امروز با پیشرفت سریع تکنولوژی، پاسخ به این پرسش‌های عمیق از همیشه نزدیک‌تر شده است. اخیراً اخترشناسان مدلی جدید طراحی کرده‌اند که آن را “فرمول حیات” می‌نامند. این کارشناسان امیدوارند که این ابزار بتواند احتمال وجود حیات هوشمند در جهان ما را محاسبه کرده و حتی امکان ظهور حیات فرازمینی در جهان‌های آینده را پیش‌بینی کند.
نسل بعدی حیات هوشمند
بر اساس این مدل محاسباتی جدید، احتمال وجود حیات خارج از کهکشان ما ۲۷ درصد است، که ممکن است برای ۶۵ درصد از بزرگسالان آمریکایی که به شدت به وجود حیات فرازمینی باور دارند، ناامیدکننده باشد.
جالب اینجاست که احتمال وجود حیات هوشمند در کهکشان راه شیری ما حتی کمتر است و تنها به ۲۳ درصد می‌رسد.
این تخمین‌ها نتیجه تلاش‌های پژوهشگران دانشگاه ادینبورگ و دانشگاه ژنو است.
این مطالعه نشان می‌دهد که شکل‌گیری ستارگان و تکامل سیارات بزرگ‌مقیاس ممکن است به صورت غیرمستقیم و همزمان باعث شکل‌گیری “نسل بعدی حیات هوشمند” شود.
معادله مشهور فرانک دریک
معادله دریک فرمولی است که تعداد تمدن‌های فرازمینی فعال و ارتباط‌پذیر در کهکشان ما را تخمین می‌زند.
فرانک دریک این معادله را در سال ۱۹۶۱ معرفی کرد تا پرسش پیچیده وجود حیات فرازمینی را به اجزای کوچکتری تقسیم کند.
این معادله عواملی نظیر نرخ متوسط شکل‌گیری ستارگان، درصد ستارگان دارای سیستم‌های سیاره‌ای، تعداد سیاراتی که می‌توانند حیات را پشتیبانی کنند و احتمال تکامل هوش و تکنولوژی برای برقراری ارتباط در فضا را در نظر می‌گیرد.
با تغییر مقادیر این عوامل، می‌توانیم سناریوهای مختلفی در مورد فراوانی یا نادر بودن حیات هوشمند در کهکشان راه شیری بررسی کنیم.
هدف یافتن یک عدد دقیق نیست بلکه تحریک مباحث و هدایت تحقیقات در حوزه نجوم و جستجو برای هوش فرازمینی (SETI) است.
انرژی تاریک و احتمال حیات فرازمینی
برای درک امکان وجود حیات دیگر، تیم پژوهشی مدلی نظری طراحی کرده که به شدت به معادله دریک تکیه دارد.
پژوهشگران تاکید کردند که محاسبات آن‌ها تعداد حیات‌های هوشمند را پیشنهاد نمی‌کند بلکه احتمال وجود آن‌ها را تخمین می‌زند.
فرآیند تخمین آن‌ها شامل انرژی تاریک می‌شود که بیش از دو سوم جهان را تشکیل داده و باعث گسترش آن می‌شود.
“درک انرژی تاریک و تاثیر آن بر جهان ما یکی از بزرگترین چالش‌ها در کیهان‌شناسی و فیزیک بنیادی است”، به گفته دکتر دانیله سورینی، محقق ارشد وابسته به موسسه کیهان‌شناسی محاسباتی دانشگاه دورهام.
پتانسیل برای حیات فرازمینی در آینده
علاوه بر احتمال وجود حیات فرازمینی کنونی، مدل پژوهشگران امکان حیات‌هایی را که هنوز وجود ندارند اما می‌توانند در آینده شکل بگیرند نیز در نظر گرفته است.
برای این کار، آن‌ها مقدار ماده معمولی که در تاریخچه ۱۳.۸ میلیارد ساله جهان به تشکیل ستارگان منجر شده را محاسبه کردند.
به نظر می‌رسد که احتمال ظهور حیات هوشمند در جهان‌های دیگر نیز حدود ۲۷ درصد باشد.
دکتر سورینی گفت: “شگفت‌انگیز این است که حتی با وجود چگالی بسیار بالاتر انرژی تاریک، هنوز امکان وجود حیات وجود دارد، که نشان می‌دهد ما ممکن است در محتمل‌ترین جهان زندگی نکنیم”.
تعامل بین گرانش و حیات فرازمینی
عامل جذاب دیگر در ایجاد حیات کیهانی، نقش گرانش است. گرانش در تشکیل ستارگان و کهکشان‌ها تاثیر می‌گذارد و به طور مؤثری شرایطی را فراهم می‌کند که ممکن است برای توسعه حیات مساعد باشند.
میزان تاثیر گرانش در این فرآیندها اهمیت آن را نه فقط در تشکیل ساختارها، بلکه در فراهم کردن شرایط مناسب برای ظهور حیات نشان می‌دهد.
پژوهش‌های موجود نشان می‌دهند که مناطق با تعادل بهینه گرانشی ممکن است سیستم‌های سیاره‌ای پیچیده‌ای را پشتیبانی کنند و راه را برای تکامل زیستی هموار کنند.
با ادامه اکتشافات علمی در مورد اسرار جهان، درک دقیق نقش گرانش لایه دیگری به فهم ما از پتانسیل کیهانی حیات اضافه خواهد کرد.
گام بعدی چیست؟
مدلسازی احتمال وجود حیات هوشمند در جهان‌های دیگر مسیرهای متعددی برای تحقیقات آینده باز می‌کند.
دانشمندان اکنون باید این مدل‌ها را بیشتر اصلاح کرده و آن‌ها را با مشاهدات و آزمایش‌ها تلفیق کنند تا به نتایج دقیق‌تری برسند.
این کار ممکن است نیازمند پیشرفت در درک ما از ماده و انرژی تاریک باشد – عناصری از جهان که همچنان دست‌نیافتنی اما برای درک پازل کیهانی ضروری هستند.
از حدس و گمان تا کاوش
پروفسور لوکاس لومبریزر، یکی از نویسندگان این تحقیق و استاد دانشگاه ژنو گفت: “به کارگیری این مدل برای بررسی ظهور حیات در جهان‌های مختلف و دیدن اینکه آیا برخی پرسش‌های بنیادین که درباره جهان خود می‌پرسیم باید به شکل جدیدی تفسیر شوند یا نه، هیجان‌انگیز خواهد بود”.
اگر این تحقیقات بتوانند به ما در فهم بهتر جهان خود و احتمال میزبانی آن برای حیات کمک کنند، به نظر می‌رسد که ما از حدس و گمان به سمت تحقیق مستدل درباره جایگاه خود در کیهان پیش رفته‌ایم.
پس، این همه برای ما چه معنایی دارد؟ آیا ما در آستانه تماس با موجودات فرازمینی هستیم؟ در حالی که یافته‌های تحقیق ممکن است برخی را به کاهش انتظاراتشان وادارد، جستجو برای حیات فرازمینی همچنان ادامه دارد.
در نهایت، باید به یاد داشته باشیم که جهان وسیع، بی‌نهایت متنوع و همچنان تا حد زیادی ناشناخته است.
کشف حیات فراتر از زمین – چه به شکلی که می‌شناسیم و چه فراتر از درک کنونی ما – همچنان مرزی هیجان‌انگیز در کاوش‌های علمی است.
این مطالعه در مجله Monthly Notices of the Royal Astronomical Society منتشر شده است.
