قرن‌هاست که مردم مجذوب این موضوع هستند که چگونه هنر بدن می‌تواند هویت شخصی و ارزش‌های فرهنگی را بازتاب دهد. به نظر می‌رسد جوامع باستانی خالکوبی را فراتر از یک تزئین ساده انجام می‌دادند، هرچند انگیزه‌های دقیق آن همچنان در حال مطالعه است.
فناوری لیزر و رمزگشایی از خالکوبی‌های باستانی
تحقیقات اخیر در پرو نشان داده است که دانشمندان چگونه از فناوری لیزر برای درک بهتر سنت‌های خالکوبی در گذشته‌های دور استفاده می‌کنند. این پیشرفت‌ها، نور جدیدی بر روی مهارت‌های پیچیده و اهمیت فرهنگی هنر بدن در دوران باستان انداخته است.
لیزرها جزئیات خالکوبی‌های باستانی را آشکار می‌کنند
گروهی از محققان بقایای بیش از ۱۰۰ نفر را که حدود ۱۲۰۰ سال پیش زندگی می‌کردند، بررسی کردند. بدن‌های مومیایی شده این افراد همچنان دارای طرح‌های کم‌رنگی از جوهر بودند که با گذر زمان محو شده بودند.
دانشمندان با استفاده از تکنیک «فلورسانس تحریک‌شده با لیزر» تصاویری با کنتراست بالا ایجاد کردند که پوست باستانی را روشن کرده و در عین حال جوهر را به صورت برجسته و تیره نمایش می‌داد. این روش، دیدگاهی جدید از طراحی‌های دقیق این خالکوبی‌ها ارائه داد.
دکتر لی از دانشگاه چینی هنگ‌کنگ، پس از انتشار این کشف، توضیح داد که خالکوبی مدت‌ها به‌عنوان یک هنر رایج در بخش‌هایی از آمریکای جنوبی پیش از ورود اسپانیایی‌ها شناخته شده بود. او و همکارانش اشاره کردند که روش‌های قدیمی معمولاً با گذشت زمان وضوح خود را از دست می‌دهند، اما فناوری لیزر این موانع را با ایجاد تصاویر با خطوط واضح برطرف کرده است.
این محققان گزارش دادند که یافته‌ها نشان‌دهنده این است که این آثار هنری احتمالاً با ابزارهای دقیق مانند خار کاکتوس یا استخوان حیوانات تیز شده ساخته شده‌اند.
الگوهای دقیق و مهارت‌های افتخارآمیز
برخی از این الگوها نسبت به سایر مصنوعات آن دوران، مانند منسوجات یا سفال‌ها، دقیق‌تر و پیچیده‌تر بودند.
دکتر لی گفت: «خالکوبی‌ها یک هنر رایج در آمریکای جنوبی پیش از اسپانیایی‌ها بودند» و اضافه کرد که تصاویر جدید ویژگی‌هایی را نشان می‌دهند که فراتر از انتظارات بسیاری است.
خالکوبی‌های متعلق به فرهنگ چانکای پیشاکلمبی در ساحل پرو شامل موارد زیر بودند:
- خالکوبی به شکل فلس‌ها روی ساعد دست یک مومیایی که زیر نور معمولی دیده می‌شود. (تصویر A)
- تصویر فلورسانس (LSF) از تصویر A که جزئیات بیشتری از هنر خالکوبی را نشان می‌دهد.
- خالکوبی به شکل پیچک روی دست یک مومیایی دیگر که با استفاده از روش LSF جزئیات خطوط نازک آن آشکار شد. (تصویر E)
- خالکوبی انگشتی در تصویر F که با روش LSF خطوط بیشتری از طراحی را نشان می‌داد.
- خالکوبی حیوانی بدون شکل مشخص روی سینه فرد دیگری که کیفیت پایین‌تری نسبت به طرح‌های دیگر داشت.
محققان پیشنهاد کردند که این جزئیات اضافی احتمالاً نیازمند دقت خاصی هنگام سوراخ کردن پوست بوده است. آن‌ها فرض کردند که هر نقطه از جوهر در خالکوبی‌های باستانی به صورت دستی اعمال می‌شده و دقتی را ایجاد می‌کرده که برجسته است.
مومیایی‌هایی که هنوز درس‌هایی در خود دارند
در بسیاری از فرهنگ‌های باستانی، بقایای انسانی جزئیاتی درباره زندگی روزمره، باورهای معنوی و شیوه‌های درمانی ارائه داده‌اند.
یکی از نمونه‌های شناخته‌شده، «اوتزی مرد یخی» است که بقایای ۵۳۰۰ ساله‌اش در یخچالی در مرز ایتالیا و اتریش کشف شد.
کارشناسان چندین خالکوبی روی پوست حفظ‌شده او یافتند و دهه‌هاست که در تلاشند ارتباط این نشانه‌ها با سلامتی او را دریابند. دکتر آلبرت زینک، رئیس مؤسسه مومیایی‌ها و مرد یخی در آکادمی تحقیقات اروپا در ایتالیا، گفت: «ما می‌دانیم که این‌ها خالکوبی واقعی بودند.»
متخصصان معتقدند که او ممکن است از این خالکوبی‌ها برای دلایل درمانی، مانند تسکین درد مفاصل، استفاده کرده باشد.
ایده‌های درمانی و نمادین
مطالعه‌ای در مجله Inflammopharmacology توضیح داده که خالکوبی‌های روی کمر و پاهای اوتزی ممکن است به درمان‌هایی شبیه طب سوزنی مرتبط باشد. طراحی، موقعیت و تعداد این نشانه‌ها، پژوهشگران را بر آن داشته تا بپرسند آیا هنرمندان باستانی از این نشانه‌ها برای تسکین درد یا اهداف آیینی استفاده می‌کرده‌اند.
خالکوبی‌های مومیایی‌های چانکای لایه دیگری به این گفتگو اضافه می‌کنند، زیرا به تزئینات هنری علاوه بر معانی احتمالی نمادین اشاره دارند.
در حالی که مشخص نیست این خالکوبی‌ها اهدافی مشابه خالکوبی‌های اوتزی داشته‌اند یا خیر، جالب است ببینیم گروه‌های مختلف مردم چگونه به هنر بدن نزدیک می‌شدند و احتمالاً در برخی از روش‌ها با هم اشتراک داشتند.
تأملی بر خالکوبی‌های باستانی
دانشمندان همچنان به دنبال سرنخ‌هایی درباره سنت‌های خالکوبی در سراسر جهان هستند. مومیایی‌های چانکای مهارت هنرمندان در خلق خطوط نازک و اشکال هندسی را نشان می‌دهند. بقایای اوتزی نیز بر استفاده از برخی نشانه‌ها برای اهداف درمانی تأکید دارد.
هر بار که مجموعه جدیدی از کشفیات ظاهر می‌شود، دیدگاه واضح‌تری از چگونگی ترکیب خالکوبی‌ها با بیانیه‌های شخصی، ارزش‌های اجتماعی و سنت‌های درمانی شکل می‌گیرد.
این یافته‌ها یادآوری می‌کنند که هنر بدن محدود به یک دوره زمانی یا زمینه فرهنگی خاص نیست. بلکه بازتاب‌دهنده انگیزه‌های مشترک انسانی برای تزئین، ابراز وجود و ارتباط است.
این مطالعه در مجله Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.
