سگ‌ها همراهان وفادار ما هستند؛ کنار پایمان می‌خوابند، با دیدنمان دم تکان می‌دهند و شادی به زندگی‌مان می‌آورند. بیش از یک میلیارد سگ خانگی در سراسر جهان در خانه‌ها، پارک‌ها و محله‌ها با انسان‌ها زندگی می‌کنند. اما این حضور گسترده، بهایی پنهان برای حیات وحش و محیط زیست دارد.
مطالعه‌ای جدید از «پروفسور بیل بیتمن» و «دکتر لورن گیلسون» از دانشگاه کرتین، زوایای کمتر دیده‌شده‌ای از اثرات زیست‌محیطی سگ‌های خانگی را روشن کرده است. در حالی که گربه‌ها مدت‌هاست به عنوان تهدیدی برای تنوع زیستی شناخته شده‌اند، سگ‌ها تا حد زیادی از این نگاه موشکافانه در امان مانده‌اند — اما دیگر نه.
سگ‌های خانگی و غریزه آسیب به حیات وحش
سگ‌ها همچنان شکارچی هستند
با وجود قرن‌ها اهلی‌سازی، سگ‌ها همچنان غریزه شکار را از اجداد گرگ خود به ارث برده‌اند. این بدان معناست که آن‌ها ممکن است حیوانات دیگر را تعقیب، آزار یا حتی شکار کنند — حتی اگر قلاده داشته باشند.
پروفسور بیتمن می‌گوید:
«سگ‌ها نقش بسیار مهمی در زندگی انسان‌ها دارند؛ از همراهی گرفته تا کمک به حفاظت از طبیعت به عنوان سگ‌های جست‌وجوگر. اما اثرات آن‌ها بر طبیعت می‌تواند ویرانگر باشد.»
شواهد جهانی از حمله سگ‌ها به حیات وحش
در ایالت کوئینزلند استرالیا، ۹.۲٪ از پذیرش حیوانات وحشی در مراکز توانبخشی به دلیل حمله سگ‌ها بوده است؛ و از این میان، تقریباً سه‌چهارم جانوران جان باخته‌اند.
در تاسمانی، سگ‌های بدون قلاده باعث نابودی مکرر کلنی‌های پنگوئن کوچک شده‌اند. از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۲۰، ۹۱٪ از مرگ‌ومیر پنگوئن‌ها به حملات سگ‌ها نسبت داده شده است.
و این تنها محدود به استرالیا نیست — در آفریقای جنوبی، جزایر گالاپاگوس و سایر نقاط جهان، سگ‌های اهلی شده به پنگوئن‌ها، پرندگان ساحلی و گونه‌های آسیب‌پذیر دیگر حمله کرده‌اند.
پرهیز حیوانات وحشی از مناطق حضور سگ‌ها
حضور سگ کافی‌ست، حتی بدون تماس فیزیکی
حیوانات وحشی اغلب سگ‌ها را شکارچی می‌پندارند، حتی اگر سگ رفتاری تهاجمی نداشته باشد. تنها حضور یا بوی سگ می‌تواند الگوهای تغذیه، جابه‌جایی و زادآوری حیوانات وحشی را بر هم بزند.
پروفسور بیتمن اشاره می‌کند:
«تحقیقات در آمریکا نشان داده‌اند که گوزن‌ها، روباه‌ها و گربه‌های وحشی کمتر در مناطقی که سگ‌ها تردد دارند، دیده می‌شوند — حتی اگر سگ‌ها در لحظه حضور نداشته باشند.»
در استرالیا، تنها عبور یک سگ از ساحل می‌تواند باعث رها کردن لانه توسط پرندگان شود. جوجه‌های پرندهٔ اندمیک Fairy Tern توسط سگ‌های بدون قلاده پراکنده یا له شده‌اند.
در اسپانیا، حضور سگ‌ها موجب ترک لانه توسط «پلورهای کنتیش» شده است — واکنشی شدیدتر نسبت به حضور انسان تنها.
در شمال استرالیا، پرندگان مهاجر مانند گره‌ها و پلورها در زمستان نیاز به استراحت دارند. در صورت مزاحمت سگ‌ها، مصرف انرژی آن‌ها روزانه تا ۷.۵٪ افزایش می‌یابد — افزایشی که می‌تواند بین مرگ و زندگی تفاوت ایجاد کند.
بی‌توجهی صاحبان سگ به قوانین حفاظتی
اجرای قانون کافی نیست
ممکن است تصور شود که راه‌حل ساده است: استفاده از قلاده. اما مطالعات نشان می‌دهد که کمتر از یک‌چهارم صاحبان سگ‌ها در مناطق حساس به استفاده از قلاده پایبند هستند — حتی با وجود تابلوهای هشدار و قوانین سخت‌گیرانه.
پروفسور بیتمن می‌گوید:
«بسیاری از صاحبان سگ از آسیبی که سگ‌ها به طبیعت می‌زنند، آگاه نیستند — از مزاحمت برای حیات وحش گرفته تا آلوده‌سازی اکوسیستم‌ها.»
در برخی موارد، این نادیده‌گیری به خشونت تبدیل می‌شود. یک پژوهشگر در یک منطقه تالابی محافظت‌شده تهدید به خشونت شد؛ تنها چون از گردشگران خواسته بود سگ‌شان را وارد منطقه نکنند.
سگ‌ها تهدیدی برای سلامت اکوسیستم
فضولات سگ؛ آلودگی نامرئی
هر سگ به‌طور متوسط روزانه ۰.۲ کیلوگرم مدفوع و ۰.۴ لیتر ادرار تولید می‌کند. در طول عمر ۱۳ ساله، این مقدار به بیش از یک تُن زباله می‌رسد — که در صورت رها شدن در طبیعت، ترکیب خاک را تغییر داده، بیماری گسترش می‌دهد و منابع آب را آلوده می‌کند.
داروهای ضد انگل سگ‌ها مانند فلی‌ها و کنه‌کش‌ها نیز وارد رودخانه‌ها شده و به حیات آبزی آسیب می‌زنند. ادرار سگ در برخی مناطق به منبع اصلی نیتروژن در آب‌های طبیعی تبدیل شده است.
سگ‌ها همچنین می‌توانند انگل‌هایی مانند کرم‌های گرد و شلاقی را منتقل کنند. بیماری‌هایی مانند هاری و دیستمپر از سگ‌های خانگی به شیرها، کفتارها و سگ‌های وحشی منتقل شده و کاهش جمعیتی به همراه داشته‌اند.
تغذیه سگ‌ها و فشار بر منابع طبیعی
صنعت غذای سگ و ردپای کربنی
تغذیه روزانه بیش از یک میلیارد سگ نیازمند منابع عظیمی از آب، زمین و انرژی است.
بنا به مطالعات، ۱۳.۵٪ از ماهی‌های تغذیه طبیعی — که باید توسط سایر موجودات دریایی خورده شوند — اکنون وارد صنعت غذای حیوانات خانگی شده‌اند.
این صنعت تقریباً دو برابر مساحت کشور انگلستان زمین مصرف می‌کند و میزان گازهای گلخانه‌ای آن معادل یک کشور متوسط است.
با این حال، تنها ۱۲ تا ۱۶ درصد از صاحبان سگ حاضرند برای غذای پایدار هزینه بیشتری بپردازند.
نیاز به آگاهی و همکاری
هم‌زیستی با سگ‌ها، همراه با مسئولیت
سگ‌ها بخش جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌ها هستند — اما عادات اشتباه صاحبان، طبیعت را تهدید می‌کند. راه‌حل‌ها باید شامل آموزش، مدیریت بهتر فضولات، انتخاب غذای مسئولانه و اجرای سخت‌گیرانه‌تر قوانین قلاده باشد.
پروفسور بیتمن می‌گوید:
«ممنوعیت ورود سگ‌ها به مناطق حساس ضروری‌ست، اما کافی نیست. ما نیاز به همکاری میان صاحبان سگ، گروه‌های حفاظتی و سیاست‌گذاران داریم تا راهکارهایی ایجاد کنیم که بین نگهداری از سگ و حفاظت محیط‌زیست توازن برقرار شود.»
ما به حیوانات وحشی که نمی‌توانند همیشه فرار کنند، و به آینده مشترک‌مان، بدهکاریم که تعادلی مسئولانه بین انسان، سگ و طبیعت برقرار کنیم.
