درختچه‌ها عامل کلیدی در بازسازی جنگل‌ها پس از آتش‌سوزی‌های فاجعه‌بار هستند. فراتر از کاشت نهال‌های جدید، ضروری است که زمان و مکان مناسب برای کاشت به منظور دستیابی به بهترین نتایج تعیین شود.
درختچه‌ها و رقابت با درختان
پژوهش‌های اخیر دانشگاه کالیفرنیا، دیویس نشان می‌دهند که درختچه‌ها می‌توانند به طور قابل‌توجهی بر موفقیت بازیابی جنگل‌ها تأثیر بگذارند و در فرآیند رشد مجدد، هم به عنوان یار و هم به عنوان رقیب عمل کنند.
در این پژوهش، “درک یانگ”، نویسنده اصلی مقاله، اظهار داشت: «معمولاً جایی که درختچه‌های بیشتری وجود دارد، آب و هوا و خاک برای رشد گیاهان مساعدتر هستند. اما این موضوع به این معنی هم هست که رقابت برای درختان بیشتر است.»
در مناطقی که جمعیت درختچه‌ها بیشتر است، به نظر می‌رسد که کاشت نهال‌ها طی یک سال پس از آتش‌سوزی ممکن است بهترین نتایج را به همراه داشته باشد، زیرا این نهال‌ها می‌توانند پیش از بازگشت درختچه‌های چوبی به منطقه، مزیت رشد پیدا کنند.
برعکس، در مناطقی که درختچه‌ها کم هستند، زمان مؤثر برای کاشت حدود سه سال پس از آتش‌سوزی است، زیرا در این مدت شرایط خاک تثبیت شده و از آسیب‌های ناشی از گرمای شدید آتش‌سوزی بازیابی می‌شود.
نقش دوگانه درختچه‌ها در بازیابی جنگل‌ها
درختچه‌ها اغلب به عنوان «مهندسین بوم‌شناختی» عمل می‌کنند و محیط اطراف خود را به گونه‌ای تغییر می‌دهند که می‌تواند هم به نفع و هم به زیان نهال‌های درخت باشد.
- از یک سو، ریشه‌های آنها به تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش کمک می‌کنند که این امر به ویژه پس از آتش‌سوزی بسیار حیاتی است.
- از سوی دیگر، درختچه‌ها برای آب، مواد مغذی و نور خورشید با نهال‌های درخت رقابت می‌کنند و شرایط دشواری برای رشد ایجاد می‌کنند.
این نقش دوگانه باعث می‌شود که قبل از اجرای برنامه‌های گسترده جنگل‌کاری، درک دقیق پویایی‌های اکوسیستم ضروری باشد.
درختچه‌ها، سایه و رشد درختان
یکی از نکات جالب در این مطالعه این است که در شرایط بسیار سخت پس از آتش‌سوزی، پوشش گیاهی موجود ممکن است به رشد نهال‌های جدید کمک کند.
به ویژه، درختچه‌ها می‌توانند سایه ایجاد کنند که دمای خاک را کاهش داده و نهال‌های حساس را از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید محافظت می‌کند. یانگ بیان می‌کند: «برخی از پوشش‌های گیاهی در این مناطق بسیار سخت ممکن است با ایجاد سایه، به استقرار درختان کمک کنند.»
این یافته فرضیه رایج را که درختچه‌ها همیشه برای رشد درختان مضر هستند به چالش می‌کشد و نشان می‌دهد که آنها در برخی محیط‌ها می‌توانند نقش محافظتی داشته باشند.
بهینه‌سازی بازیابی جنگل‌ها پس از آتش‌سوزی
در جهانی که به سرعت در حال گرم شدن است، درک چگونگی ارتقای مؤثر بازیابی جنگل‌ها از اهمیت حیاتی برخوردار است.
آتش‌سوزی‌ها شدیدتر و مکررتر می‌شوند و مناطق وسیعی از زمین‌های سوخته نیاز به بازسازی دارند. اندرو لاتیمِر، نویسنده ارشد مطالعه، توضیح می‌دهد: «هدف ما این است که کاشت درختان را به مناطقی که واقعاً به آن نیاز دارند، هدایت کنیم. این امر اهمیت دارد زیرا با عقب‌ماندگی در بازسازی جنگل‌ها مواجه هستیم – ظرفیت محدود برای کاشت مجدد و مساحت‌های زیادی از زمین‌های شدیداً سوخته.»
این پژوهش نقشه راهی برای اتخاذ تصمیمات راهبردی‌تر درباره مکان، زمان و چگونگی کاشت درختان در مناطق آسیب‌دیده از آتش‌سوزی ارائه می‌دهد.
آموختن از گذشته برای هدایت آینده
این تیم مطالعه‌ای جامع بر روی مناطقی در سیرا نوادای کالیفرنیا انجام داد که طیف وسیعی از آب‌وهوا و راهبردهای مدیریتی را شامل می‌شد.
این مناطق با نهال‌های درختان مخروطی طی یک تا سه سال پس از آتش‌سوزی‌های شدید بازکاشته شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها، پژوهشگران قطعات دایره‌ای به مساحت 400 متر مربع، شامل مناطق کاشته‌شده و غیرکاشته‌شده ایجاد کردند.
آنها با شمارش دقیق نهال‌ها، اندازه‌گیری پوشش درختچه‌ها و تحلیل متغیرهای محیطی توانستند تأثیر عوامل مختلف بر ترکیب جنگل‌ها و نرخ بقا را کمی کنند.
نقشه‌برداری مسیر بازیابی
یکی از نتایج جالب این مطالعه توسعه مدل‌های پیش‌بینی است که به پژوهشگران اجازه می‌دهد مکان‌های مناسب برای رشد درختان پس از آتش‌سوزی را ترسیم کنند. یانگ گفت: «اکنون ما تأثیر متغیرهای محیطی خاص را کمی کرده‌ایم که به ما امکان می‌دهد این نقشه‌ها را ایجاد کنیم.»
آزمایش‌های آینده شامل بررسی اثرات حذف درختچه‌ها دو سال پس از آتش‌سوزی برای مشاهده تأثیر آن بر بازسازی درختان خواهد بود. تیم پژوهش همچنین قصد دارد از پهپادها و تصاویر هوایی برای نظارت بر سایت‌های آتش‌سوزی و ارزیابی تأثیر بلندمدت راهبردهای مدیریتی مختلف طی چهار دهه گذشته استفاده کند.
تعادل در آینده مدیریت جنگل‌ها
هم‌زمان با ادامه تغییرات مناظر توسط آتش‌سوزی‌ها در سراسر جهان، برقراری تعادل در نقش درختچه‌ها در بازیابی جنگل‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
در حالی که درختچه‌ها ممکن است در ابتدا به‌عنوان موانع به نظر برسند، آنها می‌توانند در بازسازی نیز به‌عنوان شریک عمل کنند، به ویژه در مناطقی با شرایط محیطی شدید.
این پژوهش بینش‌های ارزشمندی برای مدیران زمین، فعالان محیط‌زیست و سیاست‌گذاران ارائه می‌دهد که در عصر تغییرات اقلیمی به دنبال احیای جنگل‌ها هستند.
با درک تعامل پیچیده بین درختچه‌ها و درختان، می‌توانیم اکوسیستم‌های مقاوم‌تر و پایدارتر برای آینده ایجاد کنیم.
این مطالعه کامل در ژورنال Forest Ecology and Management منتشر شده است.
