با نزدیک شدن به پایان تابستان در نیم‌کره شمالی، کوتاه‌تر شدن روزها طبیعی است. اما آنچه دیروز رخ داد، فقط یک پدیده فصلی نبود. طبق داده‌های وب‌سایت Timeanddate.com، در روز ۵ اوت ۲۰۲۵ (۱۴ مرداد)، طول روز ۱٫۲۵ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر از روز استاندارد ۸۶۴۰۰ ثانیه‌ای بود.
این میزان برای انسان قابل‌تشخیص نیست، اما برای دانشمندان، نشانه‌ای مهم از یک روند غیرمنتظره است: زمین دارد سریع‌تر می‌چرخد!
رکوردهای جدید در سرعت چرخش زمین
روزهایی که کمتر از ۲۴ ساعت طول کشیدند
طبق گزارش Space.com، زمین که برای دهه‌ها روندی آهسته در چرخش خود داشت، در سال‌های اخیر سرعت گرفته است. در سال ۲۰۲۵، دانشمندان سه تاریخ را پیش‌بینی کرده بودند که طول آن‌ها کمتر از ۲۴ ساعت خواهد بود:
- ۹ ژوئیه: ۱٫۲۳ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر
- ۲۲ ژوئیه: ۱٫۳۶ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر
- ۵ اوت (دیروز): ۱٫۲۵ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر
رکورد کوتاه‌ترین روز تاکنون
جالب است که رکورد فعلی کوتاه‌ترین روز همچنان مربوط به ۵ ژوئیه ۲۰۲۴ است، زمانی که روز ۱٫۶۶ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر از ۲۴ ساعت بود. اما اختلاف زمان امسال آن‌قدر اندک است که فاصله گرفتن از رکورد تاریخی ممکن است خیلی دور نباشد.
آیا ماه عامل اصلی کند شدن چرخش زمین در گذشته بود؟
روند قبلی: کندی تدریجی چرخش
از سال ۱۹۷۳ که اندازه‌گیری‌های دقیق زمان آغاز شد، دانشمندان متوجه شدند که طول روزها به‌طور پیوسته در حال افزایش بود. دلیل اصلی این روند، ماه بود.
چطور ماه روی زمین اثر می‌گذارد؟
- ماه با ایجاد کشش گرانشی و اصطکاک کشندی، باعث انتقال بخشی از انرژی چرخش زمین به خود می‌شود.
- در نتیجه، ماه به‌آرامی از زمین دورتر می‌شود و زمین کندتر می‌چرخد.
- این فرآیند، باعث افزایش بسیار جزئی در طول روزها می‌شود.
نقش خاص تاریخ ۵ اوت
دانشمندان به‌ویژه تاریخ ۵ اوت را زیر ذره‌بین داشتند، زیرا در این روز موقعیت ماه نسبت به استوای زمین می‌توانست اثری جزئی اما قابل‌محاسبه بر سرعت چرخش زمین بگذارد.
دلیل اصلی سرعت گرفتن زمین در سال‌های اخیر چیست؟
تغییری غیرقابل پیش‌بینی
اگرچه پدیده‌های کشندی باعث کند شدن زمین در گذشته بودند، اما افزایش سرعت کنونی، دلایل متفاوتی دارد. زمین در سال‌های اخیر برخلاف انتظار، به‌طور فزاینده‌ای سرعت گرفته است.
مهم‌ترین فرضیه‌ها درباره این روند
دانشمندان چندین احتمال را مطرح کرده‌اند:
- گرمایش زمین و ذوب یخ‌ها
- جابجایی جرم در پوسته زمین یا دریاها
- پدیده‌های لرزه‌ای یا زمین‌ساختی
اما قوی‌ترین فرضیه این است که:
هسته مایع زمین در حال کند شدن است و لایه‌های بیرونی برای جبران این کندی، سرعت گرفته‌اند.
یک ثانیه عقب‌گرد؟ پیامدهای احتمالی برای آینده
چشم‌انداز ۲۰۲۹
اگر روند شتاب‌گیری زمین همچنان ادامه پیدا کند، تا سال ۲۰۲۹ ممکن است برای اولین بار در تاریخ، یک «ثانیه منفی» به زمان رسمی جهان اضافه شود.
این یعنی:
به‌جای اضافه کردن یک ثانیه به ساعت (همان‌طور که در گذشته برای هماهنگی با چرخش زمین انجام می‌شد)، باید یک ثانیه از ساعت حذف شود.
به‌عبارت دیگر، در آینده‌ای نه‌چندان دور ممکن است ساعت‌های ما یک ثانیه به عقب کشیده شوند.
نتیجه‌گیری
- زمین دیروز با سرعتی بالاتر از حد معمول چرخید.
- این اتفاق بخشی از روندی است که احتمال دارد تا سال ۲۰۲۹ به تعریف جدیدی از زمان منجر شود.
- در صورت ادامه این روند، نخستین ثانیه منفی تاریخ به ساعت رسمی جهان اضافه خواهد شد.
- دلیل این پدیده هنوز به‌طور قطع مشخص نیست، اما هسته زمین و تحولات درونی سیاره بیشترین توجه را به خود جلب کرده‌اند.
