در تاریخ ۴ ژوئن ۲۰۲۵، دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا، یک فرمان جنجالی را امضا کرد. این اقدام، ممنوعیت سفر برای اتباع ۱۹ کشور مختلف را اعمال میکند و علت آن، افزایش نگرانیهای امنیتی برای آمریکا عنوان شده است. گفته میشود حملهای یهودیستیزانه در بولدر در ایالت کلرادو، سرعت اجرای این تصمیم را افزایش داده است. این تصمیم که یکی از مهمترین اقدامات ترامپ در دور دوم ریاستجمهوریاش محسوب میشود، کنترلهای مهاجرتی را شدیدتر میکند؛ موضوعی که او در کارزار انتخاباتیاش وعده داده بود و آن را از اولویتهای امنیت ملی دانسته بود.
دامنه ممنوعیت سفر
این فرمان از ساعت ۱۲:۰۱ بامداد ۹ ژوئن ۲۰۲۵ اجرایی میشود و به طور کامل ورود اتباع دوازده کشور را ممنوع میکند. این کشورها عبارتاند از: افغانستان، میانمار (برمه)، چاد، جمهوری کنگو، گینه استوایی، اریتره، هائیتی، ایران، لیبی، سومالی، سودان و یمن. هفت کشور دیگر شامل بوروندی، کوبا، لائوس، سیرالئون، توگو، ترکمنستان و ونزوئلا نیز با محدودیتهایی جزئی مواجه خواهند شد.
با این حال، استثنائاتی هم در نظر گرفته شده است. افرادی که اقامت دائم قانونی در آمریکا دارند، دارندگان ویزاهای معتبر، برخی گروههای ویزایی خاص و کسانی که ورودشان بهنوعی در راستای منافع ملی ایالات متحده تلقی میشود، از این ممنوعیت مستثنی هستند. کاخ سفید اعلام کرده است که این محدودیتها متوجه کشورهایی است که فرایندهای غربالگری ضعیفی دارند، میزان بالای نقض مدت اقامت ویزا در آنها مشاهده شده یا اطلاعات هویتی و تهدیدات امنیتی را بهدرستی با آمریکا به اشتراک نمیگذارند.
محرک صدور فرمان
یکی از مقامات کاخ سفید اعلام کرده که این فرمان پس از حمله یهودیستیزانهای که در بولدر در کلرادو رخ داد، نهایی شد. البته این سیاست پیش از آن نیز در حال بررسی بود اما آن حمله موجب تسریع روند اجرایی شد. ابیگیل جکسون، معاون سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، در توییتی نوشت: «رئیسجمهور ترامپ به وعدهاش برای حفاظت از آمریکاییها در برابر افراد خطرناک خارجی که به دنبال ورود به کشور و ایجاد مشکل هستند، عمل میکند. این محدودیتها منطقی و متناسب با کشورهایی است که غربالگری ضعیف، نرخ بالای ماندن غیرقانونی و ناتوانی در تبادل اطلاعات هویتی و امنیتی دارند.»
سیاستی پویا و قابل تغییر
ترامپ تأکید کرده که این فرمان انعطافپذیر است. او خاطرنشان کرد که فهرست کشورهایی که تحت محدودیت قرار گرفتهاند میتواند بسته به شرایط، تغییر کند. «این فهرست بر اساس پیشرفتهای واقعی قابل اصلاح است. کشورهای جدید نیز در صورت بروز تهدیدات جدید جهانی میتوانند به آن اضافه شوند. ما اجازه نخواهیم داد کسی که نیت سوء نسبت به آمریکا دارد وارد کشور شود و هیچچیز مانع ما در محافظت از امنیت آمریکا نخواهد شد.» این رویکرد حاکی از نظارت مداوم بر تهدیدات امنیتی جهانی و احتمال اعمال تغییراتی در این ممنوعیت است.
زمینه و پیشینه تاریخی
این ممنوعیت سفر کمتر از پنج ماه پس از مراسم تحلیف ترامپ در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ صادر شده است. او در همان روز نخست، فرمان اجراییای صادر کرد که به اعضای کابینه، از جمله وزیر امور خارجه، دستور میداد کشورهایی را شناسایی کنند که فرایند غربالگری و بررسی ضعیفی دارند تا پذیرش اتباع آنها به طور کامل یا جزئی به حالت تعلیق درآید. این اقدام یادآور دور اول ریاستجمهوری ترامپ است؛ زمانی که ورود اتباع هفت کشور عمدتاً مسلماننشین را ممنوع کرد. آن سیاست با چالشهای حقوقی روبرو شد و سرانجام در سال ۲۰۲۱ توسط رئیسجمهور جو بایدن لغو شد.
پیامدها برای افغانها و سایر کشورها
شمول افغانستان در این فهرست نگرانکننده است؛ بهویژه برای افغانهایی که در طول جنگ بیستساله به نیروهای آمریکا کمک کردهاند و ممکن است واجد شرایط دریافت ویزای مهاجرت ویژه (SIV) باشند. دهها هزار افغان پیش از این نیز به دلیل سیاستهای دولت ترامپ با مشکلات زیادی روبهرو بودهاند. سیاستهایی که برنامه اسکان پناهندگان آمریکا را متوقف کرد و کمکهای مالی برای پرواز دارندگان ویزای SIV را به حالت تعلیق درآورد. محدودیتهای جدید ممکن است فرایند اسکان مجدد آنها را بهشدت پیچیدهتر کند و وضعیت دشوار فعلیشان را وخیمتر سازد.