امروزه با توجه به پیشرفت روزافزون تجهیزات فولادی گوناگون در صنعت همواره شاهد تولید و ساخت تعداد بیشماری از انواع فولاد هستیم. تولید انواع فولاد با ویژگی های ساختاری و مقاومتی متفاوت، امکان تولید و بهره‌برداری و دسترسی بالا به ابزارآلات و تجهیزات ماشینی و صنعتی را فراهم کرده است. فولاد گرمکار، یکی از شناخته شده‌ترین و پرکاربردترین فولادهای ساخته شده در صنعت است. این فولاد همانطور که از نام آن نیز مشخص است، تحت شرایط ویژه دمایی قرار گرفته و تولید شده است و به همین علت، مقاومت بسیار بالایی در برابر شرایط محیطی دمایی و گرمایی بسیار بالا از خود نشان داده و به عنوان یکی از فولادهای مستحکم از آن یاد می‌شود.
فولاد گرمکار چه نوع فولادی است؟
فولاد گرمکار نوعی از فولاد است که از ترکیبات آلیاژی از نوع آهن و کربن تشکیل شده است. این فولاد معمولاً شامل مقادیر متفاوتی از عناصری همچون آهن، کربن، کروم، منگنز، فسفر، سولفور، سیلیوم و… می‌باشد و به همین دلیل از خواص و مشخصات منحصر به فردی برخوردار شده است و دارای ساختاری متمایز می‌باشد. البته بهتر است توجه داشته باشید که نوع و مقادیر متفاوت به کار رفته از عناصر در این فولاد، ویژگی های نهایی فولاد را تعیین می‌کنند.
همانطور که گفته شد، فولاد گرمکار تحت شرایط دمایی و عملیات حرارتی به مرحله تولید و بهره‌برداری می‌رسد. مراحل تولید فولاد گرمکار شامل حرارت دهی، سردسازی و پخت دوباره فولاد می‌باشد که هر یک تاثیر بسزایی در ویژگی‌های نهایی فولاد دارد.
در مرحله نخست تولید فولاد گرمکار، این فولاد تحت دمای بسیار بالا و حدودی ۴۰۰ تا ۷۰۰ درجه سانتیگراد قرار گرفته و از سختی بسیار بالایی برخوردار می‌شود. پس از حرارت دهی، عملیات سردسازی با قرار دادن فولاد مذاب در محیطی با دمای معقول و کاهش پیوسته دمای فولاد ادامه پیدا می‌کند و بعد از گذشت مدت زمانی معین، نوبت به پخت دوباره فولاد و قرار دادن آن در دمای بالا می‌رسد. با اعمال مراحل بازپخت فولاد، قالب گیری و سردسازی دوباره، فولاد مورد نظر آماده بهره‌برداری و تولید خواهد شد.
البته لازم به ذکر است که بدانید، میزان ترکیبات دقیق عناصر در فولاد گرمکار با توجه به استانداردهای فولاد، نیازهای صنعتی و فرایندهای تولید به کار رفته، متفاوت بوده و تا حدود بسیار زیادی به نوع مصرف بستگی دارد.
فولاد گرمکار به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین فولادهای موجود در صنعت معرفی شده و در سال‌های اخیر گریدهای مختلفی از این فولاد تولید شده و با توجه به کاربرد های متنوعی که دارند، به مصرف رسیده‌اند.
ویژگی‌ها و مشخصات فولاد گرمکار
همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، فولاد گرمکار با توجه به کاربردها و ویژگی‌های به خصوصی که دارد از ویژگی‌ها و مشخصات منحصر به فردی برخوردار بوده و گریدهای مختلفی از آن به مرحله بهره‌برداری رسیده اند. در ادامه، به برخی از ویژگی‌ها و مشخصات این فولاد اشاره خواهیم کرد.
۱- استحکام و سختی بالا
یکی از ویژگی‌های فولاد گرمکار، استحکام و سختی بالای این فولاد است که به دلیل فرایند تولید منحصر به فردی که دارد، به وجود آمده است. همانطور که می‌دانید، فولاد گرمکار در شرایط سخت دمایی تولید شده و به همین دلیل از مقاومت درونی و در نتیجه استحکام و سختی بالا برخوردار شده است. استحکام و سختی بالای فولاد گرمکار، امکان ساخت تجهیزات و دستگاه های صنعتی با مقاومت و سختی بالا را فراهم کرده است.
از نظر سختی و استحکام شباهت زیادی بین فولاد گرمکار و فولاد اتومات است.
۲- انعطاف پذیری مناسب
از دیگر ویژگی‌های فولاد گرمکار می‌توان به انعطاف پذیری این فولاد اشاره کرد. در واقع نیاز به وجود ویژگی انعطاف پذیری در این فولاد برای شکل دهی و کاربردهای گسترده‌ای که دارد، ضروری بوده و وجود دارد. میزان انعطاف پذیری این فولاد با کاهش یا افزایش مقادیر عناصر آلیاژی آن، قابل تغییر است.
۳- مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی
ویژگی دیگر فولاد گرمکار مقاومت بالای این فولاد در برابر خوردگی و سایش است. فرایند تولید فولاد گرمکار سبب شده تا این فولاد مقاومت بسیار زیادی در برابر خوردگی و سایش‌ها از خود نشان دهد. همینطور، برخی از گریدهای فولاد گرمکار دارای پوشش‌ها و آلیاژ‌هایی هستند که مقاومت را در برابر عوامل تخریبگر افزایش داده است.
۴- برخورداری از قابلیت ماشین کاری
فولادی که تحت عنوان فولاد گرمکار ساخته شده و به مرحله تولید می‌رسد معمولاً از قابلیت ماشین کاری بسیار عالی برخوردار می‌باشد. این فولاد دارای استحکام کششی بالا و در نتیجه شکل پذیری راحتی است که فرآیند ماشین کاری را آسان تر کرده است. توجه داشته باشید که یکی از دلایل کاربردهای گسترده این فولاد قابلیت ماشین کاری بسیار عالی آن است.
۵- قابلیت طراحی و تولید در اندازه‌ها و ابعاد گوناگون
امکان تولید و ساخت انواع فولاد گرمکار در اندازه‌ها و ابعاد گوناگون وجود دارد و این مورد از ویژگی‌های محبوب این فولاد به شمار می‌رود. البته بهتر است توجه داشته باشید که قابلیت طراحی و تولید فولاد گرمکار در اندازه‌ها و ابعاد گوناگون با توجه به گریدهای مختلف فولاد گرمکار متفاوت بوده و به مقادیر عناصر آلیاژی موجود در این فولاد بستگی دارد. ویژگی‌ها و مشخصات منحصر به فرد فولاد گرمکار، سبب پیشرفت روز افزون تجهیزات و دستگاه‌های گوناگون در صنعت شده است.
انواع کاربردهای متنوع فولاد گرمکار در صنایع مختلف
فولاد گرمکار به دلیل ویژگی‌ها و مشخصات منحصر به فردی که دارد، در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین کاربردهای این فولاد در صنایع اشاره خواهیم کرد.
۱- ساخت سازه‌های ساختمانی
یکی از کاربردهای فولاد گرمکار ساخت انواع قطعات و سازه های ساختمانی می‌باشد. همانطور که گفته شد فولاد گرمکار از استحکام کششی و مقاومتی بالایی برخوردار است و این ویژگی‌ها امکان ساخت سازه‌هایی همچون تیرآهن ها، ستون‌ها، ورق‌های ساختمانی و بسیاری از سازه های دیگر را فراهم کرده است.
۲- صنایع خودروسازی
از دیگر کاربردهای فولاد گرمکار می‌توان به تولید انواع قطعات خودرویی همانند پنل‌ها، قاب‌های خودرو و سایر قطعات خودرو اشاره کرد. کاربرد گسترده فولاد گرمکار در نحوه ساخت انواع قطعات خودرو، بسیار بالا است.
۳- صنایع الکترونیکی
یکی دیگر از کاربردهای فولاد گرمکار در صنعت، ساخت قطعات الکترونیکی و محافظ‌های گوناگون الکترونیکی است. در سال‌های اخیر، رشد بالای صنایع الکتریکی به واسطه کاربرد فولاد گرمکار صورت گرفته است.
۴- صنایع نفت و گاز
کاربرد دیگر فولاد گرمکار در صنعت ساخت قطعات در پالایشگاه‌ها و صنایع نفت و گاز است. این فولاد دارای ویژگی‌هایی همچون سختی و مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت است و تحت شرایط دمایی بسیار بالا تولید شده است. در نتیجه فولاد مناسبی برای کاربرد در ساخت قطعات و تجهیزات نفت و گاز به شمار می‌رود.
۵- ساخت انواع ابزارآلات
فولاد گرمکار به صورت گسترده برای ساخت انواع ابزارآلات پیشرفته موجود در صنعت به کار برده می‌شود. این فولاد دارای استحکام کششی بوده و گزینه مناسبی برای ساخت انواع تجهیزات کشاورزی از جمله دیسک‌ها، تیغه‌ها و ابزارهای پرمصرف دیگر در این حوزه است.
در سال‌های اخیر با توجه به موارد مصرف فولاد گرمکار، شاهد کاربرد بالای این فولاد در صنایع دیگری همچون صنایع ساخت لوازم خانگی، صنایع هوافضا و ساخت تعداد بیشماری از تجهیزات پزشکی هستیم. تنوع بسیار بالا در کاربردهای فولاد گرمکار، نشان دهنده اهمیت بالای تولید این فولاد و چند منظوره بودن آن است.
این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد
