آیا تاکنون شنیده‌اید که می‌گویند: «یک فیل هرگز فراموش نمی‌کند؟» متأسفانه، سال ۲۰۲۰ سالی است که فیل‌های آفریقایی با اندوه به یاد خواهند آورد.
این داستان، روایتی از مواجهه طبیعت با پیامدهای تغییرات اقلیمی است؛ نتیجه‌ی تعامل ویرانگر بین فیل‌ها و شکوفایی جلبک‌های سمی.
ردپای مرگبار تغییرات اقلیمی
در سال ۲۰۲۰، رویدادی هولناک در بوتسوانا، کشوری که یک‌سوم جمعیت فیل‌های آفریقا را در خود جای داده است، رخ داد. حدود ۳۵۰ فیل باشکوه این سرزمین به طرز غم‌انگیزی جان خود را از دست دادند و لاشه‌هایشان در سراسر دلتای اوکاوانگو پراکنده شد.
این مرگ‌ها عادی نبودند و نگرانی‌های جهانی را برانگیختند و تحقیقات گسترده‌ای را به دنبال داشتند.
مطالعه‌ای جدید به رهبری کالج کینگز لندن، توضیحی هشداردهنده ارائه می‌دهد. مرگ ۳۵۰ فیل در سال ۲۰۲۰ به دلیل حضور جلبک‌های سمی در گودال‌های آب رخ داده است؛ پدیده‌ای مرگبار که محصول تغییرات اقلیمی است.
معمای مرگ دسته‌جمعی فیل‌ها
کشف اولیه لاشه‌های فیل در بخش شمال شرقی دلتای اوکاوانگو در بوتسوانا نگرانی جهانی را برانگیخت.
با نبود شواهدی از شکار غیرقانونی، معمای مرگ ناگهانی این تعداد زیاد از فیل‌ها پیچیده‌تر شد. با افزایش تعداد تلفات به ۳۵۰، این نظریه مطرح شد که آیا شکوفایی جلبک‌های سمی در گودال‌های آب محل نوشیدن فیل‌ها می‌تواند عامل این فاجعه باشد؟
این مطالعه توسط «داویده لومئو»، دانشجوی دکتری در کالج کینگز لندن، و با همکاری آزمایشگاه دریایی پلیموث و موزه تاریخ طبیعی انجام شد.
لومئو توضیح داد:
«بوتسوانا میزبان یک‌سوم فیل‌های آفریقا است و این مرگ‌ومیر بی‌سابقه در بزرگ‌ترین جمعیت باقی‌مانده آن‌ها، نگرانی‌های فزاینده‌ای را در مورد تأثیر خشکسالی و تغییرات اقلیمی بر دلتا اوکاوانگو، یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های جهان، برجسته می‌کند.»
ارتباط جلبک‌های سمی با مرگ فیل‌ها
محققان با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای پیشرفته و تحلیل‌های مکانی، ارتباط میان حدود ۳۰۰۰ گودال آب و مکان‌های یافتن لاشه فیل‌ها را بررسی کردند.
تحلیل‌ها نشان داد که گودال‌های آبی نزدیک به لاشه‌ها، در سال ۲۰۲۰ افزایش چشمگیری در سطح جلبک و رخدادهای شکوفایی جلبکی را نسبت به سال‌های گذشته تجربه کرده‌اند.
لومئو اشاره کرد:
«ما ۲۰ گودال آب را شناسایی کردیم که در نزدیکی لاشه‌های تازه قرار داشتند و در سال ۲۰۲۰ نسبت به سه سال گذشته، افزایش شکوفایی جلبک را تجربه کردند. این گودال‌ها همچنین بالاترین میانگین زیست‌توده جلبکی را در دوره ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳ نشان دادند.»
هشدار نسبت به تغییرات اقلیمی
محققان رویدادهایی را که به این فاجعه منجر شد، شرح دادند. سال ۲۰۱۹ یکی از خشک‌ترین سال‌های چند دهه اخیر بود که به‌طور ناگهانی با سالی بسیار مرطوب در ۲۰۲۰ جایگزین شد.
این تغییر ناگهانی باعث شد تا حجم زیادی از رسوبات و مواد مغذی از زمین آزاد شده و شرایط ایده‌آلی برای رشد جلبک‌های سمی فراهم شود.
لومئو افزود:
«پیش‌بینی می‌شود که جنوب آفریقا تحت تأثیر تغییرات اقلیمی، خشک‌تر و گرم‌تر شود و در نتیجه، گودال‌های آب در این منطقه برای ماه‌های بیشتری از سال خشک بمانند.»
راه‌حل‌هایی برای پایش کیفیت آب
برای مقابله با تهدید رشد جلبک‌های سمی، راه‌حل‌های فناورانه نوینی در حال ظهور هستند که به نظارت جامع بر کیفیت آب کمک می‌کنند.
کاربردهای مشاهده زمین، مانند تصاویر ماهواره‌ای و تکنیک‌های سنجش از دور، این امکان را فراهم می‌کنند که منابع مختلف آلودگی به‌سرعت شناسایی و پایش شوند.
با استفاده از این ابزارهای پیشرفته، دانشمندان و مقامات می‌توانند بینش‌های ارزشمندی درباره کیفیت آب به دست آورده و اقدامات پیشگیرانه و مداخلات به‌موقع را انجام دهند.
ضرورت اقدام فوری
مقابله با تأثیرات زیست‌محیطی شکوفایی جلبک‌های سمی نیازمند همکاری میان پژوهشگران، مقامات محلی و جوامع است.
با به اشتراک‌گذاری دانش و استفاده از روش‌های پایدار، می‌توانیم از منابع آبی ارزشمند خود محافظت کنیم. با بهره‌گیری از تخصص علمی، فناوری و آگاهی عمومی، می‌توانیم آب پاکیزه را برای نسل‌های آینده تضمین کنیم.
فاجعه مرگ فیل‌های بوتسوانا، پیامدهای شدید زیست‌محیطی تکثیر جلبک‌های سمی را آشکار می‌کند.
این یافته‌ها بر ضرورت فوری نظارت جامع بر کیفیت آب در تمام منابع آبی تأکید دارد.
این مسئله هشداری است برای بوتسوانا و جهان که نشان می‌دهد باید با تغییرات اقلیمی و تأثیرات آن بر اکوسیستم‌ها مقابله کرد.
این مطالعه در مجله Science of The Total Environment منتشر شده است.
