جنگل‌ها و دشت‌های آمریکای شمالی رازهایی دارند که حتی دوربین‌های حساس به حرکت نیز همیشه قادر به کشف آن‌ها نیستند. یکی از این رازها سمورها هستند – شکارچیان کوچکی که به طرز باورنکردنی سریع و نامرئی در برابر روش‌های مدرن پایش حیات وحش‌اند.
این موجودات گریزان سال‌هاست که از دام‌های دیجیتال فرار کرده‌اند، و این باعث شده دانشمندان به این فکر بیفتند که آیا آن‌ها واقعاً در حال ناپدید شدن‌اند یا فقط چنان مخفی‌کارند که نمی‌توان آن‌ها را پیدا کرد؟
اما این موضوع فقط یک کنجکاوی علمی نیست. سمورها به عنوان عضوی از خانواده راسوها، نقشی حیاتی در اکوسیستم‌ها ایفا می‌کنند. آن‌ها جمعیت جوندگان را کنترل کرده و غذای شکارچیان بزرگ‌تر هستند.
درک اینکه این حیوانات در کجا زندگی می‌کنند و در چه مناطقی ناپدید شده‌اند، می‌تواند الگوهای بزرگ‌تری از تغییرات اکولوژیکی را آشکار کند. اما تا پیش از این، پژوهشگران روش مشخصی برای مطالعه جمعیت آن‌ها نداشتند.
چالش‌های پایش سمورها
دوربین‌های تله‌ای برای ردیابی پستانداران بزرگ مانند گوزن، خرس و حتی کایوت‌ها بسیار مؤثرند، اما برای سمورها شرایط کاملاً متفاوت است.
این جانوران بدنی کوچک و حرکاتی سریع دارند و معمولاً در زیستگاه‌هایی با پوشش گیاهی متراکم زندگی می‌کنند که باعث می‌شود حتی در صورت حضور، به سختی دیده شوند.
رولند کیس، استاد پژوهشی دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی، می‌گوید:
“ما کمی نگران سمورها هستیم. آن‌ها را خیلی کم می‌بینیم، اما نمی‌توان به‌راحتی گفت که واقعاً از بین رفته‌اند یا آن‌قدر زیرک‌اند که نمی‌توانیم پیدایشان کنیم.”
وی ادامه داد:
“تصمیم گرفتیم روشی بهتر برای تشخیص حضور آن‌ها پیدا کنیم، زیرا تاکنون اجماع علمی مشخصی در این مورد وجود نداشت.”
این عدم توافق باعث شد کیس و گروهی از پژوهشگران رویکردی جدید را امتحان کنند. آن‌ها تصمیم گرفتند به جای تکیه بر شانس، بهترین طعمه و مناسب‌ترین روش را برای جذب سمورها به دوربین‌های تله‌ای شناسایی کنند.
طراحی یک مطالعه گسترده
بین ژانویه ۲۰۲۲ و آوریل ۲۰۲۳، دانشمندان یکی از بزرگ‌ترین مطالعات در زمینه جلب گونه‌های خانواده راسوها به دوربین‌های تله‌ای را اجرا کردند.
تیم تحقیقاتی ۴۸۶ دوربین را در ۱۲۲ منطقه از ۱۴ ایالت آمریکا نصب کرد و روی مناطقی تمرکز کرد که سابقه حضور سمورها در آن ثبت شده بود یا شرایط زیستگاهی آن‌ها ایده‌آل به نظر می‌رسید.
در هر سایت، چهار دوربین با فواصل مناسب نصب شد تا سمورها امکان انتخاب بین طعمه‌های مختلف را داشته باشند، درحالی‌که هم‌پوشانی مناطق دوربین‌ها به حداقل برسد.
انواع طعمه‌های آزمایش‌شده:
- گوشت قرمز
- مرغ خام
- غذای گربه
- طعمه‌های بویایی شامل روغن بادیان، روغن ماهی سالمون و یک محصول تجاری به نام Weasel Super All Call
در سال ۲۰۲۳، پژوهشگران به طور کامل به طعمه‌های گوشتی روی آوردند، زیرا آزمایش‌های سال قبل نشان داده بود که طعمه‌های بویایی به‌تنهایی تأثیر کمی دارند.
برای جلوگیری از سرقت طعمه توسط حیوانات دیگر، از قفس‌های مخصوصی استفاده شد. روش جدیدی به نام “قفس درون قفس” در نهایت بسیار مؤثر واقع شد و از سرقت طعمه توسط راکون‌ها و کایوت‌ها جلوگیری کرد.
کدام طعمه بیشترین موفقیت را داشت؟
رولند کیس توضیح می‌دهد:
“انواع مختلفی از طعمه‌های بویایی در دسترس‌اند و شکارچیان اغلب ترکیباتی دست‌ساز از مواد مختلف تهیه می‌کنند. اما در نهایت مشخص شد که استفاده از یک تکه گوشت، بهترین نتیجه را می‌دهد.”
نتایج کلیدی:
✅ گوشت قرمز ۳ برابر بیشتر از طعمه‌های بویایی باعث شناسایی سمورها شد.
✅ سمورهای دم‌کوتاه ۲ برابر بیشتر در سایت‌هایی با گوشت قرمز دیده شدند.
✅ افزودن روغن ماهی سالمون به گوشت قرمز باعث بهبود نتایج شد.
✅ در جنوب آمریکا، سمورهای دم‌بلند بیشتر به مرغ علاقه نشان دادند و سریع‌تر در دوربین‌ها ظاهر شدند.
کم‌اثرترین طعمه: غذای گربه – این طعمه ۲۷ روز یا بیشتر طول می‌کشید تا سمورها را جذب کند و در بسیاری از موارد، اصلاً مؤثر نبود.
نگرانی درباره سمور کوتوله
در بین گونه‌های مختلف سمور در آمریکای شمالی، سمور کوتوله همچنان مرموزترین گونه است. در این مطالعه، فقط ۴ مورد مشاهده شد – یکی در ۲۰۲۲ و سه مورد در ۲۰۲۳.
این کمبود داده‌ها زنگ خطر را به صدا درآورده است. برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که زیستگاه سمور کوتوله در طی ۱۰۰ سال گذشته ۵۴٪ کاهش یافته است.
حتی در مناطقی که به نظر می‌رسید شرایط ایده‌آلی برای این گونه دارند، تقریباً هیچ اثری از آن‌ها دیده نشد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که برای ردیابی این گونه نادر، باید از ابزارهای خاصی مانند تله‌های دوربینی محصور (Mostela) استفاده کرد.
کیس می‌گوید:
“اکنون که بهترین روش‌های جذب سمورها را می‌دانیم، نتایج پایش‌های ما اطمینان بیشتری خواهند داشت. اگر در منطقه‌ای اثری از آن‌ها نبینیم، می‌توانیم مطمئن باشیم که آن‌ها واقعاً آنجا نیستند، نه اینکه فقط پنهان شده باشند.”
الگوهای رفتاری و تأثیر طعمه‌ها
مشاهدات جدید:
📌 سمورهای دم‌کوتاه در طول روز و شب فعال بودند، که با مطالعات قبلی در اروپا و کانادا تفاوت داشت.
📌 سمورهای دم‌بلند بیشتر شب‌زی یا گرگ‌ومیش‌زی (فعال در طلوع و غروب) بودند.
نقش طعمه در بهبود پایش:
- در جنوب آمریکا، سرقت طعمه توسط حیوانات دیگر مشکل‌ساز شد.
- افزودن روغن سالمون به طعمه باعث شد که حتی پس از تمام شدن گوشت، بوی آن باقی بماند و سمورها جذب شوند.
نتیجه‌گیری: گامی جدید در پایش سمورها
این پژوهش اولین گام برای استانداردسازی روش‌های پایش سمورها است. اکنون، سازمان‌های محیط‌زیستی می‌توانند از روش‌هایی کم‌هزینه و مؤثر برای بررسی وضعیت این گونه‌ها استفاده کنند.
🔹 بهترین روش: استفاده از گوشت قرمز یا مرغ بسته به منطقه، افزودن روغن سالمون، استفاده از قفس‌های حفاظتی برای طعمه، و پایش دوربین‌ها در فصل زمستان.
🔹 این رویکرد جدید، اطلاعات دقیقی درباره مکان‌هایی که سمورها هنوز در آن‌ها زندگی می‌کنند و مناطقی که از بین رفته‌اند، ارائه خواهد داد.
