ذرات تایر یکی از عوامل نادیده‌گرفته‌شده آلودگی محیط‌زیست هستند و تأثیرات آن‌ها چیزی نیست که بتوانیم بیش از این نادیده بگیریم.
این فقط آلاینده‌های خروجی اگزوز خودرو نیستند که باید نگرانشان باشیم. در پس پرده آلودگی وسایل نقلیه، دشمنی کمتر مورد توجه قرار گرفته است: ذرات تایر.
این ذرات میکروسکوپی که از تایرهای میلیون‌ها خودرو در سراسر جهان جدا می‌شوند، نگرانی‌های جدی زیست‌محیطی و بهداشتی را به وجود آورده‌اند و اغلب بدون توجه و شناسایی باقی می‌مانند.
چرا ذرات تایر آلودگی منحصربه‌فردی هستند؟
ذرات تایر به دلایل متعددی به‌طور پیوسته به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آلاینده‌های محیط‌زیست شناخته می‌شوند:
- یکی از اصلی‌ترین منابع میکروپلاستیک‌ها هستند و تقریباً یک‌سوم تمام میکروپلاستیک‌ها را تشکیل می‌دهند.
- اما این میکروپلاستیک‌ها مانند سایر میکروپلاستیک‌ها معمولی نیستند.
ذرات تایر به لحاظ اندازه و پیچیدگی شیمیایی منحصربهفرد هستند و رفتار متفاوتی در اکوسیستم‌ها از خود نشان می‌دهند.
هنری اوبانیا از مؤسسه Revolution Plastics دانشگاه پورتموث بر لزوم بازتعریف این ذرات تأکید کرده است. او خاطرنشان کرد که ذرات تایر حاوی صدها ماده شیمیایی ناشناخته هستند که بسیاری از آن‌ها به محیط‌زیست نفوذ کرده و خطرات بی‌سابقه‌ای ایجاد می‌کنند.
او می‌گوید:
«مطالعه ما نشان می‌دهد که باید ذرات تایر را از میکروپلاستیک‌های معمول جدا کرده و به‌عنوان یک تهدید منحصربهفرد برای محیط‌زیست و سلامت عمومی شناسایی کنیم. ما به تحقیقات متمرکز نیاز داریم تا مسیرهای انتشار و اثرات آن‌ها را بهتر درک کنیم.»
ماهیت پیچیده ذرات تایر
برخلاف زنجیره‌های پلیمری ساده‌تر در میکروپلاستیک‌های معمولی، ذرات تایر ساختاری متفاوت دارند. این ذرات از لاستیک ساخته می‌شوند که ترکیبی پیچیده از مواد مصنوعی و طبیعی است.
- ذرات تایر همچنین حاوی افزودنی‌های مختلفی مانند هیدروکربن‌های آروماتیک پلی‌سیکلیک، فلزات سنگین و مواد شیمیایی پایدارکننده هستند.
- با تخریب این ذرات، این مواد مضر می‌توانند وارد محیط‌زیست شوند.
علاوه بر ترکیب شیمیایی خطرناک، اندازه متغیر ذرات تایر نیز تأثیرات آن‌ها را پیچیده‌تر می‌کند. این ذرات از طریق رواناب جاده‌ای و باد انتقال می‌یابند و به آلودگی آب‌ها، خاک‌ها و حتی زنجیره‌های غذایی کمک می‌کنند.
پر کردن شکاف دانشی
با وجود تهدیدات جدی ناشی از ذرات تایر، درک ما از حضور آن‌ها در محیط، مسیرهای انتقال و تأثیرات سمی‌شان هنوز به‌اندازه کافی مورد مطالعه قرار نگرفته است.
مطالعه‌ای که اخیراً در مجله Environmental Research منتشر شده، ۱۰ سؤال پژوهشی اولویت‌دار در چهار حوزه کلیدی را شناسایی کرده است:
- شناسایی محیطی
- ترکیب شیمیایی
- تأثیرات زیستی
- مقررات
کارشناسانی از کشورهای مختلف از جمله بریتانیا، آمریکا و نروژ خواستار تدوین چارچوبی استاندارد برای اندازه‌گیری و مدیریت این ذرات و مواد شیمیایی منتشرشده از آن‌ها شده‌اند.
یکی از مسائل کلیدی مطرح‌شده، شفافیت بیشتر در مورد مواد شیمیایی مورد استفاده در تولید تایر است.
- ترکیبات شیمیایی تایرها اغلب به دلیل حفظ محرمانگی صنعتی فاش نمی‌شوند.
- با این حال، شواهدی از این ترکیبات، به‌ویژه در رواناب‌های ناشی از تایرها، در رودخانه‌های سراسر جهان یافت شده است که می‌توانند بر زندگی آبزیان تأثیر منفی بگذارند.
حرکت به سوی راه‌حل‌های پایدار
رسیدگی به مسئله ذرات تایر نیازمند تلاشی جهانی با تمرکز بر تحقیقات، سیاست‌گذاری و مقررات است. ایجاد یک پنل علمی‌ـ‌سیاستی بین‌دولتی می‌تواند گامی مهم در این راستا باشد.
سیاست‌گذاران و تنظیم‌کنندگان مقررات می‌توانند با توجه به این اولویت‌های پژوهشی، عدم قطعیت‌های علمی را کاهش داده و بهتر خطرات ناشی از ذرات تایر را ارزیابی کنند.
دکتر فرهان ر. خان، محقق ارشد مرکز تحقیقات نروژ (NORCE) و از مشارکت‌کنندگان این مطالعه، اهمیت رویکردی یکپارچه را برجسته کرد:
«با گرد هم آوردن کارشناسانی که بر جنبه‌های مختلف آلودگی ذرات تایر تمرکز دارند ـ از حضور محیطی، شناسایی تحلیلی، اثرات سمی تا مقررات ـ این مطالعه تصویری کلی از وضعیت فعلی پژوهش و سؤالات آینده ارائه می‌دهد. این تحقیق نقشه راهی برای نیازهای پژوهشی آینده فراهم می‌کند.»
شناسایی ذرات تایر به‌عنوان یک تهدید بزرگ
دکتر ایماری واکر-فرانکلین، محقق در RTI International، این مطالعه را نقطه عطفی برای شناسایی سؤالات ضروری در مورد آلودگی ذرات تایر و اقدامات عملی برای پژوهشگران، صنعت و تنظیم‌کنندگان مقررات می‌داند.
اوبانیا در پایان افزود:
«با شناسایی ذرات تایر به‌عنوان یک تهدید زیست‌محیطی متمایز، می‌توانیم پژوهش‌های مؤثر، سیاست‌گذاری مناسب و در نهایت تلاش برای جهانی سالم‌تر و پایدارتر را پیش ببریم.»
نتیجه‌ای که محققان پیش‌بینی می‌کنند؟
- طبقه‌بندی مشخص و چارچوب نظارتی هدفمند که بتواند راه‌حل‌های پایدار در صنعت تایر و خودروسازی را هدایت کند.
این اقدامات با اهداف توسعه پایدار جهانی هماهنگ است و تلاش‌های هماهنگ بین‌المللی را برای دستیابی به آینده‌ای بدون آسیب‌های زیست‌محیطی طلب می‌کند.
این مطالعه در مجله Environmental Research منتشر شده است.
