای در معرض این آفت‌کش‌ها دارند، از کاهش حرکت تا کاهش توانایی یادگیری و تضعیف سیستم ایمنی، بهتر توضیح داده شود.”
آسیب‌های مشخص در بافت‌های مختلف
مطالعه دانشگاه کوئین مری لندن نشان داد که آفت‌کش‌های نئونیکوتینوئید مانند کلوتیانیدین به بافت‌های مختلف زنبورهای بمب‌زنی آسیب‌های مشخصی وارد می‌کنند که هر کدام برای بقای این حشرات حیاتی هستند.
در مغز، ژن‌های مرتبط با حمل و نقل یون‌ها – که برای یادگیری و حافظه ضروری هستند – مختل شدند، که ممکن است عملکردهای شناختی مورد نیاز برای جهت‌یابی و حل مشکلات را تحت تأثیر قرار دهد.
فمورهای عقب که برای حرکت حیاتی هستند، تغییراتی در ژن‌های خاص عضلات نشان دادند که ممکن است توانایی زنبورها را در جمع‌آوری غذا به طور مؤثر یا فرار از شکارچیان کاهش دهد.
علاوه بر این، لوله‌های مالفیگی که مشابه کلیه عمل می‌کنند، فعالیت ژن‌های سم‌زدایی را کاهش دادند. این کاهش، توانایی زنبورها را در پردازش و حذف سموم مختل می‌کند و سلامت آنها را بیشتر تهدید می‌کند.
این اختلالات مولکولی به ویژه نگران‌کننده هستند زیرا شبیه الگوهایی هستند که معمولاً با پیری و حتی سرطان در موجودات دیگر مرتبط هستند.
این نشان می‌دهد که قرارگیری در معرض آفت‌کش‌ها ممکن است تأثیرات بلندمدت شدید بر جمعیت گرده‌افشان‌ها بگذارد، تهدیدی برای توانایی آنها در بقای خود و انجام نقش‌های اکولوژیکی حیاتی آنها.
آزمایش‌های ایمنی آفت‌کش‌ها آسیب‌های خاص بافتی را نادیده می‌گیرند
آفت‌کش‌های نئونیکوتینوئید مانند کلوتیانیدین به طور گسترده‌ای در کشاورزی برای حفاظت از محصولات استفاده می‌شوند، اما تأثیرات آنها بر گونه‌های غیرهدف مانند گرده‌افشان‌ها اغلب دست کم گرفته می‌شود.
ارزیابی‌های ایمنی فعلی آفت‌کش‌ها معمولاً آسیب‌های خاص بافتی را در نظر نمی‌گیرند و به جای آن بر نتایج کلی تمرکز می‌کنند. این غفلت باعث می‌شود که آنها نتوانند تمام گستره تأثیرات زیرکشنده بر گرده‌افشان‌های حیاتی را درک کنند.
دکتر فدریکو لوپز-اوزوریو، نویسنده همکار مطالعه گفت: “یافته‌ها نشان می‌دهند که ارزیابی‌های ریسک آفت‌کش‌های سنتی، که اغلب آسیب‌های خاص بافتی را نادیده می‌گیرند، تأثیرات زیرکشنده بر گرده‌افشان‌ها را به طور کامل منعکس نمی‌کنند.”
حفاظت از زنبورها در برابر آفت‌کش‌ها
تحقیقات تأکید می‌کنند که نیاز فوری به بازنگری در نحوه آزمایش، تنظیم و استفاده از آفت‌کش‌ها وجود دارد. زنبورها نقش حیاتی در گرده‌افشانی محصولات و حفظ اکوسیستم‌ها دارند، اما تأثیرات چندبافتی آفت‌کش‌ها بقا و تنوع زیستی آنها را به خطر می‌اندازد.
دکتر آلیسیا ویتویکا، نویسنده اصلی مطالعه، گفت: “ما آفت‌کش‌ها را بدون درک کامل از تأثیرات آنها بر گرده‌افشان‌های حشرات مفید اعمال می‌کنیم.”
“یافته‌های ما نشان می‌دهند که هر بافت به شکلی آسیب دیده است که نقش حیاتی آن را تضعیف می‌کند، به همین دلیل تأثیرات آنها اینقدر ویرانگر و گسترده است. این تحقیق فراخوانی برای بازنگری در نحوه ارزیابی، تنظیم و اعمال آفت‌کش‌ها است تا نه تنها از گرده‌افشان‌ها بلکه از اکوسیستم‌هایی که به آنها وابسته‌اند، محافظت کنیم.”
کاهش تنوع زیستی: یک بحران رو به رشد
گرده‌افشان‌ها، مانند زنبورهای بمب‌زنی، نقش حیاتی در کشاورزی جهانی ایفا می‌کنند و تولید بسیاری از میوه‌ها، آجیل‌ها و سبزیجاتی را که بخش زیادی از رژیم غذایی انسان‌ها را تشکیل می‌دهند، امکان‌پذیر می‌سازند. کار آنها به عنوان گرده‌افشان برای تولید مثل گیاهانی که غذا برای انسان‌ها و حیوانات فراهم می‌کنند، ضروری است.
علاوه بر کشاورزی، زنبورهای بمب‌زنی برای حفظ تنوع زیستی و حمایت از اکوسیستم‌ها حیاتی هستند. آنها به گرده‌افشانی گیاهان وحشی کمک می‌کنند که به نوبه خود انواع مختلفی از گونه‌های حیوانی را حمایت کرده و تعادل زیستگاه‌های طبیعی را حفظ می‌کنند.
با این حال، کاهش روزافزون تنوع زیستی به یک نگرانی جهانی تبدیل شده است. دولت‌ها و شهروندان در تلاشند تا اهداف جاه‌طلبانه‌ای را برای معکوس کردن این کاهش‌ها و بازگرداندن اکوسیستم‌ها به سلامت تعیین کنند.
این تحقیق در مورد زنبورهای بمب‌زنی دلایل قانع‌کننده‌ای برای بازنگری در نحوه استفاده از آفت‌کش‌ها فراهم می‌آورد. سلامت گرده‌افشان‌ها – و اکوسیستم‌هایی که از آنها حمایت می‌کنند – به آن بستگی دارد.
این مطالعه در مجله Science of The Total Environment منتشر شده است.
