واتیکان، کوچک‌ترین کشور مستقل جهان با مساحتی فقط حدود ۱۰۰ جریب (تقریباً ۴۰ هکتار)، تنها کشوری است که می‌توان آن را در عرض چند ساعت به طور کامل گشت و کاوش کرد! با وجود اندازه بسیار کوچکش، این دولت‌شهر مستقل قرن‌ها تاریخ را در دل خود جای داده و مرکز معنوی کلیسای کاتولیک رم به شمار می‌رود.
می‌دانستید واتیکان تا سال ۱۹۲۹ استقلال نداشت؟ پیش از آن، برای قرن‌ها بخشی از شهر رم بود! امروزه این کشور به‌صورت سلطنت مطلق اداره می‌شود و پاپ در رأس آن قرار دارد. حتی ارتش مخصوص خودش را هم دارد، یک گارد سوئیسی با لباس‌های رنگارنگ که از سال ۱۵۰۶ وظیفه محافظت از پاپ را بر عهده دارند. در ادامه همراه با ما باشید تا با تاریخ شگفت‌انگیز واتیکان آشنا شوید!
خط زمانی شکل‌گیری و توسعه واتیکان
قرن اول میلادی: شمعون پطرس، یکی از حواریون عیسی مسیح، در تپه واتیکان شهید شد و همان جا به خاک سپرده شد. این مکان بعدها به یک محل زیارتی مقدس تبدیل شد.
سال ۳۱۳ میلادی: کنستانتین، امپراتور روم، دین مسیحیت را قانونی اعلام کرد و ساخت نخستین کلیسای سنت پیتر را بر فراز محل دفن پطرس آغاز کرد.
قرن هشتم میلادی: با اعطای سرزمین‌هایی از سوی پپین (شاه فرانک‌ها) به پاپ، قدرت سیاسی پاپ‌ها پایه‌گذاری شد و دولت‌های پاپی شکل گرفتند.
سال ۸۴۶ میلادی: پس از حمله دزدان دریایی ساراسن‌ها به رم، پاپ لئوی چهارم دیوارهای دفاعی‌ای پیرامون کلیسا ساخت و شهر «لئونی» را پدید آورد.
سال ۱۴۷۷: ساخت کلیسای سیستین به دستور پاپ سیکستوس چهارم آغاز شد.
سال ۱۵۱۲: میکل‌آنژ نقاشی سقف شگفت‌انگیز کلیسای سیستین را به پایان رساند.
۱۵۰۶ تا ۱۶۲۶: ساخت کلیسای جدید سنت پیتر انجام شد که به بزرگ‌ترین کلیسای جهان و شاهکاری از معماری دوره رنسانس تبدیل شد.
سال ۱۸۷۰: پادشاهی ایتالیا شهر رم را به خاک خود ضمیمه کرد و واتیکان آخرین قلمروی باقی‌مانده تحت کنترل پاپ باقی ماند.
سال ۱۹۲۹: با امضای معاهده لاتران، شهر واتیکان به‌عنوان یک کشور مستقل و دارای حاکمیت به رسمیت شناخته شد.
سال ۱۹۳۴: راه‌آهن واتیکان افتتاح شد که با تنها نیم مایل طول، کوتاه‌ترین راه‌آهن ملی جهان به شمار می‌رود!
سال ۱۹۸۱: پاپ ژان پل دوم از یک سوءقصد در میدان سنت پیتر جان سالم به در برد.
ریشه‌های باستانی
وقتی امروز از واتیکان بازدید می‌کنید، روی زمینی قدم می‌گذارید که پر از تاریخ است. حدود سال ۴ میلادی، این منطقه که با نام Ager Vaticanus شناخته می‌شد، بیشتر زمین‌های باتلاقی در امتداد رود تیبر بود. بعدها رومیان این ناحیه را به باغ‌ها و ویلاهایی برای اشراف‌زادگان تبدیل کردند.
اهمیت این محل در سال ۶۴ میلادی به طور چشمگیری تغییر کرد، زمانی که نرون، امپراتور روم، مسیحیان را مقصر آتش‌سوزی شهر دانست. شمعون پطرس که به‌عنوان نخستین پاپ شناخته می‌شود، در تپه واتیکان شهید و در یک قبرستان نزدیک دفن شد. این رویداد، همین مکان را برای مسیحیان سراسر جهان مقدس ساخت.
دگرگونی این مکان در سال ۳۱۳ میلادی عمیق‌تر شد، زمانی که کنستانتین امپراتور روم، با صدور فرمان میلان، مسیحیت را قانونی اعلام کرد. تا سال ۳۲۴ میلادی، او ساخت نخستین کلیسای سنت پیتر را بر فراز آرامگاه پطرس آغاز کرد و این منطقه را به مرکز معنوی مسیحیت تبدیل کرد که زائران را از سراسر اروپا به‌سوی خود می‌کشید.
دولت‌های پاپی
از قرن هشتم تا قرن نوزدهم، پاپ بخش بزرگی از ایتالیا مرکزی را از طریق دولت‌های پاپی اداره می‌کرد. این سرزمین، به پاپ قدرتی دوگانه می‌داد که هم مذهبی و هم سیاسی است. کلیسا بر مالیات‌ها، ارتش و حکومت کنترل داشت و پاپ همانند یک پادشاه حکمرانی می‌کرد. این وضعیت تا زمان اتحاد ایتالیا در قرن نوزدهم ادامه داشت.
مسئله روم
اتحاد ایتالیا در سال ۱۸۷۰ منجر به تصرف دولت‌های پاپی شد و بحران معروف به «مسئله روم» را پدید آورد. پاپ‌ها از به‌رسمیت شناختن دولت ایتالیا سر باز زدند و خود را «زندانیان واتیکان» اعلام کردند و به مدت نزدیک به ۶۰ سال در درون دیوارهای واتیکان باقی ماندند. این بن‌بست برای دهه‌ها جایگاه پاپ در ایتالیا مدرن را مبهم گذاشته بود.
معاهده لاتران (۱۹۲۹)
این کشمکش در ۱۱ فوریه ۱۹۲۹ پایان یافت، زمانی که پاپ پیوس یازدهم و بنیتو موسولینی معاهده لاتران را امضا کردند. این توافق‌نامه، شهر واتیکان را به‌عنوان کشوری مستقل به رسمیت شناخت و به پاپ اختیار کامل بر سرزمینش داد. در مقابل، واتیکان شهر رم را به‌عنوان پایتخت ایتالیا پذیرفت و در ازای سرزمین‌های از دست رفته، غرامت مالی دریافت کرد.
دوران معاصر
امروزه، شهر واتیکان هم مقر معنوی ۱.۳ میلیارد کاتولیک جهان و هم یک کشور مستقل با سامانه پستی، رسانه‌های اختصاصی و دستگاه دیپلماسی مخصوص به خود است. با وجود مساحت بسیار کم، واتیکان با بیش از ۱۸۰ کشور روابط دیپلماتیک دارد!
