یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مراحل ساختمان‌سازی لوله‌کشی فاضلاب است و مهم‌ترین هدف از اجرای صحیح آن خارج کردن پساب‌های آلوده از مناطق مسکونی و منتقل کردن آن به تصفیه خانه است. چنانچه لوله‌کشی فاضلاب ساختمان به صورت اصولی انجام نشود می‌تواند باعث فرسودگی و کم شدن طول عمر سیستم آب و فاضلاب شود.
استفاده از لوله و اتصالات استاندارد و رعایت اصول و قواعد اصلی لوله‌کشی می‌تواند به تعدیل هزینه‌ها و مصرف مصالح، افزایش طول عمر سیستم لوله‌کشی و … کمک کند. در ادامه مطلب به بررسی کامل اصول اولیه و مهم لوله‌کشی آب و فاضلاب ساختمانی پرداخته می‌شود.
مزیت‌های لوله کشی صحیح فاضلاب ساختمان
به صورت کلی فاضلاب به آب مصرف‌شده‌ای گفته می‌شود که حاوی مقادیر مختلفی از مواد زائد است و به سه دسته فاضلاب‌های خانگی، صنعتی و سطحی تقسیم می‌شوند. لوله‌کشی صحیح و اصولی ساختمان می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از لوله و اتصالات استاندارد و لوله‌کشی اصولی ساختمان کمک می‌کند که برآورد دقیقی از میزان و مقدار مصالح مورد نیاز انجام شود.
- زمانی که لوله‌کشی به صورت اصولی و بر اساس قواعد و استانداردها انجام شود نیازی به دوباره کاری نیست و در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود.
- اصولی بودن سیستم لوله‌کشی فاضلاب ساختمان به افزایش طول عمر آنها کمک می‌کند.
اصول لوله‌کشی فاضلاب ساختمان و شهری
انجام هر کدام از مراحل ساختمان باید بر اساس اصول و قواعد خاصی باشد تا بتواند عملکرد و کارایی مناسبی داشته و از صرف هزینه‌های اضافی جلوگیری کند. مهم‌ترین اصول لوله‌کشی کردن فاضلاب ساختمان به شرح زیر هستند:
- سرعت تخلیه لوله‌کشی باید مناسب باید و لوله و اتصالات با شیب‌های مناسب نصب شوند چرا که سرعت تخلیه بالا یا پایین در لوله‌کشی فاضلاب ساختمان‌ها می‌تواند مشکلات متعددی به همراه داشته باشد.
- لوله‌کشی باید به‌گونه‌ای باشد که از رسوب‌گذاری مواد در آن جلوگیری کند برای این کار می‌توان از یک مخزن مناسب رسوب‌گیر استفاده کرد.
- استفاده از آب‌بند و هوابند به منظور جلوگیری از انتشار بوی بد و سرایت کردن آلودگی‌های فاضلاب به داخل محیط ساختمان الزامی است.
- سیستم لوله فاضلاب شهری باید قابلیت کنترل سطح فشار داخل شبکه را داشته باشد و با این کار باعث ایجاد هماهنگی رانش و مکش هوا در زمان تخلیه فاضلاب شود.
- لوله‌های ساختمان نباید از املاک و ساختمان‌های مجاور عبور داده شود و هر پروژه ساختمانی باید دارای یک سیستم لوله‌کشی منحصربه‌فرد باشد.
- در ساختمان‌های چندطبقه لوله و اتصالات فاضلاب سرویس‌های بهداشتی باید از فضای مسکونی طبقات پایین عبور داده شود و در صورت زیاد بودن تعداد طبقات از سرعت‌گیر استفاده نشود.
- لوله‌های فاضلاب باید در اندازه و ابعاد مناسب انتخاب شوند و در صورت نیاز از داکت کشی استفاده گردد.
- با استفاده از مصالح مختلف باید اقدام به افزایش مقاومت لوله‌ها کرد چرا که استفاده از ملات سبک برای پوشاندن لوله‌کشی امکان آسیب دیدن آنها را افزایش می‌دهد.
- مسیر لوله‌کشی فاضلاب باید مهندسی شده انتخاب شود تا مشکلاتی مانند ترکیدگی و … در آنها به وجود نیاید.
- نباید لوله‌کشی فاضلاب ساختمان تحت فشار بالایی باشد و وزن زیادی را تحمل کند.
بهترین لوله‌ها برای سیستم فاضلاب ساختمانی
قبل از شروع لوله‌کشی ساختمان لازم است که اقدام به انتخاب لوله‌های مناسب برای این کار کرد. امروزه از انواع لوله و اتصالات در صنعت ساختمان‌سازی و فاضلاب استفاده شود که مهم‌ترین آنها شامل لوله‌های چدنی، آهنی، سفالی، پلی اتیلن، آزبست سیمانی؛ پلاستیکی و پلیمری هستند. هرکدام از این لوله‌ها می‌توانند مزیت‌ها و معایب خاص خود را داشته و از کاربردهای مختلفی برخوردار باشند.
لوله‌های یو پی‌وی‌سی به دلیل داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فردی همچون وزن مناسب، حمل‌ونقل راحت، مقاومت عالی در برابر ضربه و فشار، مقاومت در برابر مواد شیمیایی، قیمت مناسب، طول عمر عالی و … بهترین گزینه برای سیستم‌های لوله‌کشی فاضلاب ساختمان هستند. برای انتخاب لوله فشاری و لوله اتصالات فاضلاب لازم است که به فاکتورهای مختلفی توجه داشت که مهم‌ترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- میزان آسیب‌پذیری لوله‌ها در مقابل نور خورشید و ضربات احتمالی
- میزان مقاومت لوله‌ها در برابر فشار خارجی و فشار داخلی آب و فاضلاب
- میزان مقاومت لوله در برابر خوردگی داخلی و خارجی
- میزان سهولت حمل‌ونقل و نصب لوله‌ها
- دسترسی راحت به اتصالات و لوازم جانبی لوله‌ها
انواع روش‌های لوله کشی فاضلاب
لوله‌کشی فاضلاب ساختمان‌ها می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود و هرکدام از این روش‌ها می‌توانند به نوع و جنس لوله‌ها بستگی داشته باشند. مهم‌ترین روش‌های لوله‌کشی فاضلاب در ساختمان‌ها شامل موارد زیر است.
لوله کشی فاضلاب به روش تونلی
در این روش لوله و اتصالات UPVC مورد استفاده از داخل تونل‌های حفاری شده در دیوارها، کف سقف ساختمان‌ها عبور داده شده و تثبیت می‌شوند.
لوله کشی فاضلاب به روش روباز
این روش که از گذشته تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است رواج بالایی دارد. در این روش لوله‌ها در کف ساختمان قرار گرفته و سپس با استفاده از مصالح پوشش داده می‌شوند. این روش با عنوان روش سنتی یا کف‌خواب نیز شناخته می‌شود.
لوله کشی فاضلاب به روش زیر سقفی
در روش زیرسقفی لوله‌های فاضلاب در زیر کف ساختمان‌ها قرار نخواهند گرفت و در سقف ساختمان نصب می‌شوند. البته در بسیاری از پروژه‌های صنعتی از روش‌های ترکیبی شامل روش زیرسقفی و روباز استفاده می‌شود.
بخش‌های اصلی سیستم لوله کشی فاضلاب
سیستم فاضلاب ساختمانی همانند سایر بخش‌ها می‌تواند از قسمت‌ها و اجزای مختلف تشکیل شود. در حقیقت یک سیستم فاضلاب ساختمان مجهز می‌تواند از بخش‌های زیر تشکیل شود:
- لوله آب و فاضلاب که برای هدایت فاضلاب استفاده می‌شود
- لوله‌های ونت یا هواکشی که برای ایجاد تهویه مناسب در سیستم فاضلاب استفاده می‌شود و از پیچیدن بوی بد در ساختمان جلوگیری می‌کند.
- انواع اتصالات که وظیفه انشعاب گیری، تقسیم، جمع‌آوری و … را بر عهده دارند
مهم‌ترین مشکلات لوله کشی فاضلاب
زمانی که لوله‌کشی فاضلاب در ساختمان‌ها به صورت اصولی و قاعده‌مند انجام نشود می‌تواند مشکلات مختلفی ایجاد کند. از مهم‌ترین مشکلات می‌توان به مواردی همچون پخش بوی نامطبوع، انسداد لوله‌ها، شکستگی و ترکیدگی لوله‌ها و … اشاره کرد.
جمع‌بندی نهایی
سیستم لوله‌کشی فاضلاب ساختمان‌های مسکونی، اداری، صنعتی و … از مهم‌ترین مراحل ساخت آنها به شمار می‌روند و لازم است که این سیستم بر اساس اصول و قواعد مهندسی‌شده طراحی و پیاده شود. استفاده از لوله و اتصالات استاندارد و توجه به قوانین و قواعد می‌تواند در افزایش طول عمر لوله‌ها، کاهش هزینه‌ها و راندمان بهتر لوله‌ها مؤثر باشد.
این مطلب صرفا جنبه تبلیغاتی داشته و فوت و فن هیچ مسئولیتی را در رابطه با آن نمی‌پذیرد
