دیدار ترامپ و زلنسکی در دفتر بیضی کاخ سفید که روز جمعه مورد توجه جهانیان قرار گرفت، همچنان بازتاب دارد. روزنامه نیویورک تایمز با بررسی این دیدار تأکید می‌کند که اکنون اتحادیه اروپا باید سریع‌تر تصمیم بگیرد.
ژانا اسمیالک / نیویورک تایمز
رهبران اتحادیه اروپا (EU) در تلاش بودند تا با دونالد ترامپ که برای دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش در ایالات متحده آغاز به کار کرده، در دو موضوع اساسی به توافق برسند. از یک سو، آن‌ها سعی دارند ترامپ را در مورد اوکراین در مسیر همکاری حفظ کنند و از سوی دیگر، در تلاش‌اند تا با کاهش وابستگی به واشنگتن، که به دلیل سیاست‌های متغیرش شناخته می‌شود، هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهند.
دیداری که روز جمعه در دفتر بیضی کاخ سفید برگزار شد و در آن ترامپ رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی را سرزنش کرد، نشان داد که اروپایی‌ها باید برنامه‌های ملموس‌تری تدوین کنند. پس از این گفت‌وگوی پرتنش، ترامپ که آشکارا از این دیدار ناراضی بود، نشست خبری مشترک با زلنسکی را لغو کرد. سپس در رسانه‌های اجتماعی نوشت که تا زمانی که ایالات متحده از اوکراین حمایت می‌کند، زلنسکی “برای صلح آماده نیست”.
تهدیدی که نشان‌دهنده تغییر است
خشم ترامپ از زلنسکی و تهدید به قطع حمایت از اوکراین در صورتی که این کشور هیچ توافق صلحی را که واشنگتن میانجی آن باشد، نپذیرد، نشان‌دهنده تغییری بزرگ در سیاست آمریکا بود. این آخرین نشانه‌ای بود که نشان می‌داد ترامپ سیاست خارجی ایالات متحده را از متحدان سنتی اروپایی‌اش دور کرده و به سمت روسیه متمایل می‌کند.
فرانک-والتر اشتاین‌مایر، رئیس‌جمهور آلمان، روز شنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری DPA آلمان اظهار داشت: «صحنه‌ای که دیروز در کاخ سفید دیدم، نفس مرا بند آورد. هرگز فکر نمی‌کردم که مجبور شویم از اوکراین در برابر ایالات متحده دفاع کنیم.»
این تغییر ناگهانی در استراتژی ایالات متحده، رهبران اتحادیه اروپا را غافلگیر کرده است. بسیاری از آن‌ها نگران‌اند که پایان جنگ اوکراین با توافقی ضعیف، روسیه را جسورتر کرده و این تهدیدی بزرگ‌تر برای سایر نقاط اروپا باشد. رهبران اروپایی بار دیگر با چالش‌هایی که زمانی ترسناک به نظر می‌رسیدند، روبه‌رو شده‌اند. این تغییر رویکرد، ضرورت «خودکفایی» و «اعتماد به نفس» را برای اروپا بیش از پیش آشکار می‌کند.
ساخت سیستم‌های دفاعی مورد نیاز برای دستیابی به استقلال نظامی واقعی اروپا، سال‌ها زمان خواهد برد. حمایت از اوکراین، در عین حال که اروپا باید سیستم‌های دفاعی خود را تقویت کند، نیازمند اراده‌ای سیاسی، یکپارچه و سریع است که اتحادیه اروپا اغلب در تحقق آن با مشکل مواجه بوده است.
“آن‌ها گزینه دیگری ندارند”
الکساندرا دو هوپ شیفر، معاون رئیس بنیاد مارشال آلمان، می‌گوید: «امروز همه چیز به اروپا بستگی دارد. سوال اصلی این است که آن‌ها چگونه اقدام خواهند کرد؟ آن‌ها گزینه دیگری ندارند.»
رهبران اتحادیه اروپا در حال بررسی این هستند که در صورت امضای یک توافق صلح، چگونه می‌توانند امنیت اوکراین را تأمین کنند، چه شرایطی برایشان قابل‌قبول خواهد بود و در بسته‌های کمک بعدی چه مقدار حمایت به اوکراین ارائه خواهند داد. به همین منظور، مقامات ارشد اروپایی برای بحث درباره مسائل دفاعی گرد هم می‌آیند؛ ابتدا در نشستی که (یکشنبه) در لندن به میزبانی نخست‌وزیر بریتانیا، کیر استارمر، برگزار شد و سپس در اجلاس ویژه شورای اروپا که پنجشنبه در بروکسل برگزار خواهد شد.
“ما هنوز به آمریکا نیاز داریم”
نمایندگان ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا روز جمعه بعدازظهر گرد هم آمدند تا پیش‌نویس طرحی را برای نشست بروکسل تنظیم کنند. به گفته یک مقام اروپایی مطلع از مذاکرات، این طرح شامل درخواست‌هایی برای تقویت سریع‌تر دفاع اروپا و تعریف شفاف‌تر تضمین‌های امنیتی احتمالی برای اوکراین است. این تصمیم‌گیری‌ها حتی قبل از تنش میان ترامپ و زلنسکی در روز جمعه انجام شده بود.
افزایش تنش‌ها باعث شد بسیاری از مقامات اروپایی حمایت خود را از اوکراین اعلام کنند. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، جمعه‌شب در پلتفرم اجتماعی X (توییتر سابق) در پیامی مشترک با سایر رهبران اروپایی نوشت: «شما هرگز تنها نخواهید بود، رئیس‌جمهور عزیز.»
این تحول، حتی برخی از کشورهای اروپایی که تمایل کمتری به افزایش هزینه‌های دفاعی و حمایت از اوکراین داشتند را به پذیرش یک رویکرد قاطع‌تر سوق داده است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در حساب اجتماعی خود نوشت: «اکنون بیش از هر زمان دیگری به یک اروپای قوی نیاز داریم.»
با این حال، علی‌رغم این بیانیه‌های دلگرم‌کننده، مسیر اروپا به سوی استقلال دفاعی ممکن است سریع پیش نرود. اول از همه، به دوش کشیدن سهم بیشتری از بار مالی کمک به اوکراین احتمالاً هزینه‌بر خواهد بود. ایالات متحده در سه سال گذشته حدود ۱۱۴ میلیارد دلار کمک نظامی، مالی و بشردوستانه به اوکراین ارائه کرده است، در حالی که کل کمک‌های اروپا ۱۳۲ میلیارد دلار بوده است. علاوه بر این، ایالات متحده تأمین‌کننده تجهیزات نظامی حیاتی و سیستم‌های تسلیحاتی پیشرفته‌ای است که به‌راحتی نمی‌توان جایگزینی برای آن‌ها پیدا کرد.
جرومین زتل‌مایر، مدیر اندیشکده بروگل در بروکسل، می‌گوید: «ما هنوز به آمریکا نیاز داریم.»
مشکل مجارستان
مقامات اروپایی در حال بررسی بسته کمکی هستند که ممکن است ده‌ها میلیارد یورو ارزش داشته باشد. طبق گفته یک دیپلمات مطلع از مذاکرات، برخی کشورها با توجه به لحن ترامپ در دیدار با زلنسکی، امیدوارند سایر کشورهای اروپایی نیز برای ارائه کمک‌های مالی بیشتر آماده شوند.
با این حال، انتظار می‌رود که مجارستان با بسته کمکی جدید اوکراین مخالفت کند. این امر می‌تواند اتحادیه اروپا را مجبور کند به جای تصویب یک بسته در سطح بلوک، تلاش کند تا از طریق مشارکت اعضای منفرد، کمک‌ها را تأمین کند؛ اقدامی که مستلزم اجماع و می‌تواند زمان‌بر باشد. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، با قدردانی از ترامپ پس از دیدارش با زلنسکی، موضع متفاوتی از سایر رهبران اروپایی اتخاذ کرد. او در رسانه‌های اجتماعی نوشت: «حتی اگر برای بسیاری غیرقابل‌هضم باشد، ایستادن برای صلح نیاز به شجاعت دارد.»
مقامات اروپایی همچنین در حال بررسی این هستند که در صورت رسیدن به یک توافق صلح، آیا نیروهای حافظ صلح اروپا باید در اوکراین مستقر شوند، و اگر چنین است، چگونه و چه زمانی این اتفاق خواهد افتاد. بریتانیا و فرانسه از جمله کشورهایی هستند که تمایل خود را برای اعزام نیرو اعلام کرده‌اند. این مذاکرات قرار است هفته آینده ادامه یابد.
با توجه به وقایع روز جمعه، برخی بر این باورند که روند کند مذاکرات دیگر قابل‌دوام نیست. دو هوپ شیفر تأکید می‌کند که اکنون زمان آن رسیده که اروپا «بسیار جدی» عمل کند. او می‌گوید: «این لحظه‌ای است که اروپا باید گام‌های بسیار جدی بردارد.»
