حدود ۳۰۰ سال پیش دانشمندان نظریه دادند که یک فرم کامل انسان بر سر اسپرم وجود دارد. در واقع این نظریه اشتباه از آب درآمد. خوشبختانه همانطور که بدن انسان طی هزاران سال برای به حداکثر رساندن توان بالقوه باروری تکامل یافته است، بنابراین امروزه دانشمندان درک دیگری از اسپرم پیدا کردهاند.
اما برخی از ما هنوز هنوز به بعضی از شایعات غیر علمی در مورد اسپرم باور داریم. در ادامه به مهمترین آنها میپردازیم:
۱- اسپرم مانند یک ورزشکار المپیک شنا میکند
شایعه اینگونه است که در جایی حدود ۲۰ تا ۳۰۰ میلیون اسپرم با رقابت هرچه تمامتر با همدیگر در حال شنا کردن میباشند تا به تخمک نفوذ کنند.
اول آنکه، اسپرم به طور مستقیم شنا نمیکند- بخش مهمتر اینکه توانایی حرکت دیگر اسپرمها، در یکی از سه گروه زیر دستهبندی میشود:
- تحرک پیشرفته: به طور فعال در یک خط راست یا دایره بزرگ حرکت میکنند
- تحرک غیر پیشرفته: هر الگوی دیگری به جز رفتن به سمت جلو
- اسپرم ایموتیل (immotile): بدون حرکت
در واقع بیشتر شبیه به دوره تمرینی ارتش محسوب میشود تا صرفا یک مسابقه دوندگی یا شنا. و در آخر اینکه اسپرم به قدرت بالایی از طرف سیستم مولد زن نیاز دارد تا بتواند به خط پایانی برسد.
در واقع بیشتر کارهای حرکتی اسپرم توسط عضلات رحم انجام میشود. این عضله اسپرمها را از طریق لولههای فالوپ به سمت تخمک میبرد.
۲- اسپرم ضخیمتر و بزرگتر بارورتر است
منی بیشتر لزوما به معنای اسپرم بزرگتر نیست. معمولا این معنی را میدهد که غلظت بالا یا تعداد زیادی از اسپرمها در کنار هم فرم گرفتهاند. آنها هنوز برای سالم ماندن به کمک سیستم مولد زن احتیاج دارند.
هنگامی که اسپرم وارد واژن میشود با موکوس پلاک گردن رحم تماس پیدا میکند. موکوس پلاک گردن رحم دو کار را انجام میدهد: محافظت و رد کردن. این مخاط از اسپرم در برابر اسیدیته واژن حافظت میکند و همچنین اسپرمهایی که حرکت و فرم آنها چیزی غیر از رسیدن به تخم میباشد را رد میکند.
چگونه سیستن مولد به اسپرم کمک میکند:
- دیواره گردن رحم – بافت بین واژن و رحم – گسترش مییابد.
- تعداد یا سایز موکوس پلاک گردن رحمبیشتر میشود تا اسپرم بیشتری را در خود نگه دارد
- مخاط گردن رحم مانع از خارج شدن اسپرمها میشود.
۳- اسپرم پس از آزاد شدن مدت زمان زیای زنده میماند
همیشه نه، طول عمر اسپرم بستگی به جایی دارد که در آنجا آزاد شده است.
اگر اسپرم وارد واژن شود میتواند تا ۵ روز زندگی کند. این به دلیل اثر محافظتی مخاط و کریپتهای گردن رحم است.
اما اگر اسپرم خشک شود، در واقع مرده است. اسپرم اگر در جای سرد و خشک باشد ممکن است تا چند دقیقه بعد بمیرد و در واقع خیلی کم پیش آمده است که بتواند تا ۳۰ دقیقه دوام بیاورد. اسپرم در یک حمام گرم یا جکوزی به دلیل گرما یا وجود مواد شیمیایی در آب راحتتر میمیرد.
۴- اسپرمهای یک مرد تا آخر عمر بارور هستند
یکی از شایعات قدیمی این است که با اینکه یک زن پس از گذشت زمان تعداد تخمک او پایین میآید (که البته درست است)، اما اسپرم تا آخر عمر در دسترس است.
تولید اسپرم میتواند تا آخر عمر صورت گیرد اما تحرک و کیفیت اسپرم پس از گذر زمان پایین میآید.
همچنین طبق یک مطالعه ایسلندی، احتمال بیشتری وجود دارد که مردان مسنتر ژنتیک خود را به بچههای خود انتقال دهند. (۴ برابر بیشتر از زنها)
۵- لباس زیر تعداد اسپرم را کم میکند
ظاهرا پوشیدن لباس زیر تنگ تعداد اسپرمها را کاهش میدهد ولی کمبود آن قابل توجه نیست و اثری بر روی خود اسپرم یا باروری نمیگذارد.
۶- همه اسپرمها سالم و قابل اعتمادند
به چند دلیل همه اسپرمها نمیتوانند به تخمک نفوذ کنند. برای باروری تنها ۴۰ درصد اسپرمها کافی است. و از همه این ۴۰ درصد باز هم همه به تخمک نمیرسند.
فرم اسپرم در موفقیت آن تاثیر فراوانی دارد. داشتن دو سر، فرم عجیب دم اسپرم یا نبود قسمتی از آن میتواند اسپرم را به راحتی برای یک سفر از طریق دستگاه مولد زن نامناسب کند.
و حتی اسپرمهای سالم همیشه در رقابت برنده نمیشوند. اسپرم میتواند از طریق لوله فالوپ عبور کند و ممکن است در سراسر بدن شناور بشود و هیچوقت بارور نشود.
۷- پیشاب خاصیت باروری ندارد
عمدتا اشتباه است. از لحاظ بیولوژیکی پیشاب حاوی اسپرم نیست – اما اسپرمی که قبلا در مجری ادرار باقی مانده است میتواند از طریق پیشاب بیرون بیاید.
مطمئنا مقدار اسپرم در پیشاب به اندازه منی نیست اما یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ نشان داد که حدود ۳۷ درصد پیشاب جمع آوری شده از ۲۷ نمونه حاوی میزان قبل توجهی اسپرم سالم و محرک بودند.
۸- اسپرم یک نیروگاه پروتئین است
این یک شایعه محبوب است که احتمالا طنزهایی هم در این رابطه وجود دارد. اما ارزش پروتئین آن در مقابل ارزش یک غذای پروتئینی حدود یک صدم است یعنی حداقل ۱۰۰ انزال شاید بتواند ارزش پروتئینی غذایی داشته باشد.