اعتیاد به مواد مخدر از دیرباز چالش بشر بوده. بسیاری از انسان‌ها در طول عمر خویش برای اجتناب از آن چه به آنها می‌گذرد، به مصرف مواد روی می‌آوردند. این اجتناب نه فقط دردی را درمان نکرده بلکه هزاران درد به قلب‌ها روانه می‌کند. نبود صمیمت در روابط نزدیک خاصه در خانواده، نبود ظرفیت روانی برای تجربه کامل احساسات، و تمام مشکلات محیطی اعم از اقتصاد و سیاست و… افراد را به سمت مصرف مواد سوق می‌دهند. به نوعی می‌توان گفت اعتیاد پوششی ست برای درد‌های روانی عمیق که هنوز دیده و شنیده نشده اند.
علی رغم تصور عموم مردم، اعتیاد صرفا در حیطه مواد مخدر رخ نمی‌دهد؛ بلکه افراد می‌توانند در حیطه‌های دیگری همانند قمار، سکس، دزدی، خوردن و… نیز دچار اعتیاد شوند. هر اعتیادی وابستگی رفتاری، جسمی و روانی ایجاد خواهد کرد و می‌تواند زمینه ساز بروز اختلالات روانی هم چون افسردگی، اضطراب، پنیک و علائم سایکوز یا روان‌پریشی شود.
سایکوز ناشی از مواد یکی از اختلالاتی است که در پی سوءمصرف مواد و یا حتی ترک و عدم استفاده از آن رخ می‌دهد. در این اختلال فرد دوره‌هایی از روان‌پریشی را همراه با توهم و هذیان تجربه می‌کند. یکی از تفکرات غلط در رابطه با اعتیاد را می‌توان همین موضوع دانست که اگر کسی از مرحله‌ی ترک اعتیاد گذر کند و پاک شود، دیگر همه چیز تمام شده. خبر بد این است که برخی علائم سایکوتیک تازه بعد از ترک اعتیاد ظاهر شده و گریبان فرد را می‌گیرند. به همین خاطر لازم است که بعد از ترک اعتیاد هم با دکتر یا مشاور ترک اعتیاد آنلاین خود در ارتباط باشید تا از این مرحله هم به خوبی عبور کنید.
بنابراین مهم است که از ابعاد چندجانبه اعتیاد آگاهی یابیم و آن را موشکافانه بررسی کنیم. در این مقاله از بلاگ کلینیک روان‌شناسی آگاه به بررسی موضوع سایکوز ناشی از مواد مخدر خواهیم پرداخت.
سایکوز ناشی از مواد چیست؟
اختلالات بسیاری می‌توانند در پی اعتیاد به یک ماده در شخص نمایان شوند. اختلالاتی همچون اسکیزوفرنی، دوقطبی، شخصیت مرزی، افسردگی، و روان پریشی. در این قسمت قصد داریم کمی بیشتر در رابطه با روان‌پریشی یا سایکوز ناشی از مواد صحبت کنیم. این اختلال همان طور که پیش‌تر گفتیم صرفا مربوط به طول دوره مصرف مواد نیست، و ممکن است فرد برای اولین بار هنگامی که اعتیادش را ترک نموده یا آن مواجه شود.
علائم سایکوز مواد
از علائم سایکوز مواد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توهم بینایی
- توهم شنوایی
- توهم بویایی
- تفکرات غیرعادی
- هذیان گزند و آسیب
- سوءظن
- پارانویا و بدبینی
- افکار درهم
- مشکلات حافظه
- تحریک‌پذیری
- گیجی و ابهام
- گرایش به خودکشی
از بارزترین علائم سایکوز ناشی از مواد می‌توان توهم و هذیان را نام برد. شنیدن آن چه دیگران نمی‌شنوند، دیدن آن چه دیگران نمی‌بینند و به طور کلی قطع ارتباط با واقعیت. گویی فرد ارتباطش با دنیای بیرون از بین رفته و نمی‌تواند مرز بین واقعیت و خیال را افتراق دهد. دوره‌های روان‌پریشی دائمی نیستند، می‌توانند در زمان‌هایی نیز محو شوند اما به هر حال در صورت عدم درمان باز خواهند گشت. بروز این دوره‌ها در برخی افراد مربوط به زمانی ست که مواد را مصرف می‌کنند، یعنی صرفا به هنگام مصرف مواد دچار سایکوز می‌شوند. در حالی که برخی دیگر صرفا زمانی که مدتی از مواد فاصله گرفته و مصرف نکرده‌اند دچار علائم سایکوتیک می‌گردند.
چه موادی باعث ایجاد سایکوز ناشی از مواد پس از ترک می‌شود؟
موادی که در زیر اشاره شده می‌تواند باعث ایجاد سایکوز شود که باید در مصرف آنها واقعا کمی فکر کنیم!
- ماری جوانا
- فن سیکلیدین
- مواد توهم‌زا
- مواد استنشاقی
- آرام بخش‌ها
- خواب‌آور‌ها
- آمفتامین‌ها
- مواد محرک
همچنین طبق نوشته وبسایت greenhousetreatment.com :
Psychosis may be associated with certain types of drug or alcohol misuse. Hallucinogenic drugs like LSD, PCP, peyote, and magic mushrooms may be first to come to mind. However, while these drugs may regularly elicit profoundly altered states of mind and certain psychotic features, several other types of substances, when taken for a long period of time and in large enough amounts, can lead to a drug-induced psychosis.
روان پریشی ممکن است با انواع خاصی از سوء مصرف مواد مخدر یا الکل همراه باشد. داروهای توهم زا مانند LSD، PCP،، و ماشروم ممکن است اولین چیزی باشد که به ذهن می رسد. با این حال، در حالی که این داروها ممکن است به طور منظم تغییرات عمیقی در حالات ذهنی و برخی ویژگی های روان پریشی ایجاد کنند، چندین نوع دیگر از مواد، زمانی که برای مدت طولانی و به مقدار کافی مصرف شوند، می توانند منجر به سایکوز ناشی از مواد مخدر شوند.
احتمال بروز سایکوز مواد در چه افرادی بیشتر است؟
ژنتیک، بی‌شک مهم‌ترین فاکتور ابتلا به بیماری‌های جسمی و روانی ست! مصرف مواد مخدر می‌تواند برای کسانی که زمینه ابتلا به اختلالات روان را دارند خیلی بیشتر از دیگر افراد آسیب رسان باشد. کسی که در پیشینه خانوادگی خویش سابقه ابتلا به اعتیاد و همچین اختلالات روان را دارد احتمالا زودتر و شدیدتر به سایکوز دچار می‌شود. پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که احتمال ابتلای مردان به اختلال سایکوز ناشی از مواد بیشر از زنان است و هم چنین کسانی که جوان‌تر هستند و هنوز به سی سالگی نرسیدند نیز بیشتر در معرض ابتلا قرار می‌گیرند.
آیا اختلالات ناشی از سوءمصرف مواد درمان ناپذیرند؟
قطعا خیر. شیوه‌های بسیاری برای درمان اختلالات ناشی از سوءمصرف مواد وجود دارند. از درمان‌های سرپایی و مصرف داروهای روانپزشکی گرفته تا بستری در مراکز اعصاب و روان. بسته به این که فرد چه پیشنیه‌ای دارد و از چه شرایطی برخوردار است درمان وی تعیین می‌شود.
تفاوت مابین درمان سرپایی و بستری در مرکز اعصاب و روان به علت سایکوز ناشی از مواد چیست؟
در درمان‌های سرپایی و مشاوره، سعی بر این است که فرد الگوهای مخرب رفتار را شناسایی کرده و با شناخت آنها، کنارشان بگذارد. روان درمانگر کمک می‌کند تا فرد سبک زندگی جدیدی برای خویش بیافریند. بالا بردن کارکرد، بالا بردن امید و انگیزه، ایجاد سرگرمی‌های جدید و سالم، از اهداف درمانی این اختلال است.
زمانی که سایکوز ناشی از مواد شدت می‌یابد و فرد برای خودش یا اطرافیان خطرآفرین می‌شود، نیاز به بستری ست. در بیمارستان‌های روانپزشکی با دریافت داروهای مربوطه و گاها شوک الکتریکی درمان تا حد زیادی رخ می‌دهد و پس از آن فرد می‌تواند وارد فرایند توانبخشی شده و مسیر بهبودی خود را طی کند.
اعتیاد به مواد مخدر
پیش از هر چیز باید تعریف درستی از واژه اعتیاد ارائه کنیم. اعتیاد یعنی مصرف مکرر و فزاینده یک ماده، که محرومیت از آن باعث ایجاد علائم شدید مانند درد، رنج و هوس غیرقابل کنترل به مصرف مجدد می‌شود. مواد مخدری که ممکن است که یک فرد بدان‌ها اعتیاد یابد عبارتند از: حشیش، ماری جوانا، کوکائین، ال‌ای دس، آمفتامین‌ها و…
تشخیص نوع مشکل مربوط به مصرف مواد:
- اختلال مصرف مواد: مصرف یا سوءمصرف طولانی مدت یک ماده
- مسمومیت با مواد: علائم و نشانه‌هایی که ناشی از مواجهه و مصرف اخیر یک ماده است
- محرومیت از مواد: علائمی که بر اثر قطع ناگهانی مصرف طولانی مدت یک ماده ایجاد می‌شوند
جمع‌بندی
سایکوز ناشی از مواد یکی از رایج‌ترین اختلالات نسل جوان محسوب می‌گردد. پیشنهاد می‌شود پیش از هر مداخله‌ای به این موضوع بیاندیشم که چرا گرایش به مصرف مواد تا این حد افزایش یافته؟ آیا نمی‌توان سرگرمی‌های سالم و جذاب برای نوجوانان ایجاد نمود؟ آیا شرایط اقتصادی و بیکاری بر گرایش به مصرف مواد تاثیرگذارند؟ و هزاران سوال دیگر. سبب‌شناسی و ریشه‌یابی گرایش به مصرف مواد اولین گام برای حل این مشکل تلقی می‌شود.
به طور کلی دریافتیم که اعتیاد نه فقط یک بیماری جسمی ست بلکه می تواند بیماری های روان را با خود نیز به همراه داشته باشد. بنابراین خط اول کمک به افراد دچار، درک آن ها و همدلی ست. سایکوز ناشی از مواد اگرچه اختلال پیچیده و سختی ست اما همانند تمام اختلالات دیگر درمان پذیر بوده و در صورت بالا بودن انگیزه فرد مبتلا می تواند به طور کامل بهبود یابد.
این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد
