تغذیه سنجابها در پارکهای شهری شاید بیضرر بهنظر برسد، اما بر اساس یک پژوهش جدید، سنجابهای قرمز در پارکها ۲۴ درصد بیشتر از سنجابهای جنگلی باردار میشوند. این مطالعه نشان میدهد که خوراکیهای انسانی میتواند بهطور مستقیم روند رشد جمعیت پستانداران وحشی در شهرها را تغییر دهد.
اهمیت خوراکیهای شهری برای سنجابها
گسترش شهرها و ساختوساز در طبیعت، حیاتوحش را به زیستگاههای کوچکتر محدود کرده است. بسیاری از گونهها از بین میروند، اما حیواناتی مانند سنجابها که رفتار انعطافپذیری دارند، آموختهاند که با انسانها سازگار شوند و از منابع غذایی جدید بهره ببرند.
در بسیاری از محلهها، مردم برای پرندگان و پستانداران کوچک آجیل، دانه یا نان میریزند. این تغذیه تکمیلی به دلیل کالری بالا و دسترسی در تمام فصول، انرژی لازم برای زندهماندن و تولیدمثل را فراهم میکند.
این پژوهش به سرپرستی «دکتر یو تاکاهاتا»، پژوهشگر ارشد دانشگاه ریتسومیکان ژاپن، انجام شده است و تمرکز او بر مطالعه نحوه استفاده حیاتوحش شهری از غذا و فضاهای انسانی است.
چرا انرژی ذخیرهشده برای مادهها حیاتی است؟
در پستانداران ماده، ذخایر انرژی نقش مهمی در تولید تخمک، طی دوران بارداری و شیردهی دارد. غذای مغذی میتواند بدن را از آستانه لازم برای شروع زودتر تولیدمثل عبور دهد، دوره باروری را طولانیتر کند یا تعداد بیشتری نوزاد در سال فراهم سازد.
جزئیات مطالعه سنجابهای شهری
برای بررسی دقیقتر تأثیرات تغذیه انسانی، تیم پژوهش مادههای سنجاب قرمز را در چهار پارک شهری و پنج جنگل روستایی در اطراف اوبیهیرو دنبال کردند. از مارس تا ژوئن و طی سه سال متوالی، وضعیت تولیدمثلی سنجابهای نشانهگذاریشده هر روز ثبت شد.
شاخصهای مورد بررسی
- نرخ بارداری
- سن شروع و پایان تولیدمثل
- تاریخهای زایمان
- تعداد نوزادانی که تا زمان از شیر گرفتن زنده ماندند
- احتمال تولد زایمان دوم در همان سال
سنجابهای شهری زودتر و بیشتر تولیدمثل میکنند
نتایج نشان داد سنجابهای شهری حدود یک ماه زودتر از سنجابهای جنگلی زایمان میکنند. سنجابهای ماده در شهر از یکسالگی تولیدمثل را آغاز میکنند، در حالی که مادههای جنگلی معمولاً از دو سالگی شروع میکنند.
تنها سنجابهای شهری زایمان دوم را در یک سال تجربه کردند و این اتفاق در ۴۰ درصد آنها مشاهده شد. همچنین سنجابهای پارک بهطور میانگین سه نوزاد از زایمان اول پرورش دادند، در حالی که مادههای جنگلی فقط حدود یک و نیم نوزاد را تا زمان از شیر گرفتن بزرگ کردند.
تأثیر تغذیه بر باروری سنجابها
مطالعات قبلی همین گروه نشان داده بود که سنجابهای ماده در پارکهای اوبیهیرو وزن بیشتری نسبت به سنجابهای جنگلی دارند. علت این موضوع، دسترسی دائمی به دانهها و مغزها از درختان و همچنین غذاهای ارائهشده توسط انسان بوده است.
داشتن شرایط بدنی بهتر (ترکیبی از چربی و عضله ذخیرهشده) باعث میشود مادهها انرژی بیشتری برای بارداری و شیردهی داشته باشند. به گفته پژوهشگران، غذای پرکالری به سنجابها کمک کرده تا بارداریهای پرانرژی را که در طبیعت دشوارتر است، آسانتر تحمل کنند.
تأثیر عادتهای انسانی بر زندگی حیوانات
دکتر تاکاهاتا توضیح داد: «این یافتهها نشان میدهد سنجابهای شهری در شرایط باروری بهتری نسبت به سنجابهای روستایی قرار دارند.» تیم او سنجابها را نمونهای زنده از تأثیر رفتارهای روزمره انسان بر چرخه زندگی حیاتوحش میداند.
البته غذا تنها عامل تأثیرگذار نیست. محیط شهری زمستانهای گرمتر، نور مصنوعی بیشتر و مکانهای اضافی برای لانهسازی دارد. نور چراغهای خیابانی و تابلوها میتواند آغاز تولیدمثل را جلو بیندازد؛ موضوعی که در یک آزمایش با بررسی هورمونهای تولیدمثلی ثابت شده است.
تغذیه حیاتوحش بدون آسیب
در سراسر جهان، میلیونها خانواده برای پرندگان و پستانداران کوچک غذا میگذارند. پژوهشهای بلندمدت نشان میدهد این تغذیه میتواند بر بقا و تولیدمثل انواع گونهها اثر بگذارد، تعدادشان را افزایش دهد یا حتی باعث شود گونههای جدیدی بر محلهها غالب شوند.
با این حال، یک بررسی علمی اشاره کرده که ایستگاههای تغذیه شلوغ ممکن است بیماریها را گسترش دهد، حیوانات را به جادهها بکشاند و رقابت تهاجمی ایجاد کند. همچنین انتخاب نادرست خوراک میتواند رژیم غذایی نامتعادل ایجاد کند.
پژوهش درباره سنجابهای اوبیهیرو نشان میدهد که زمانی غذا مشابه منابع طبیعی باشد، مانند دانهها و مغزها، میتواند تولیدمثل را تقویت کند بدون اینکه هزینههای جدی داشته باشد.
این مطالعه در مجله Mammalian Biology منتشر شده است.
